Η Φιλική Εταιρεία στη Φθιώτιδα - Γεώργιος Αινιάν
Γράφει η Ευαγγελία Δημοπούλου
Ιστορικός - Αρχαιολόγος
Η Φιλική Εταιρεία ήταν η οργάνωση που προλείανε το έδαφος και προετοίμασε την Επανάσταση του 1821. Φυσικά, δεν ήταν το πρώτο απελευθερωτικό κίνημα των Ελλήνων, αφού είχαν υπάρξει πάρα πολλά κινήματα που είχαν ως ζητούμενο την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, ήδη από τον 15ο αιώνα.
Μετά την ίδρυση της εταιρείας έγινε προσπάθεια να δημιουργηθούν κατά τόπους εφορίες σε όλες τις επαρχίες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η διάδοση της Φιλικής Εταιρείας, στη Στερεά Ελλάδα έγινε με αργούς ρυθμούς με μεγάλα προσκόμματα.
Η περιοχή άνηκε στο πασαλίκι της Ηπείρου με επικεφαλής τον Αλή Πασά. Τα σκληρά μέτρα καταστολής που εφάρμοζε στους αντιφρονούντες ο Αλή και η δεσποτική του διοίκηση, λειτούργησαν ανασταλτικά στη διάδοση της Εταιρείας στην ευρύτερη περιοχή και τη στελέχωση των κατά τόπους εφορειών.
Την αποστολή διάδοσης και εδραίωσης της εταιρείας στη Φθιώτιδα και κατ’ επέκταση την προετοιμασία της επανάστασης ανέλαβε ο Γεώργιος Αινιάν.
Η οικογένεια Αινιάν με καταγωγή από τη Φθιώτιδα, διαπνέονταν από πνεύμα φιλοπατρίας. Το αρχικό επώνυμο της οικογένειας ήταν Οικονόμου ή Αναγνώστου ή Αναγνωστόπουλος όμως ο πατέρας του Γεώργιου, Ζαχαρίας άλλαξε το επώνυμο της οικογένειας σε Αινιάν, από το αρχαίο ελληνικό φύλο που διέμενε στη δυτική πλευρά της κοιλάδας του Σπερχειού, θέλοντας να υπογραμμίσει, τη σύνδεση της πατρίδας τους με την αρχαιότητα.
Η οικογένεια μεταφέρεται στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Ζαχαρίας Αινιάν, ιερέας και δάσκαλος, άρχισε να εργάζεται ως οικοδιδάσκαλος, εκεί σχετίστηκε με τους Φαναριώτες και το 1818 η οικογένεια μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία.
Το ίδιο έτος μεταφέρεται και η έδρα της Εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη από την Οδησσό και παρατηρείται αθρόα ανταπόκριση μελών στο κάλεσμα των φιλικών. Έτσι, η οικία των Αινιάνων μετατρέπεται σε τόπο συνάντησης των Φιλικών.
Ο Γεώργιος είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με επιφανή μέλη της Εταιρείας όπως τον Γρηγόρη Δίκαιο-Παπαφλέσσα, τον Χριστόφορο Περραιβό, τον Ηλία Χρυσοσπάθη, τον Αναγνωσταρά. Ο Γεώργιος, ο οποίος είχε σπουδάσει στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη είχε εργαστεί ως δάσκαλος των παιδιών του Μεγάλου Διερμηνέα, Δημήτριου Μουρούζη.
Έτσι, ο Γεώργιος Αινιάν ανέλαβε την αποστολή να έρθει στην ιδιαίτερή του πατρίδα στη Φθιώτιδα, για να μυήσει μέλη στην Εταιρεία και να προετοιμάσει το έδαφος της Επανάστασης στην περιοχή.
Ο Αινιάν φτάνει στο Πατρατζίκι, -σημερινή Υπάτη- μια εύρωστη και σημαντική επαρχία της Φθιώτιδας, με πρώτο μέλημα, την εκδίωξη των Αλβανών, οι οποίοι βρίσκονταν στην υπηρεσία του Αλή Πασά και που θα αποτελούσαν εμπόδιο, στη διεύρυνση της Εταιρείας στην ευρύτερη περιοχή και κατ’ επέκταση στις επερχόμενες επαναστατικές κινήσεις.
Σε αυτό το εγχείρημα, ήθελε αρωγούς τους Οθωμανούς μόνιμους κατοίκους της περιοχής με απώτερο στόχο οι ίδιοι να καταλάβουν τις θέσεις των εκδιωχθέντων, ενώ παράλληλα άρχισε να μυεί και να στρατολογεί μέλη στην Εταιρεία. Δυστυχώς δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει την αποστολή του, αφού η παραμονή του στη γενέθλια γη ήταν βραχύβια.
Η διαφωνία που είχε ο Αινιάν με τον διοικητή της επαρχίας Καραοσμάνογλου, είχε ως αποτέλεσμα τη δυσαρέσκεια του δεύτερου και την επιθυμία να απομακρύνει τον Αινιάν από την περιοχή. Παράλληλα, η δράση του και οι μυήσεις για λογαριασμό της Εταιρεία αποκαλύφθηκαν στον διοικητή με αποτέλεσμα ο Καραοσμάνογλου, να τα γνωστοποιήσει στην κεντρική διοίκηση των Ιωαννίνων.
Ο Αινιάν αντελήφθη πως κινδύνευε και πως φυσικά δεν θα μπορούσε να συνεχίσει την αποστολή, την οποία είχε επιληφθεί. Έτσι, επιχείρησε να διαφύγει, ανεπιτυχώς με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να φυλακισθεί. Παρά τις αντίξοές συνθήκες που περιήλθε, κατάφερε να δραπετεύσει, δύο μέρες πριν την αποστολή της απόφασης που τον καταδίκαζε σε θάνατο δια απαγχονισμού και κατέφυγε στην όμορη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας.
Μπορεί ο Αινιάν να μην πρόλαβε να εκπληρώσει στο ακέραιο το έργο του στη περιοχή, κατάφερε να ανάψει την σπίθα της επανάστασης, με αποτέλεσμα η περιοχή να πρωτοστατήσει στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και να καταφέρει να ενταχθεί στον κορμό του νεοσύστατου κράτους.
