Καθημερινή Αδέσμευτη Εφημερίδα

Γιατί η πολιτικοποίηση του ατόμου εξαρτάται απ’ το υπάρχον πολιτικό σύστημα;

Γράφει η Σοφία Η. Προβοπούλου

Η πολιτικοποίηση ενός ατόμου είναι μέρος της κοινωνικοποίησης. Όλοι οι φορείς αγωγής, με τους οποίους έρχεται σ’ επαφή το άτομο, συντελούν στη διαμόρφωσή του καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιτικής του ζωής. Η πολιτικοποίηση του ατόμου, επηρεάζεται απ’ τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις και γενικά από το εκάστοτε πολιτικό σύστημα.
Όταν σε μια χώρα κυριαρχεί αυταρχικό σύστημα (π.χ. δικτατορικό καθεστώς), οι φορείς της εξουσίας δεν επιθυμούν τη συμμετοχή των ανθρώπων στα κοινά γιατί φοβούνται να μην διεκδικήσουν οι πολίτες τα δικαιώματά τους, που το καθεστώς τούς τα περιορίζει. Το καθεστώς αυτό προβάλλει με πολλούς τρόπους εμπόδια στην πολιτικοποίηση των ανθρώπων και γι αυτό πολλές φορές σημειώθηκαν επαναστατικά κινήματα ενάντια στα ολοκληρωτικά καθεστώτα.    
Αντίθετα, σε  ένα δημοκρατικό καθεστώς, η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση και γενικά όλοι οι φορείς της εξουσίας επιδιώκουν την όλο και περισσότερη συμμετοχή των ανθρώπων στα κοινά που στην πραγματικότητα αποτελεί και τη βάση ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Άλλωστε δεν νοείται πολιτεία χωρίς την ενεργό συμμετοχή των πολιτών της. Μια ενεργός συμμετοχή που δίνει ταυτόχρονα, ταυτότητα και οντότητα στον πολίτη και την πολιτεία!
Όσον αναφορά το δημοκρατικό καθεστώς, είναι φανερό πως δεν αποτελεί από μόνο του την εγγύηση για την ύπαρξή της συμμετοχής των ανθρώπων στα κοινά. Όταν το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα διέπεται από κρίση (οικονομική, κρίση αξιών), τότε δημιουργείται στην κοινωνία έντονη δυσαρέσκεια. Αυτή η δυσαρέσκεια εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους από τον κάθε πολίτη. Πολλοί πιστεύουν  (και δυστυχώς είναι πολλοί) πως ο καλύτερος τρόπος για να εκφράσει κανείς την απογοήτευσή του και τη δυσαρέσκειά του είναι η αποχή απ’ τα κοινά. Και σ’ αυτό το σημείο προκύπτει και το εξής ερώτημα: Η αποχή από τα κοινά είναι πράγματι πολιτική στάση; Άλλοι, ωστόσο, υποστηρίζουμε (και δυστυχώς είμαστε λίγοι) πως όταν υπάρχει κρίση, η συμμετοχή των πολιτών στα κοινά πρέπει να είναι μεγάλη ώστε να λύνονται τα προβλήματα που υπάρχουν και να μην είμαστε παθητικοί παρατηρητές μιας δυσάρεστης κατάστασης, γιατί «οι καναπέδες» είναι οι συνένοχοί μας!
Το παραπάνω φαινόμενο επαληθεύεται κι απ’ τη μεγάλη δημοσκόπηση της Pew Research Center  η οποία πραγματοποιήθηκε σε 14 χώρες για το βαθμό συμμετοχής των πολιτών σε πολιτικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Οι χώρες αυτές περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα πολιτικών συστημάτων απ’ την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Νοτιοανατολική Ασία. Τα ποσοστά δεν έχουν μεγάλη σημασία. Σημασία έχει το αποτέλεσμά της έρευνας η οποία διαπιστώνει ότι σήμερα  οι άνθρωποι, εκτός απ’ τις εκλογές (όπου κι εκεί υπάρχει μειωμένη συμμετοχή), σχετικά λίγοι συμμετέχουν σε πολλές μορφές πολιτικής και κοινωνικής δραστηριότητας.
Αξιοσημείωτο είναι πως πρέπει να δοθεί πολιτική παιδεία στους νέους μέσω της εκπαίδευσης κάτι το οποίο ναι μεν συμβαίνει αλλά δεν έχει φτάσει στη τελειοποίηση και αλήθεια είναι πως απέχει πολύ απ’ αυτήν. Η πολιτική κοινωνικοποίηση χρειάζεται να είναι τέτοια ώστε οι νέοι να ξαναβρούν την πολιτική, να νιώσουν τη χαρά της πολιτικής, να ψηλαφίσουν τον πολιτισμό και να ολοκληρωθούν ως προσωπικότητες και ως πολίτες. Να κατανοήσουν πως ο κάθε άνθρωπος μπορεί να βάλει το δικό του λιθαράκι για την αλλαγή που επιθυμεί. «Πώς είναι δυνατόν να έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών, εάν οι πολίτες ξέρουν ότι, είτε ενδιαφερθούν είτε όχι, τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει; Ο κάθε πολίτης θα αρχίσει να συμμετέχει όταν ξέρει ότι: το να πάω ή όχι στη συνέλευση μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο» όπως έλεγε κι ο Κορνήλιος Καστοριάδης. Έτσι κι αλλιώς οι νέοι είναι το μέλλον και αυτό μας ανήκει, γι αυτό πρέπει αναμφίβολα να συμμετέχουμε με όποιον τρόπο μπορούμε στα κοινά και στις αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον μας. Γιατί αυτό το χρωστάμε στους ανθρώπους όλης της γης που δεν σταμάτησαν ποτέ να αγωνίζονται θυσιάζοντας τον εαυτό τους, στα παιδιά μας, στους εαυτούς μας αλλά και στην ίδια την κοινωνία. Κι αυτό το ερέθισμα για συμμετοχή στα κοινά μπορεί να δοθεί μόνο μέσω της εκπαίδευσης!
Είναι απόλυτα λογικό η πολιτικοποίηση του ατόμου να εξαρτάται απ’ το υπάρχον πολιτικό σύστημα. Παρ’ όλα αυτά μην ξεχνάμε, πως εμείς έχουμε τη μεγαλύτερη δύναμη ως λαός κι ως νέοι να ανατρέψουμε το πολιτικό σύστημα. Αυτό θα γίνει μόνο μέσω της εκπαίδευσης. Γιατί: «μέσω της εκπαίδευσης δεν γεμίζει ένας κουβάς αλλά ανάβει μια φλόγα» όπως έλεγε ο Ιρλανδός ποιητής νομπελίστας, William Bulter Yeats. Αυτή η φλόγα είναι ικανή να φέρει την πολυπόθητη αλλαγή που αναζητούμε! Όμως, μην ξεχνάμε πως η πολιτική είναι ευθύνη αλλά όπως έλεγε κι ο αείμνηστος συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης στην «Ασκητική»: «Να Αγαπάς την ευθύνη. Να λες: εγώ μονάχος έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω»!

    

 

Απόψεις

Το ταξίδι στον  Νομό Έβρου είχε και δυσάρεστα απρόοπτα. Συνάντησα στην Ορεστιάδα τον ιντερνετικό μου φίλο Χρήστο. Η χαρά μεγάλη και από τις δύο πλευρές, μέχρι την...

Ενημερωτικά δελτία

Ενημερωθείτε άμεσα από την εφημερίδα μας για τις τελευταίες ειδήσεις μέσα από την ηλεκτρονική σας διεύθυνση.
randomness