Πολιτικές δυνάμεις και εκλογές, από τη μεταπολίτευση έως σήμερα

του Θανάση Μιχελή
Περιφερειακού Συμβούλου

Με την επικράτηση της δικτατορίας των συνταγματαρχών (τον Απρίλιο του  1967) όλα τα πολιτικά κόμματα τέθηκαν σε απαγόρευση. Στις τελευταίες, προ δικτατορίας, εκλογές συμμετείχαν τα εξής κόμματα:

Οι τελευταίες εκλογές προ δικτατορίας (Φεβρουάριος 1964)
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Ένωσις Κέντρου (Γ. Παπανδρέου) - 52,73% - 171
ΕΡΕ - Κόμμα Προοδευτικών (Συνασπισμός) - 35,26% - 107
Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) - 11,80% - 22

Το ΚΚΕ, ως παράνομο από το 1947, δρούσε μέσα από τις γραμμές της ΕΔΑ.

Με την πτώση της δικτατορίας και την επάνοδο του κοινοβουλευτισμού (Ιούλιος 1974), επανεμφανίστηκαν στην πολιτική δράση της χώρας τα εξής κόμματα:

Η νεοϊδρυθείσα «Νέα Δημοκρατία», με ιδρυτή και αρχηγό της τον Κων/νο Καραμανλή και κύριο όγκο στελεχών και πολιτευτών της από την παραδοσιακή δεξιά.

Η «Ένωσις Κέντρου-Νέες δυνάμεις», με αρχηγό τον Γεώργιο Μαύρου (παλαιό συνεργάτη του Γεωργίου Παπανδρέου) και στελέχη τους παραδοσιακά κεντρώους αλλά και νεώτερα. Μεμονωμένα παλαιά στελέχη του Κέντρου, διεκδικώντας τον τίτλο του αρχηγού, συγκρότησαν άλλο κόμμα χωρίς ιδιαίτερη παρουσία (Ι. Ζίγδης).

Το νεοϊδρυθέν «ΠΑΣΟΚ» με αρχηγό τον Ανδρέα Παπανδρέου και στελέχη από το ΠΑΚ, την παλαιά Ένωση Κέντρου και αριστερές ομάδες.

Το «ΚΚΕ», που νομιμοποιήθηκε ύστερα από 27 χρόνια παράνομης δράσης.

Το «ΚΚΕ εσωτερικού», που προέκυψε από τα διάσπαση του ΚΚΕ το 1968.

Η «ΕΔΑ», που είχε ιδρυθεί το 1951, με νόμιμη πολιτική δράση έως το 1967. Από το 1974 και μετά, με το ΚΚΕ και το ΚΚΕεσ. να δραστηριοποιούνται αυτόνομα, η ΕΔΑ έχασε την προδικτατορική της μαζικότητα και επιρροή. Στις πρώτες εκλογές του 1974, τα τρία κόμματα της αριστεράς παρά τις πολιτικές τους διαφορές κατέβηκαν ως ενιαίος συνασπισμός με τίτλο «Ενωμένη Αριστερά».

Η «Εθνική Δημοκρατική Ένωσις», με αρχηγό τον Π. Γαρουφαλλιά, φιλοβασιλικό πολιτευτή της προδικτατορικής περιόδου. Γύρω του συσπειρώθηκαν οπαδοί της δικτατορίας και ακροδεξιά στοιχεία. Στη συνέχεια η ακροδεξιά εκφράστηκε και από άλλους κομματικούς σχηματισμούς («ΕΠΕΝ», «Χρυσή Αυγή» και άλλους)

Τέλος εκφράστηκε εκλογικά και αριθμός οργανώσεων της μαρξιστικής αριστεράς που μερικές είχαν αξιοσημείωτη παρουσία στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, αλλά πολύ μικρή πολιτική επιρροή (ΕΚΚΕ, ΚΚΕ-μλ, μλ-ΚΚΕ, ΕΔΕ-Τροτσκιστές και αργότερα ΑΝΤΑΡΣΥΑ).

Μερικά χρόνια αργότερα εμφανίστηκε η «Πολιτική Άνοιξη» του Αν. Σαμαρά, το «Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού - ΚΟΔΗΣΟ» του Γ. Πεσμαζόγλου, το ΔΗΚΚΙ του Δ. Τσοβόλα, χωρίς μακροχρόνια πολιτική παρουσία ( ΠΟΛΑΝ και ΚΟΔΗΣΟ ενσωματώθηκαν στη ΝΔ. Το ΔΗΚΚΙ αυτοδιαλύθηκε). Όπως επίσης και κόμματα Οικολόγων

Τα αποτελέσματα των μεταδικτατορικών εκλογών καταγράφονται παρακάτω.

Εκλογές Νοεμβρίου 1974 (Οι πρώτες μετά τη δικτατορία)
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία (Κ. Καραμανλής)  - 54,37% - 220
Ένωσις Κέντρου-Νέες Δυνάμεις (Γ. Μαύρος) - 20,42% - 60
ΠΑΣΟΚ (Α. Παπανδρέου) - 13,58% - 12
Ενωμένη Αριστερά (ΚΚΕ, ΚΚΕεσ, ΕΔΑ- Ηλιού) - 9,47% - 8
Εθνική Δημοκρατική Ένωσις (Π. Γαρουφαλιάς) - 1,08 - 0

Ακολουθεί το Δεκέμβριο του 1974 το δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος της χώρας. Ο Ελληνικός λαός με ποσοστό 69,2% αποφαίνεται υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας. Έτσι λήγει τελεσίδικα η παρουσία των ξενόφερτων βασιλέων στη χώρα. Στο εξής, όπως απέδειξαν τα ιστορικά γεγονότα, άλλα πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα θα αναλάβουν το ρόλο του τοποτηρητή των ξένων συμφερόντων στη χώρα μας.

Εκλογές του 1977
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία (Κ. Καραμανλής) - 41,84% - 171
ΠΑΣΟΚ (Α. Παπανδρέου) - 25,34% - 93
Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου (Γ. Μαύρος) - 11,95% -16
ΚΚΕ (Χ. Φλωράκης) - 9,36% - 11 
Εθνική Παράταξη (Στ. Στεφανόπουλος) - 6,82% - 5
Συμμαχία (ΚΚΕεσ, ΕΔΑ, Ηλ. Ηλιού) - 2,72% - 2
Κόμμα Νεοφιλελευθέρων (Κ. Μητσοτάκης) - 1,08% - 2

Εκλογές 1981
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
ΠΑΣΟΚ  (Α. Παπανδρέου) - 48,06% - 172
Νέα Δημοκρατία (Γ. Ράλλης) - 35,88% -115
ΚΚΕ  (Χ. Φλωράκης) - 10,93% - 13

Εκλογές 1985
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
ΠΑΣΟΚ - 45,82% - 161
Νέα Δημοκρατία - 40,85% - 126
ΚΚΕ  - 9,89% - 12
ΚΚΕ Εσωτερικού - 1,84% - 1

Εκλογές Ιουνίου 1989
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία (Κ. Μητσοτάκης) - 44,3% - 145
ΠΑΣΟΚ - 39,1% - 125
Συνασπισμός της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΕΑΡ) - 13,1% - 28
Δημοκρατική Ανανέωση (Κ. Στεφανόπουλος) - 1,0% - 1
Εμπιστοσύνη (Νομός Ροδόπης) - 0,5% - 1

Εκλογές Νοεμβρίου 1989
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία - 46,19% - 148
ΠΑΣΟΚ - 40,67% - 128
Συνασπισμός της Αριστεράς - 10,97% - 21
Οικολόγοι Εναλλακτικοί - 0,58% - 1

Εκλογές 1990
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία - 46,89% - 150
ΠΑΣΟΚ - 38,61% - 123
Συνασπισμός της Αριστεράς - 10,28% - 19
Συνδυασμοί ΠΑΣΟΚ-Συνασπισμού (μονοεδρικές) - 1,02% - 4
Οικολόγοι Εναλλακτικοί - 0,77% - 1
Εμπιστοσύνη/Πεπρωμένο(Μουσουλμάνοι) - 0,70% - 2
Δημοκρατική Ανανέωση (Κ.Στεφανόπουλος) - 0,67% - 1

Εκλογές 1993
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
ΠΑΣΟΚ  - 46,88% - 170
Νέα Δημοκρατία - 39,30% - 111
Πολιτική Άνοιξη (Α. Σαμαράς) - 4,88% - 10
ΚΚΕ (Α. Παπαρήγα) - 4,54% - 9

Εκλογές 1996
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
ΠΑΣΟΚ (Κ. Σημίτης) - 41,49% - 162
Νέα Δημοκρατία (Μ. Έβερτ) - 38,12% - 108
KKE - 5,61% - 11
Συνασπισμός της Αριστεράς(Ν. Κωνσταντόπουλος) - 5,12% - 10
ΔΗ.Κ.ΚΙ. (Δ. Τσοβόλας) - 4,43% - 9

Εκλογές 2000
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
ΠΑΣΟΚ - 43,79% - 158
Νέα Δημοκρατία - 42,74% - 125
ΚΚΕ - 5,52% -11
Συνασπισμός της Αριστεράς - 3,20% - 6

Εκλογές 2004
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία - 45,36% - 165
ΠΑΣΟΚ (Γ. Παπανδρέου) - 40,55% - 117
ΚΚΕ - 5,90% - 12
ΣΥΡΙΖΑ (Ν. Κωνσταντόπουλος) - 3,26% - 6

Εκλογές 2007
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία - 41,84% - 152
ΠΑΣΟΚ - 38,10% - 102
ΚΚΕ - 8,15% - 22
ΣΥΡΙΖΑ (Α. Αλαβάνος) - 5,04% - 14
ΛΑΟΣ - 3,80% - 10

Εκλογές 2009
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
ΠΑΣΟΚ - 43,92% - 160
Νέα Δημοκρατία - 33,47% - 91
ΚΚΕ - 7,54% - 21
ΛΑΟΣ - 5,63% - 15
ΣΥΡΙΖΑ (Α. Τσίπρας) - 4,60% - 13


Εκλογές Μαΐου 2012
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία - 18,85 % - 108
ΣΥΡΙΖΑ - 16,78 % - 52
ΠΑΣΟΚ - 13,18 % - 41
«Ανεξάρτητοι Έλληνες» (Καμένος) - 10,61 % - 33
ΚΚΕ - 8,48 % - 26
«Χρυσή Αυγή» (Μιχαλολιάκος) - 6,97 % - 21
«Δημοκρατική Αριστερά» (Φ. Κουβέλης) - 6,11 % - 19

Εκλογές  Ιουνίου 2012
Κόμμα - Ποσοστό ψήφων % - Έδρες (300)
Νέα Δημοκρατία - 29,66 % - 129
ΣΥΡΙΖΑ - 26,89 % - 71
ΠΑΣΟΚ - 12,28 % - 33
«Ανεξάρτητοι Έλληνες»  - 7,51 % - 20
ΚΚΕ - 4,50 % - 12 
«Χρυσή Αυγή» - 6,92 % - 18
«Δημοκρατική Αριστερά» - 6,25 % - 17

Επισημάνσεις:

1. Δεν καταγράφηκαν κόμματα που μετείχαν αλλά δεν εξέλεξαν βουλευτή.

2. Το εκλογικό σύστημα δεν ήταν σταθερό. Κατά περίπτωση οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις επέλεγαν αυτό που εξυπηρετούσε την εναλλαγή τους στην κυβερνητική εξουσία. Κατά κανόνα ήταν η ενισχυμένη αναλογική. Έτσι επιτυγχάνονταν η κοινοβουλευτική συρρίκνωση κυρίως της αριστεράς.

3. Στο χρονικό διάστημα 1974-2012 έγιναν 16 εκλογικές αναμετρήσεις. Ακόμη και την περίοδο του ισχυρού δικομματισμού δεν ήταν κατορθωτή η 4-ετής κυβερνητική θητεία. Πάντα η συσσώρευση των προβλημάτων, η αδυναμία επίλυσής τους και κυρίως η λαϊκή απαίτηση οδηγούσε σε νέες εκλογές.

• Το άρθρο του κ. Μιχελή θα δημοσιευθεί και στην εφημερίδα μας