Καθημερινή Αδέσμευτη Εφημερίδα

Κοινωνική επιχειρηματικότητα και σωφρονιστική μεταρρύθμιση, προτεινόμενο μοντέλο συνεργασίας

(*) των Μαριαλένα Γάκου και Τσιλίκη Χρήστου

Η εργασία, καθώς και η κατοχύρωση των εργασιακών δικαιωμάτων, έχουν αποτελέσει διαχρονικά πεδίο έντονης ιδεολογικο-πολιτικής διαπάλης. Το δικαίωμα δε της εργασίας των ατόμων που διαβιούν εντός καταστημάτων κράτησης αποτέλεσε ιστορικά ζήτημα με σημαντικές προεκτάσεις όσον αφορά τη δυνατότητα των εκάστοτε σωφρονιστικών πολιτικών και μεταρρυθμιστικών προσπαθειών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για ένα προοδευτικότερο σωφρονιστικό μοντέλο και εκσυγχρονισμού της φυλακής.

Η σχέση εγκλεισμού και εργασίας έχει απασχολήσει εντόνως την επιστημονική κοινότητα. Έρευνες σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η εργασία κατά την περίοδο του εγκλεισμού οδηγεί σε μείωση του ποσοστού υποτροπής μετά την απόλυση. Καταλήγουν δε στο συμπέρασμα ότι η εργασία εντός των φυλακών αποφέρει σημαντικότατα οφέλη, τόσο στην εντός όσο και στην εκτός των φυλακών ζωή του κρατουμένου.

Στο πλαίσιο αυτό, σε πολλές χώρες έχουν καταβληθεί προσπάθειες ανάπτυξης επιχειρήσεων με σκοπό την απασχόληση κρατουμένων καθόσον βρίσκονται έγκλειστοι, την εργασιακή τους εξασφάλιση και την αποκατάσταση μετά την απόλυση. Όσον αφορά τη νομική μορφή των ιδρυθεισών επιχειρήσεων επιλέχθηκε -όχι τυχαία- αυτή της Κοινωνικής Επιχείρησης, διότι, μεταξύ άλλων, η φιλοσοφία της εδράζεται στην αλληλεγγύη και τη συνεργατικότητα, στη δημοκρατική λήψη αποφάσεων, στην αρχή της ισονομίας και της ισοτιμίας, με κάθε μέλος να διαθέτει μία ψήφο ενώ η θεμελιώδης διάσταση της δράσης δεν είναι αυτή του κέρδους αλλά η κοινωνική.

Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα χωρών που έχουν ενσωματώσει στις εθνικές περί σωφρονισμού πολιτικές την κοινωνική επιχειρηματικότητα ως αναπόσπαστο λειτουργικό και αδιαίρετο κομμάτι τους. Οι εν λόγω πολιτικές εδράζονται στην ενίσχυση της απασχόλησης φυλακισμένων ή αποφυλακισμένων, εντός και εκτός φυλακών, από Κοινωνικές Επιχειρήσεις με ιδιαιτέρως θετικά αποτελέσματα. Υπάρχουν προγράμματα που διαθέτουν συμβουλευτικό χαρακτήρα εντός της φυλακής, προετοιμάζοντας τους κρατουμένους για την κοινωνική και εργασιακή επανένταξή τους μετά την απόλυση και άλλα που προσφέρουν απασχόληση και επαγγελματική εξειδίκευση εντός των φυλακών με απώτερο σκοπό την απόκτηση, αναβάθμιση ή επικαιροποίηση των δεξιοτήτων των κρατουμένων προκειμένου οι τελευταίοι να εξασφαλίσουν τα απαιτούμενα για την ομαλή τους επανένταξη. Σημειώνεται ότι στη χώρα μας δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα Κοινωνική Επιχείρηση που να απασχολεί φυλακισμένους και να δραστηριοποιείται εντός σωφρονιστικού καταστήματος ενώ η μόνη Κοινωνική Επιχείρηση που απασχολεί αποφυλακισμένους στην Ελλάδα είναι οι Νέοι Ορίζοντες.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η οικονομική διάσταση των παραπάνω εγχειρημάτων. Αποσκοπώντας στη μείωση του κόστους και τη βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας υιοθετήθηκε το μοντέλο των συμπράξεων μεταξύ ιδιωτικού, δημόσιου και Τρίτου Τομέα με ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Το μοντέλο εφαρμόστηκε αρχικά στο Ηνωμένο Βασίλειο και προβλέπει συνεργασίες μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικών φορέων. Το δημόσιο θέτει συγκεκριμένους στόχους (όπως μείωση της υποτροπής κατά 10%) ενώ καλύπτει συγκεκριμένο ποσό επί του συνολικού προϋπολογισμού. Τα υπόλοιπα χρήματα εξασφαλίζονται από ιδιωτική χρηματοδότηση. Εφόσον επιτευχθούν οι στόχοι, οι επενδυτές λαμβάνουν το ποσό που επένδυσαν με μια προσαύξηση.

Το μοντέλο συμπράξεων Ιδιωτικού, Δημοσίου και Τρίτου Τομέα αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσέγγιση που θα μπορούσε να αποτελέσει τον πυρήνα μιας μεταρρύθμισης στο σωφρονιστικό σύστημα της χώρας. Η πιλοτική εφαρμογή σε δομές που φέρουν όλα τα απαιτούμενα οικονομικά και παραγωγικά χαρακτηριστικά (όπως οι αγροτικές φυλακές) μπορεί να αποτελέσει πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ενίσχυση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας μέσω προγραμμάτων κοινωνικής και εργασιακής επανένταξης φυλακισμένων και αποφυλακισμένων και για την αποτελεσματικότερη οικονομική διαχείριση των προγραμμάτων αυτών.

* Η Γάκου Μαριαλένα είναι κοινωνιολόγος

* Ο Τσιλίκης Χρήστος είναι διδάκτωρ Κοινωνικής Οικονομίας Παντείου Πανεπιστημίου

(ΠΗΓΗ ΑΠΕ-ΜΠΕ)

    

 

Ενημερωτικά δελτία

Ενημερωθείτε άμεσα από την εφημερίδα μας για τις τελευταίες ειδήσεις μέσα από την ηλεκτρονική σας διεύθυνση.
randomness