Η φαυλότητα της χαμένης αίγλης
του Νικολάου Ηλιόπουλου
Εκπαιδευτικού Α/θμιας Εκπ/σης
Εθιμικά, όταν ήταν να επισκεφτώ φιλικά πρόσωπα σε άλλες πόλεις τούς πήγαινα κάτι από την πόλη μου, τη Λαμία. Αυτό που είχε να καυχηθεί με περίσσια υπερηφάνεια κάποτε ήταν τα έξοχα γλυκά της και δη τα παραδοσιακά, όπως οι κουραμπιέδες της. Από μνήμης –κι ενάντια στη λήθη- ανασύρω ονόματα γνωστών άλλοτε μεγάλων επιχειρηματιών στον χώρο, όπως εκείνο του Μπούσιου, του Κεραμίδα, του Καρανδρέα, του Ανωγειανάκη, του Τσιάτσου και άλλα που ίσως μού διαφεύγουν. Μια αλλοτινή επιχειρηματική έξαρση στην πόλη, μόνο στον τομέα της ζαχαροπλαστικής και σε συγκεκριμένο είδος.
Σήμερα, μόνο ο τελευταίος εξ’ αυτών των επιχειρηματιών υπάρχει και δραστηριοποιείται με επιτυχία…
Αντίστοιχα, θα μπορούσε κάλλιστα κάποιος να αναφέρει την ξακουστή παράδοση της Λαμίας στα πολλά και κεντρικά ψητοπωλεία της, τα περισσότερα στα στενά της πλατείας Λαού, όπου τα εύγευστα και καλοψημένα με παραδοσιακό σουβλιστό τρόπο ρουμελιώτικα αμνοερίφια κατείχαν δίκαια μια από τις πρώτες προτιμήσεις των επισκεπτών στην πόλη.
Σήμερα, μετά κόπων επιβιώνουν μερικά από αυτά, τα περισσότερα με θαμώνες κάποιους ντόπιους. Ο τουρισμός είναι λιγοστός για να καταφέρει να συντηρήσει τέτοιου είδους επιχειρήσεις…
Κατ’ αντιστοιχία, θα μπορούσε κάποιος να αναφέρει πολλούς ακόμη επιχειρηματικούς κλάδους, οι οποίοι μέχρι πριν μια ή δυο δεκαετίες μεσουρανούσαν -όχι μόνο στην τοπική αγορά, αλλά και σε όλο τον νομό ή την Περιφέρεια- ενώ τώρα πλέον δεν υπάρχουν. Για παράδειγμα, έκλεισαν πολλές αντιπροσωπείες αυτοκινήτων και μηχανών (σήμερα αγοράζουμε κυρίως από αυτές της γειτονικής Θεσσαλίας), πολλά καταστήματα ψυχαγωγίας (ποιοτικά μαγαζιά με έντεχνο, ρεμπέτικο ή λαϊκό πρόγραμμα, κλαμπ κ.α.), παραδοσιακές ταβέρνες με ξεχωριστό ύφος και μενού η καθεμιά, ζαχαροπλαστεία, καταστήματα ένδυσης και υπόδησης κ.α.
Όσοι, ωστόσο, καταφέρνουν και συντηρούν κάποιες επιχειρήσεις, κατά κανόνα μείωσαν την αγοραστική ποικιλία στα προϊόντα τους, συνέπεια του σχεδόν ανύπαρκτου εσωτερικού ανταγωνισμού και του μικρού αγοραστικού κοινού. Σίγουρα, μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την υπάρχουσα κατάσταση έχει η προ δεκαετίας μείωση των εισοδημάτων των πολιτών. Μα μεγαλύτερη υπαιτιότητα, όμως, κρύβεται στο γεγονός του ότι η πόλη της Λαμίας από πόλη ακμάζουσα για δεκαετίες, πόλη σημαίνουσα και υπολογίσιμη ως κομβικό σημείο μεταξύ Βορρά και Νότου, πόλη με άμεση εμπλοκή στα τεκταινόμενα της Κεντρικής Ελλάδας κι όχι μόνο, κατέληξε πολίχνη και ουραγός της θεσσαλικής περιφέρειας…
Η μηδαμινή επισκεψιμότητά της, παρά την κομβική της θέση, τον ιαματικό της πλούτο και το σπουδαίο της ιστορικής της παρακαταθήκης, την καθιστούν αδύναμη να αντιδράσει στις προκλήσεις του σημερινού εμπορικού γίγνεσθαι. Ακολουθεί, με μπροστάρηδες άλλους!
Την ίδια ώρα, οι πολίτες της μαθαίνουμε σε μια επιχειρηματική αδράνεια κι απραξία, με ανύπαρκτη διάθεση για καινοτομία και ευρηματικότητα, όλα συνακόλουθα της οικονομικής δυσπραγίας. Μαθαίνουμε στο λίγο σε ποιότητα, στο λίγο στην πρωτοτυπία, στο λίγο σε διάθεση προσφοράς και υποστήριξης των τοπικών επιχειρήσεων, στο λίγο για «απαίτηση» οτιδήποτε καλύτερου κι ομορφότερου που αφορά εμάς τους ίδιους, την πόλη μας, την αισθητική μας καλλιέργεια, το εν γένει πολιτισμικό φορτίο που φέρουμε…
Και κάπως έτσι, γεννιέται η «πονηριά», μια κουτοπονηριά προς επιβίωση της ατομικής μας ιδιοτέλειας, προς εξύψωση του εσώτερου «εγώ» μας, αδιαφορώντας οικτρά για το «εμείς», το συλλογικό, το συνεργατικό, το καθολικό, που αγκαλιάζει όλη την πόλη και τον Δήμο μας. Μια πανδημία εσωστρέφειας, που ενίοτε καταλήγει σε καταστρεπτικό ωχαδερφισμό για ό,τι κοινό!
Μια πανδημία, που συχνά καλλιεργήθηκε και από το πολιτικό κατεστημένο της αυτοδιοίκησης προς άγραν ψήφων… Ξεπουλήθηκε ανερυθρίαστα οποιοδήποτε συλλογικό όραμα, οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη στόχευση, οτιδήποτε αφορούσε τη σύνολη ανάδειξη και πρωτοπορία της πόλης μας, προς εξυπηρέτηση μεμονωμένων προσώπων, συμφερόντων, καταστάσεων, ρουσφετιών… Μόνο που όταν οι διοικήσεις αντί για όραμα δίνουν έμφαση στο χρήμα και στα ιδιοτελή συμφέροντα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια μια κοινωνία πολιτών στην πτώση –ηθική κι οικονομική- και στην παρακμή.
Έτσι, αυτοί οι πολίτες έμαθαν να εκλέγουν τέτοιους ηγέτες και τέτοιοι ηγέτες απέκτησαν μοναδικό χάρισμα στο να εκλέγονται από τέτοιους πολίτες..! Για πολλά χρόνια ο ίδιος φαύλος κύκλος… Σε όλων των ειδών τις εκλογές, αυτοδιοικητικές και βουλευτικές.
Την ίδια ώρα οι περισσότεροι ωθούμε τα παιδιά μας να εγκαταλείψουν την πόλη για να αναζητήσουν εργασία σε άλλα αστικά κέντρα, με συνέπεια να λείπει η επιχειρηματική ζωτικότητα και η καινοτομική ικμάδα του νέου και φρέσκου. Αλλοτριωμένες συνειδήσεις και απαρχαιωμένες αντιλήψεις επαρχιώτικου συντηρητισμού συντροφεύουν την πορεία στην οπισθοδρόμηση. Αυτή ξωμένει, όταν οι νέοι και σπουδαγμένοι πολίτες της δε βρίσκουν πια νόημα σε ενδεχόμενη επιστροφή στη γενέτειρα γη.
Το αποτέλεσμα το γνωρίζουμε όλοι… Η Λαμία, αν και πρωτεύουσα νομού, πασχίζει να ορθοποδήσει στα οικονομικά της, αδυνατεί να γίνει πόλος έλξης μεγάλης τουριστικής κίνησης κι οι πολίτες κάθε χρόνο βυθιζόμαστε περισσότερο σε μια υποχώρηση της ποιότητας του καθημερινού βίου. Το χειρότερο; Αυτή η καταβύθιση στην παρακμή γίνεται τόσο ανεπαίσθητα που αρχίσαμε να τη συνηθίζουμε και να νιώθουμε οικεία μαζί της.
Η διακοπή του φαύλου κύκλου για ένα νέο ξεκίνημα δε θα επιτευχθεί με μόνη αλλαγή αυτή του σχήματος μιας δημοτικής αρχής, αλλά με αλλαγή του τρόπου σκέψης αυτής. Μόνο η ποιοτική αλλαγή του τρόπου σκέψης του εκλογικού σώματος θα άλλαζε τον τρόπο διοίκησης μιας δημοτικής αρχής. Αν εμείς δε γίνουμε η ΑΛΛΑΓΗ, ο νέος τρόπος σκέψης που θα εμφυσήσει στους νέους μας να μείνουν στην πόλη και να δημιουργήσουν σε αυτή, τότε και οι διοικήσεις δε θα προσφέρουν ποτέ κάτι διαφορετικό!
Η εικόνα μιας πόλης καταδεικνύει τον τρόπο σκέψης και τις απαιτήσεις σε ποιότητα των ίδιων της των πολιτών. Ας γίνει η αρχή…
