Στο ελεος της πολυπλοκότητας ! (Αρθρο του Χρήστου Αλεξανδρή )
Το πέταγμα μιας πεταλούδας στην Κίνα , μπορεί να προκαλέσει σεισμό στην Αμερική και την Ευρώπη , συνήθιζαν να λένε οι οικονομολόγοι , θέλοντας να τονίσουν οτι σε εναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο που δεν γνωρίζει σύνορα και τα πάντα κυκλοφορούν ελεύθερα , αυτά που συμβαίνουν στην αλλη ακρη της γής δεν μπορεί να αφήνουν αδιάφορο κανέναν πολίτη . Διότι στις μέρες μας με τρομακτική ταχύτητα απο την μια γωνιά του πλανήτη στην αλλη , δεν μεταδίδονται μόνο οι γνώσεις οι ευκαιρίες , τα αγαθά και τα κεφάλαια , αλλά και οι προκλήσεις , οι απειλές και οι νέες ασθένειες . Το σύστημα δηλαδή είναι τόσο ισχυρό , οσο και ευάλωτο , επειδή τα πάντα είναι αλληλένδετα . Αν καταρρεύσει ενα πράγμα , κινδυνεύουν να καταρρεύσουν ολα .
Τα παγκόσμια συστήματα της οικονομίας , της ενέργειας , των επικοινωνιών , των συγκοινωνιών και της υγείας , συνδέονται με τρόπους που κανένας δεν ελέγχει και κανένας δεν κατανοεί πλήρως . Με αλλα λόγια και οπως το θέτει ο πολιτικός επιστήμονας Ντέιβιντ Ράνσιμαν ''βρισκόμαστε στο ελεος της πολυπλοκότητας και μπορεί ενα σόκ να διαδοθεί σε ολο τον κόσμο χωρίς να προλάβει κανένας να αντιδράσει'' . Είναι ακριβώς αυτό που ζούμε σήμερα .
Με τη μαζικότητα που εχουν προσλάβει τα αεροπορικά ταξίδια , μια πανδημία οπως ο κορονοιός , εξαπλώθηκε σε ολο τον πλανήτη μέσα σε λίγες ωρες και λίγες ημέρες .
Με λίγα λόγια είμαστε ενα παγκόσμιο χωριό και αυτό το συνειδητοποιούμε καλύτερα σήμερα που στην επικαιρότητα κυριαρχούν τα μεγάλα θέματα του προσφυγικού -μεταναστευτικού και η παγόσμια επιδημία του κορονοιού .
Μπροστά στην ''κάμηλο'' του προσφυγικού-μεταναστευτικού , την τουρκική προκλητικότητα , τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Μεσόγειο , την κλιματική αλλαγή και τις τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες , η επιδημία του κορονοιού ,μπορεί να είναι ο ''κώνωψ'' που δοκιμάζει τα δημόσια συστήματα υγείας στην Ελλάδα , την Ευρώπη και ολο τον κόσμο . Σίγουρα ομως εξαιτίας αυτής της επιδημίας ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις .
Ο κορονοιός , είναι η νέα νόσος που επηρεάζει την καθημερινοτητά μας , αλλάζει τον τρόπο της ζωής μας , μεταβάλλει τους τρόπους και τις συνήθειες της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας , της επικοινωνίας των ανθρώπων . Επηρεάζει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις , την πραγματική οικονομία , την παραγωγή , τις εισαγωγές και εξαγωγές , τα ταξίδια και τις εκδρομές , τον τουρισμό .
Πάνω απ'ολα ομως , δοκιμάζει τα αντανακλαστικά κρατών και κυβερνήσεων , τις αντοχές των συστημάτων υγείας , πρόνοιας , περίθαλψης . Αυτή την αλλαγή στις ζωές μας , την αισθανόμαστε και τη ζούμε ολες αυτές τις ημέρες . Δεν είναι τυχαίο οτι ολες αυτές τις ημέρες που κυριαρχεί στα δελτία ειδήσεων ο κορονοιός , τρέχαμε πανικόβλητοι δεξιά και αριστερά , αδειάζοντας τα φαρμακεία απο μάσκες ατομικής προστασίας και τα σούπερ μάρκετ απο τρόφιμα και βασικά είδη πρώτης ανάγκης . Αν στόχος του κορονοιού ηταν να μας τρομοκρατήσει ακόμη περισσότερο απ'οτι είμαστε με ολα αυτά που συμβαίνουν μπροστά μας και δίπλα μας , ο στόχος αυτός ''επετεύχθη'' . Αν στόχος του κορονοιού ηταν να μας κάνει περισσότερο φοβικούς και ανασφαλείς , να μας κλείσει περισσότερο στο καβούκι μας , πιστεύουμε οτι μια χαρά τα κατάφερε .
Ο κορονοιός ομως εκτός απο τα αντανακλαστικά των κυβερνητικών αξιωματούχων και την ικανοτητά τους να δρούν εγκαιρα και αποτελεσματικά σε τέτοιες κρίσεις , που αφορούν τις ζωές και την υγεία των ανθρώπων και τις αντοχές των συστημάτων υγείας , δοκιμάζει και την υπευθυνότητα των ιδιων των πολιτών .
Και φυσικά δεν είναι υπεύθυνη συμπεριφορά πολιτών να αγνοούν προκλητικά τις αυστηρές οδηγίες και τις εντολές υπουργών και επιστημόνων υγείας και να γράφουν στα παλιότερα των υποδημάτων τους , αποφάσεις για απαγόρευση συγκεντρώσεων , εκδηλώσεων και συναθροίσεων σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους , αδιαφορώντας αν με τέτοιες συμπεριφορές θέτουν σε κίνδυνο αλλους συμπολίτες τους και κυρίως ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού .
Ισως η μεγαλύτερη ζημιά που εγινε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης , ηταν οτι χάθηκε η εμπιστοσύνη στο κράτος , στους θεσμούς , στις δημόσιες αρχές ,στους πολιτικούς , στους ακαδημαικούς , τους επιστήμονες , και γενικά σε οτι εχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε σύστημα . Το κόστος της δυσπιστίας απέναντι στις λύσεις που προτάθηκαν για την αντιμετώπιση της χρεοκοπίας , το πληρώσαμε πανάκριβα στην Ελλάδα των τριών μνημονίων και της αυστηρής οικονομικής επιτήρησης . Στείλαμε στην ''εξορία'' την πολιτική ορθότητα , την γνώση των ειδικών και πιστέψαμε τον λαικισμό των εύκολων λύσεων , τις θεωρίες συνωμοσίας και τα fake news του κάθε τυχάρπαστου αναφορικά με τις πραγματικές διαστάσεις των προβλημάτων . Ισως αυτή η κρίση του κορονοιού να μας επαναφέρει στο σωστό δρόμο . Και επειδή οι κοινωνίες μας δεν αυτοοργανώνονται , ουτε αυτοδιοικούνται , θα πρέπει να μάθουμε να ακούμε τους ειδικούς και να μην κάνουμε του κεφαλιού μας , εχοντας την ψευδαίσθηση οτι τα ξέρουμε ολα .
Χρήστος Αλεξανδρής
Δημοσιογράφος
