AUKUS: Τι σηματοδοτεί η συμφωνία για την Αυστραλία – Ο ρόλος των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων
Η στάθμευσή τους στην Αυστραλία συνιστά σημαντικό πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ και την επιρροή τους στην περιοχή, αναφέρουν αναλυτές
Ως μια από τις πιο σημαντικές συμφωνίες στον τομέα της ασφάλειας από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χαρακτηρίζουν αναλυτές την τριμερή συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας, γνωστή πλέον με τη συντομογραφία «AUKUS» από τα ακρωνύμια των τριών κρατών, όπως αναφέρει το BBC.
Βασικό άξονα της συμφωνίας, που αναδιαμορφώνει τα δεδομένα στον παγκόσμιο στρατηγικό χάρτη και σηματοδοτεί – κατά όλες τις εκτιμήσεις – την απόπειρα της Ουάσιγκτον να ενισχύσει σε όλα τα επίπεδα τις συμμαχίες έναντι της Κίνας, αποτελεί η παράδοση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία.
Επιπλέον, αναλυτές συνδέουν το νέο σύμφωνο και με την πρόθεση των ΗΠΑ να μετατοπίσουν το στρατιωτικό και πολιτικό τους επίκεντρο, από τη Μέση Ανατολή προς τον Ειρηνικό Ωκεανό, πάντοτε με βαρόμετρο τον αυξανόμενο ανταγωνισμό με το Πεκίνο. Συνεπώς, η κίνηση της Ουάσιγκτον δεν θα πρέπει να αποσυνδέεται στρατηγικά και από την πρόσφατη αποχώρηση του αμερικανικού στρατού από το Αφγανιστάν, κάτι που, άλλωστε, ο ίδιος ο Μπάιντεν είχε θέσει από το 2009 ως αντιπρόεδρος στη νέα τότε κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα, όπως αναφέρει και ο αναλυτής Edward Luttwak, που είχε διατελέσει σύμβουλος του Ρόναλντ Ρέιγκαν.
Γιατί πυρηνοκίνητα υποβρύχια;
Αναφερόμενο ειδικότερα στα πυρηνικά υποβρύχια, το BBC αναφέρει ότι ίναι πολύ ταχύτερα και δυσκολότερο να εντοπιστούν από τα συμβατικά υποβρύχια. Μπορούν να παραμείνουν βυθισμένα επί μήνες, να πυροδοτούν πυραύλους σε μεγαλύτερες αποστάσεις και να μεταφέρουν και περισσότερους.
Η στάθμευσή τους στην Αυστραλία συνιστά σημαντικό πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ και την επιρροή τους στην περιοχή, αναφέρουν αναλυτές.
Οι Αμερικανοί μοιράζονται την υποβρυχιακή τους τεχνολογία για πρώτη φορά μετά 50 χρόνια. Προηγουμένως είχε μοιραστεί την τεχνολογία της μόνο με τη Μεγάλη Βρετανία.
Η Αυστραλία θα καταστεί μόλις η έβδομη χώρα στον κόσμο που θα διαθέτει πυρηνοκίνητα υποβρύχια, μετά τις ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα, Ινδία και Ρωσία. Έχει πάντως επαναλάβει ότι δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Εν τω μεταξύ η γειτονική Νέα Ζηλανδία δήλωσε ότι θα απαγορεύσει την είσοδο των αυστραλιανών υποβρυχίων στα χωρικά της ύδατα, όπως υπαγορεύει η υπάρχουσα πολιτική της σχετικά με την παρουσία πυρηνοκίνητων υποβρυχίων.
Παρότι η Νέα Ζηλανδία είναι μέλος της συμμαχίας Πέντε Μάτια («Five Eyes»), είναι πιο προσεκτική στο να ακολουθεί είτε τις ΗΠΑ είτε την Κίνα στον Ειρηνικό. Η Νεοζηλανδή πρωθυπουργός Τζασίντα Άρντερν δήλωσε ότι η χώρα της δεν έχει προσεγγιστεί για να ενταχθεί στο νέο σύμφωνο.
Λεπτές ισορροπίες με τη Γαλλία
Οι εξαγγελίες μοιραία οδήγησαν στην ακύρωση της παραγγελίας γαλλικών υποβρυχίων από την Αυστραλία, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Παρισιού.
Η γαλλική πλευρά, η οποία βλέπει ένα συμβόλαιο 90 δισ. δολαρίων Αυστραλίας (56 δισ. ευρώ) να χάνεται για τη ναυπηγική βιομηχανία της, καταφέρθηκε αμέσως εναντίον μιας «λυπηρής απόφασης» η οποία είναι «αντίθετη στο γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας που επικρατούσε ανάμεσα στη Γαλλία και την Αυστραλία», σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών.
«Πισώπλατη μαχαιριά»
Λόγια που, ωστόσο, δεν φαίνεται να κατευνάζουν την γαλλική οργή. Χαρακτηριστικό είναι, άλλωστε, ότι ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν έκανε λόγο για «πισώπλατη μαχαιριά» από την Αυστραλία και για «ωμή» απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ
«Είναι πραγματικά μια πισώπλατη μαχαιριά», είπε. «Αυτή η μονομερής, ωμή, απρόβλεπτη απόφαση μοιάζει πολύ με ό,τι έκανε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ», πρόσθεσε, λέγοντας ότι «αισθάνεται θυμό, μαζί με πολλή πικρία».
«Είχαμε οικοδομήσει με την Αυστραλία μια σχέση εμπιστοσύνης. Η εμπιστοσύνη αυτή προδόθηκε», σημείωσε επίσης ο Λεντριάν, ο οποίος είχε συνάψει ο ίδιος αυτό το «συμβόλαιο του αιώνα» για τα υποβρύχια με την Αυστραλία όταν ήταν υπουργός Άμυνας.
Βρετανία: Oύτε «νέος Ψυχρός Πόλεμος», ούτε προδοσία κατά της Γαλλίας
Από την πλευρά του, ο Βρετανός υπουργός Άμυνας ανέφερε ότι το νέο σύμφωνο δεν αποτελεί προάγγελο ενός Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στην Δύση και την Κίνα. Σημείωσε ότι αυτό δεν περιλαμβάνει πυρηνικά όπλα και δεν αφορά την Κίνα.
Παράλληλα, αναφερόμενος στη Γαλλία, ο Ουάλας υπογράμμισε ότι το νέο σύμφωνο μεταξύ των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας δεν αντιπροσωπεύει κάποια στρατηγική διαφορά μεταξύ της Βρετανίας και της Γαλλίας, αν και, όπως είπε, κατανοεί την απογοήτευση του Παρισιού για την απώλεια του συμβολαίου.
«Θα υπάρξει μια ενίσχυση για τη βρετανική αμυντική βιομηχανία με αυτή τη συνεργασία επειδή εμείς έχουμε συστήματα υποβρυχίων που δεν έχει η Αυστραλία και θα μπορέσουμε να προσφέρουμε πράγματα πάνω σ’αυτό», κατέληξε στις δηλώσεις που έκανε στο BBC, υπογραμμίζοντας ότι το σύμφωνο δεν συνιστά «προδοσία» σε βάρος των Γάλλων.
Ανησυχία για εκτροχιασμό του πυρηνικού αφοπλισμού
Την ίδια ώρα, όπως αναφέρει η Washington Post, η νέα συμφωνία προκαλεί ανησυχία στους ειδικούς για το πώς θα επηρεάσει το τοπίο της πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως.
«Νομίζω ότι αν η Αυστραλία ακολουθήσει αυτή τη διαδρομή και κατασκευάσει πυρηνικά υποβρύχια, δημιουργεί ένα πολύ επιζήμιο προηγούμενο», αναφέρει στην αμερικανική εφημερίδα ο Τζέιμς Άκτον, εκ των επικεφαλής του προγράμματος πυρηνικής πολιτικής στο think tank «Carnegie Endowment for International Peace».
Ο ίδιος, συνεχίζοντας, εξηγεί ότι τον προβληματίζει ιδιαίτερα το πώς θα αντιδράσει το Ιράν στην ανακοίνωση και εάν η Τεχεράνη θα επιχειρήσει να προσπεράσει τις εγγυήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), λέγοντας ότι χρησιμοποιεί πυρηνικό υλικό για την κατασκευή ενός υποβρυχίου.
Πριν από τις ανακοινώσεις, ο Ακτον είχε πει ότι θα περίμενε η Κίνα και η Ρωσία να αντιταχθούν σθεναρά σε κάθε προσπάθεια του Ιράν να προβεί σε τέτοιες ενέργειες, αλλά με τα νέα δεδομένα είπε ότι η εκτίμηση αυτή μπορεί να αλλάξει, μετά την απόφαση της Ουάσιγκτον να μοιραστεί τεχνολογία πυρηνικής πρόωσης με την Αυστραλία.
«Θεωρώ ότι η ζημιά στο «αντιπυρηνικό» πεδίο θα είναι πολύ σημαντική και πιστεύω ακράδαντα ότι θα υπερβεί τα αμυντικά οφέλη της Αυστραλίας, από την απόκτηση πυρηνικών υποβρυχίων», υποστηρίζει.
Η ΚΙΝΑ
Την έντονη αντίδρασή της φανερώνει Κίνα όσον αφορά στη συμμαχία της AUKUS. Το Πεκίνο δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια καθώς γνωστοποίησε την αίτηση ένταξης στην εμπορική συμφωνία CPTPP, έργο των ΗΠΑ στον Ειρηνικό Ωκεανό, που πέταξε στο καλάθι των αχρήστων πριν από τέσσερα χρόνια ο Ντόναλντ Τραμπ.
Το Πεκίνο κατέθεσε επίσημο αίτημα ώστε να ενταχθεί στη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για την Εταιρική Σχέση στον Ειρηνικό Ωκεανό (CPTTP), μια προσπάθεια που ξεκίνησε ως μοχλός των ΗΠΑ προκειμένου να εδραιώσουν την εμπορική και οικονομικοπολιτική τους επιρροή στην περιοχή.
Η ένταξη της Κίνας στη συμφωνία αναμένεται, σύμφωνα με το Reuters, να δώσει μια ακόμη ώθηση στις οικονομικές επιδιώξεις του Πεκίνου.
Εκείνο που έχει ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως μέσω της ένταξης της Κίνας στην εμπορική αυτή συμφωνία τίθενται οι βάσεις για πιο στενή συνεργασία ανάμεσα στο Πεκίνο και την Καμπέρα.
Η αίτηση για ένταξη στην CPTPP επεκτείνει την εμπορική επιρροή της Κίνας σε μια τεράστια οικονομική ζώνη σε όλο τον πλανήτη και μοιάζει με μια απάντηση, σε εμπορικό τουλάχιστον επίπεδο, στην κοινή στάση ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας μέσω της AUKUS.
με πληροφορίες από AFP, BBC, Washington Post
ΠΗΓΗ : neoskosmos
