Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ «ΓΥΜΝΑΣΙΟ»

Γράφει ο Τριαντάφυλλος Δ. Παπαναγιώτου

Αφορμή για να γραφτεί αυτό το σημείωμα ήταν η απορία φίλου δημοσιογράφου περί το θέμα.

Από τον ανωτέρω πίνακα προκύπτει ότι ο τίτλος ΓΥΜΝΑΣΙΟ είχε από το 1936 και εφεξής μια περιπέτεια. Ελπίζουμε ότι η ονομασία του, που έχει επικρατήσει πλέον ως γυμνάσιο και λύκειο, δεν πρόκειται να ξαναλλάξει!...

Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (1936-1945)

Η δικτατορία Ιωάννου Μεταξά (1936-1941) ίδρυσε το οκτατάξιο γυμνάσιο. Σ’αυτό οι μαθητές του δημοτικού σχολείου που τελείωναν την Δ’ και την Ε’ τάξη μπορούσαν να εγγραφούν στην Α’ τάξη του 8/ταξίου γυμνασίου και όσοι έπαιρναν το απολυτήριο του δημοτικού κατατάσσονταν στη Β’ τάξη του 8/ταξίου γυμνασίου. Με προαγωγικές εξετάσεις οι μαθητές της Α’ τάξης προβιβάζονταν στη Β’ τάξη και οι μαθητές της δευτέρας (Β’) τάξης έδιναν εξετάσεις και εγγράφονταν στην τρίτη (Γ’) τάξη του 8/ταξίου γυμνασίου.

Όταν όμως απελευθερωθήκαμε (Οκτώβριος 1944), η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου αποφάσισε την κατάργηση του 8/ταξίου γυμνασίου και την επαναφορά στο 6/τάξιο γυμνάσιο.

Στο μεταξύ όμως πολλά παιδιά (Σεπτέμβριος 1944) με το ενδεικτικό της Δ’ και Ε’ τάξεως, είχαν εγγραφεί στην Α’ του 8/ταξίου γυμνασίου και πολλά, με απολυτήριο της ΣΤ’ τάξεως του δημοτικού είχαν επίσης καταταχθεί στην Β’ γυμνασίου. Σ’ αυτή την τάξη είχα εγγραφεί και εγώ ως απολυτηριούχος (1944) του Δημοτικού Σχολείου του χωριού μου, της Άγναντης.

Η απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας όριζε τα εξής: Οι μαθητές της Α’ και Β’ γυμνασίου να επιστρέψουν στο δημοτικό σχολείο τους. Οι μαθητές της Β’ γυμνασίου να δώσουν εισιτήριες εξετάσεις για την Γ’ 8ταξίου γυμνασίου και όσοι δεν πετύχουν να μείνουν στη Β’ τάξη και στο τέλος του σχολικού έτους (1944-45) να προαχθούν στην Γ’ τάξη. Δώσαμε εξετάσεις προφορικές και γραπτές.

Μεταξύ των εξεταστέων μαθημάτων ήταν και τα αρχαία ελληνικά. Τελικώς όλοι σχεδόν οι μαθητές της Β’ τάξεως απορριφθήκαμε, αφού το μάθημα των αρχαίων ελληνικών ήταν πρωτεύον και δεν το είχαμε διδαχθεί. Γράφω «σχεδόν όλοι», αφού δύο μόνον μαθητές από το Μαρτίνο, οι Παναγιώτης Νίκας και Μιχάλης Νουνός, έγραψαν επιτυχώς αρχαία ελληνικά. Είχαν κάνει φροντιστήριο στον καθηγητή, του οποίου η γυναίκα υπηρετούσε ως δασκάλα στο Μαρτίνο.

Έτσι, λοιπόν, μείναμε στη Β’ τάξη μέχρι που μετά τα «Δεκεμβριανά» η κυβέρνηση αποφάσισε να καταργήσει (αρχές του 1945) τη Β’ γυμνασίου, ως εξής: Από το σύνολο της βαθμολογίας των εξετασθέντων μαθημάτων θα αφαιρούσαν το βαθμό στα αρχαία ελληνικά. Όσοι, μετά ταύτα, συγκέντρωναν απ’τα υπόλοιπα μαθήματα προβιβάσιμο βαθμό θα κατατάσσονταν στη Γ’ τάξη, ενώ οι άλλοι θα επέστρεφαν στα δημοτικά σχολεία των χωριών τους. Δε θυμάμαι πόσοι περάσαμε στη Γ’ τάξη 8/ταξίου. Αρκετοί πάντως γύρισαν στα χωριά τους.

Θυμάμαι πόσο δυσκολευτήκαμε τον πρώτο καιρό, αφού οι κανονικοί μαθητές της Γ’ τάξεως είχαν προχωρήσει στα μαθήματα. Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και πάλι αποφάσισε να μην γίνουν προαγωγικές εξετάσεις στο τέλος του σχολικού έτους 1944-45. Γι’αυτό και κατά το επόμενο σχολικό έτος 1945-1946 οι μαθητές όλων των τάξεων περάσαμε δύο τάξεις, τον Ιανουάριο και τον Ιούνιο (1946).

Έκτοτε το γυμνάσιο είχε 6 τάξεις, την τρίτη (Γ’), την τετάρτη (Δ’), την πέμπτη (Ε’), την έκτη (ΣΤ’), την εβδόμη (Ζ’) και την ογδόη (Η’). Οι επόμενοι μαθητές (1945-1964) έπαιρναν το ενδεικτικό και τα απολυτήρια ως «διακούσαντες πάντα εν τη... Ζ’ ή Η’ τάξη μαθήματα, τυχόντες του βαθμού...».

Οι τίτλοι προαγωγής και απόλυσης από την Γ’ 8/ταξίου μέχρι την Η 8/ταξίου (δηλαδή των έξι τάξεων) διατηρήθηκαν μέχρι το 1964, οπότε διαιρέθηκαν οι τάξεις σε τριτάξιο γυμνάσιο (Α’, Β’, Γ’) και σε τριτάξιο λύκειο (Α’, Β’, Γ’). Δηλαδή με το Ν.Δ. 4379/1964 (ΦΕΚ 182-Α’) της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης Παπανδρέου-Παπανούτσου.

Στα 1967 όμως η δικτατορία των συνταγματαρχών ενοποίησε και πάλι τις έξι (6) τάξεις ως 6/τάξιο και πάλι γυμνάσιο. Μετά την πτώση της δικτατορίας (1974) η κυβέρνηση Κων/νου Καραμανλή, με αρχιτέκτονα τον αείμνηστο Ευάγγελο Παπανούτσο, χώρισε το 6/τάξιο γυμνάσιο σε γυμνάσιο (Α’, Β’, Γ’) και σε λύκειο (Α’, Β’, Γ’), δηλαδή με τη μορφή που λειτουργούν και τα δύο σχολεία της Δευτεροβάθμιας Μέσης Εκπαίδευσης. Δεν γνωρίζουμε όμως τί τέξεται η επιούσα...