Καθημερινή Αδέσμευτη Εφημερίδα

Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς


Γράφει η Ευαγγελία Δημοπούλου
Ιστορικός - Αρχαιολόγος


Έπειτα από τα γεγονότα στην Αλαμάνα και τη βαρύτατη απώλεια του Διάκου, τα στρατεύματα του Τουρκαλβανού στρατηγού Ομέρ Βρυώνη και του Τούρκου στρατηγού Κιοσέ Μεχμέτ μπορούσαν ανενόχλητα να προσεγγίσουν τα Σάλωνα (Άμφισσα) με απώτερο στόχο να μεταβούν στον  Μοριά (Πελοπόννησος) από την Ιτέα (επίνειο της Άμφισσας) και να καταστείλουν την επανάσταση στην περιοχή που αποτελούσε διοικητικό κέντρο.

Όπως ήταν λογικό το ηθικό των ανδρών των ελληνικών δυνάμεων είχε καμφθεί και μια εκ νέου ήττα στην περιοχή του Ελευθεροχωρίου, είχε προβληματίσει τους οπλαρχηγούς οι οποίοι επιθυμούσαν πάση θυσία να ανακόψουν την πορεία των Οθωμανικών στρατευμάτων προς τα Σάλωνα και κατ΄ επέκταση στην Πελοπόννησο.  

Στις αρχές Μαΐου του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αποφασίζει να μεταβεί με μία ομάδα 120 ανδρών  περίπου στη Γραβιά -μια θέση οχυρή και στρατηγικής σημασίας- ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Παρνασσού και της Γκιώνας. Η επιλογή της θέσης δεν ήταν τυχαία, αφού από τη Γραβιά περνούσε ο μοναδικός δρόμος προς τα Σάλωνα, όπου θα επιχειρούσαν να φθάσουν οι οθωμανικές δυνάμεις.

Ο Ομέρ Βρυώνης πριν τη κάθοδό του στη Στερεά προσπάθησε να πάρει με το μέρος του κάποιους από τους οπλαρχηγούς της Στερεάς, δίνοντάς τους ανταλλάγματα και ανάμεσα τους και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο που του προσέφερε την διοίκηση μιας περιοχής και άφεση για τον φόνο ενός Οθωμανού αξιωματούχου, χωρίς να βρει ανταπόκριση από τη μεριά του Ανδρούτσου.

Έτσι, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έστειλε μήνυμα στους άλλους δυο οπλαρχηγούς, Πανουργιά και Δυοβουνιώτη και τους πρότεινε να οχυρωθούν στο χάνι της περιοχής.  Όμως και οι δύο οπλαρχηγοί αρνήθηκαν, με αποτέλεσμα οι ελληνικές δυνάμεις να διασπαστούν σε τρία τμήματα.

Οι δυνάμεις του Δυοβουνιώτη, του Πανουργιά  κατέλαβαν θέσεις άμυνας, στους πρόποδες της Γκιώνας και του Παρνασσού. Πιο συγκεκριμένα, το σώμα του Πανουργιά και του Δυοβουνιώτη, έπιασε τα υψώματα του Χλωμού, αριστερά από το δρόμο. Το άλλο με τον Κοσμά Σουλιώτη και τον Κατσικογιάννη, τα υψώματα δεξιά από το δρόμο.

Τέλος, το σώμα του Οδυσσέα Ανδρούτσου κλείστηκε μέσα στο χάνι,  στο μοναδικό οίκημα που υπήρχε τότε στην περιοχή, ένα χάνι με μαντρότοιχο, στο οποίο διανυκτέρευαν οι οδοιπόροι, διερχόμενοι από την περιοχή.

Ο Ανδρούτσος και οι 120 συναγωνιστές του , άρχισαν τις απαραίτητες μετατροπές, ώστε να μετατρέψουν το χάνι σε φρούριο. Έτσι, παίρνοντας τα  αναγκαία μέτρα για την αναχαίτιση του εχθρού άνοιξαν τουφεκίστρες στο χάνι και τον γύρω τοίχο, ενώ τελος έφραξαν τα ανοίγματα και τις εισόδους.

Στις 7 Μαΐου 1821 τα πολυάριθμα οθωμανικά στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη, που βρίσκονταν στην Αλαμάνα φθάνουν στη Γραβιά. Τα οθωμανικά στρατεύματα διασκόρπισαν με ευκολία τις ελληνικές δυνάμεις που είχαν λάβει θέση μάχης και μέσα σε λίγη ώρα  οι επαναστάτες εξαναγκάστηκαν να διασκορπιστούν στα γειτονικά υψώματα, ενώ παράλληλα ο Ομέρ Βρυώνης έστειλε αγγελιαφόρο στους έγκλειστους να παραδοθούν, πρόταση που απέρριψε ο Ανδρούτσος.

Έτσι, την επόμενη ημέρα άρχισε σφοδρή επίθεση των δυνάμεων του Ομέρ  Βρυώνη κατά των πολεμιστών που είχαν ταμπουρωθεί μέσα στο χάνι, χωρίς όμως να πλήξει τον Ανδρούτσο και τους συντρόφους του, οι οποίοι με ψυχραιμία , κατάφεραν να αποκρούσουν τις αλλεπάλληλες επιθέσεις των τουρκικών δυνάμεων.

Οι Οθωμανοί, που είχαν περικυκλώσει το χάνι,  επιχείρησαν να το καταλάβουν, χωρίς επιτυχία, αφού και οι τρεις έφοδοι αντιμετωπίστηκαν από τους οχυρωμένους πολεμιστές. Μέχρι να βραδιάσει, υπολογίζεται πως είχαν χάσει τη ζωή τους τριακόσιοι και πλέον Τουρκαλβανοί, ενώ είχαν τραυματιστεί οι διπλάσιοι.

Τα ξημερώματα της 9ης Μαΐου, ο εμπειροπόλεμος Ανδρούτσος, διαπιστώνοντας πως τα πολεμοφόδιά του εξαντλούνται και γνωρίζοντας ότι οι Οθωμανοί είχαν την πρόθεση να φέρουν κανόνια από το Ζητούνι (Λαμία), για να ισοπεδώσουν το οίκημα αποφάσισε με τους συντρόφους του να βγουν από το οχυρό τους με τα σπαθιά στα χέρια και να περάσουν από τις γραμμές των Τουρκαλβανών.

Η ηρωική και παράτολμη έξοδος των Ελλήνων πολεμιστών αιφνιδίασε τον εχθρό, κι οι άνδρες του Ανδρούτσου, έχοντας αφήσει πίσω τους ελάχιστους νεκρούς, μόλις έξι, κατάφεραν να ανέβουν στο βουνό, όπου και ενώθηκαν με τις δυνάμεις του Δυοβουνιώτη και του Πανουργιά. Άλλωστε, ο στόχος τους είχε επιτευχθεί, αφού είχαν ανακόψει την πορεία του εχθρού προκαλώντας του ταυτόχρονα μεγάλη φθορά.

Η νίκη των Ελλήνων στο χάνι της Γραβιάς είχε πολλαπλά οφέλη, αφού αναπτέρωσε το φρόνημα των επαναστατημένων και καταρράκωσε το ηθικό του εχθρού εδραιώνοντας παράλληλα τον επαναστατικό αγώνα στην Ανατολική Στερεά.

 

 

    

 

Απόψεις

Το ταξίδι στον  Νομό Έβρου είχε και δυσάρεστα απρόοπτα. Συνάντησα στην Ορεστιάδα τον ιντερνετικό μου φίλο Χρήστο. Η χαρά μεγάλη και από τις δύο πλευρές, μέχρι την...
randomness