Παπαφλέσσας. Ο μοιραίος άνθρωπος για την οικογένεια των Αινιάνων

Γράφει o
Γεώργιος Καλλιώρας
Απόστρατος Αξιωματικός Π.Ν.
Συγγραφέας, Ερευνητής

Το 1806 ο Ζαχαρίας Αινιάν ή Παπαζαχαρίας μετά από πρόσκληση του Μουρούζη μαζί με την οικογένεια του εγκατέλειψε την γη των προγόνων του και εγκαταστάθηκε στα Θεραπειά της Κωνσταντινούπολης κοντά στην Σχολή στην οποία επρόκειτο να διδάξει. Παράλληλα με τα καθήκοντα του ως δάσκαλος ο Παπαζαχαρίας εργάστηκε ως οικοδιδάσκαλος στις σημαντικότερες ελληνικές οικογένειες της Πόλης. Μια από αυτές ήταν και η οικογένεια των Μουρούζηδων.

Τον ίδιο δρόμο ακολουθήσαν και οι τρεις γιοί του Γεώργιος, Χριστόδουλος και Δημήτριος. Οι Αινιάνες σαν οικογένεια φημίζοντας για την υψηλή παιδεία τους και για τους χαμηλούς τους τόνους. Λόγω όλων των παραπάνω είχαν καταφέρει να μπουν και να διδάξουν στα παιδιά από τις μεγαλύτερες Ρωμαίικες οικογένειες της Κωνσταντινούπολης. Επίσης είχαν καταφέρει να κερδίσουν την αγάπη και την εκτίμηση όχι μόνο των Ελλήνων της Πόλης αλλά και των Οθωμανών.

Το 1817 έκανε εντυπωσιακή είσοδο στην Κωνσταντινούπολη ο Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας). Γνωρίστηκε με πολλά άτομα της Φιλικής Εταιρίας και χειροτονήθηκε μάλιστα Αρχιμανδρίτης από τον Γρηγόριο τον Ε’.

Σύμφωνα με τον Αν. Γούδα, το 1817 ο Ζαχαρίας παραχώρησε δωρεάν ένα δωμάτιο του σπιτιού του στον Γρηγόριο Δίκαιο ο οποίος παράλληλα διδασκόταν στη σχολή των Θεραπειών στην οποία σχολάρχης ήταν ο Παπά Ζαχαρίας.

Ο Παπαφλέσσας μέσα από τους κύκλους της Φιλικής Εταιρίας γνωρίστηκε με τον Χρήστο Αναγνωσταρά «Αναγνώστης», ο οποίος στο σπίτι των Αινιάνων τον κατήχησε και τον μύησε στη Φιλική Εταιρεία στις 21 Ιουνίου του 1818 με το συνθηματικό όνομα Αρμόδιος. Την επόμενη ημέρα ο Δικαίος μύησε με τη σειρά του τον Χριστόδουλο Αινιάνα, 25 ετών τότε.

Μετά την μύηση του ο Δικαίος έκανε το σπίτι των Αινιάνων τόπο συγκέντρωσης των μελών της φιλικής Εταιρείας. Οι Φιλικοί συγκεντρώνονταν εκεί μια φορά την εβδομάδα, δήθεν για διασκέδαση. Ο σκοπός τούς φυσικά ήταν η διευθέτηση των πεπραγμένων της Εταιρείας..

Ο Παπαφλέσσας όμως έκανε άστατο βίο και με τον χαρακτήρα του δημιούργησε πολλά προβλήματα στις σχέσεις των Αινιάνων με τους γείτονες του οι οποίοι πολλές φορές διαμαρτύρονταν διότι ο Δικαίος τακτικά μεθυσμένος, τραγουδούσε και φώναζε παρενοχλώντας την γειτονιά.

Η τούρκικη αστυνομία τον συνέλαβε πολλάκις για «την άτοπον και ανοίκειον διαγωγή του, δίδοντος παράδειγμα διαφθοράς εις την συνοικίαν αυτού»...

Έφτασαν στο σημείο μάλιστα να λένε στον Παπαφλέσσα : Μα δεν ντρέπεσαι εσύ Παπάς και να κάνεις τέτοιον ανάρμοστο βίο;.

Ο Α. Γούδας γράφει ότι με την σύλληψη του Παπαφλέσσα μεγάλος τρόμος κατέλαβε όλους του Έλληνες ακόμη και τον Μουρούζη, ο οποίος όχι μόνο ήταν γνώστης της κατάστασης για το τι συμβαίνει με την Φιλική Εταιρία αλλά η Εταιρία ήταν υπό την προστασία του. Όλοι φοβήθηκαν ότι με την σύλληψη του Παπαφλέσσα οι Τούρκοι θα έβρισκαν πάνω του έγγραφα της Φιλικής Εταιρίας.

Ευτυχώς όμως ο Παπαφλέσσας δεν είχε μαζί του ύποπτα στοιχεία από τα οποία θα κινδύνευαν οι Αινιάνες, ο Μουρούζης και η Φιλική Εταιρία. Τότε επενέβη άμεσα ο Δημήτριος Αινιάν, έστειλε τον υπηρέτη του στην φυλακή και με χρηματισμό του διοικητή της φυλακής κατάφερε να απελευθερώσει τον Δικαίο πριν αυτός παραδοθεί στην Κεντρική αρχή.

Ο Δικαίος όμως βγαίνοντας από την φυλακή αντί να καθίσει φρόνιμος άρχισε να απειλεί θεούς και δαίμονες από τον διοικητή της φυλακής μέχρι τον τελευταίο αστυνομικό που τον συνέλαβε. Ο υπηρέτης του Δημητρίου με το ζόρι κατάφερε να τον συνετίσει- ηρεμίσει και να τον γλιτώσει από την ξανά φυλάκιση του.

Αργότερα, κατ’ εντολή του Αλή Πασά κάποιοι πληρωμένοι φονιάδες πυροβόλησαν τον Ισμαήλ Πασόμπεη. Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια κάποιος από αυτούς βρέθηκε στα Θεραπειά και μπήκε στο σπίτι των Αινιάνων όπου και συνελήφθη από τους Τούρκους. Μαζί του συνελήφθη και ο Παπά Ζαχαρίας. Στην φυλακή, ο ένοχος ομολόγησε την αθωότητα του Παπαζαχαρία αλλά και που ευρίσκονταν οι συνεργοί του. Παρόλη την ομολογία των συλληφθέντων οι Τούρκοι ετοιμάζονταν να εξορίσουν τον Παπαζαχαρία. Και θα τον εξόριζαν, αν δεν έστελνε επιστολή προς την Υψηλή Πύλη ο ίδιος ο Ισμαήλ Πασόμπεης που εγγυόταν ο ίδιος για την αθωότητα του Παπαζαχαρία.

Τα δυο παραπάνω γεγονότα μας δείχνουν το κύρος και τον σεβασμό που είχε αποκτήσει η οικογένεια των Αινιάνων στην υψηλή κοινωνία της Κων/λης μέχρι την ημέρα που στο σπίτι τους μπήκε ο Γρηγόριος Δικαίος. Από την ημέρα εκείνη η Τουρκική μυστική αστυνομία έθεσαν υπό παρακολούθηση και σε πολύ μεγάλους περιορισμούς στην οικογένεια των Αινιάνων.

Έτσι αμέσως μετά την έκρηξη της επανάστασης οι Τούρκοι εισέβαλαν στο σπίτι των Αινιάνων με εντολή να συλλάβουν τους τρεις άντρες. Τον πατέρα και δυο γιους. Όταν οι αστυνομικοί εισέβαλαν στο σπίτι του Παπαζαχαρία μαζί τους ήταν και κάποιοι ντόπιοι δημογέροντες. Ο ένας από αυτούς έγνεψε στον Δημήτριο Αινιάν να κρυφτεί. Ο Δημήτριος το κατάλαβε και κρύφτηκε σε ένα βαρέλι. Τότε οι τούρκοι συνέλαβαν τον Παπαζαχαρία τον Χριστόδουλο και κάποιον από τους παρευρισκόμενους. Όταν αργότερα κατάλαβαν το λάθος τους ο Δημήτριος Αινιάν είχε φύγει.

Ο Παπαζαχαρίας και ο γιος του Χριστόδουλος οδηγήθηκαν κατευθείαν στην φυλακή. Στην συνέχεια τους κατασχέθηκε οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο είχαν. Είναι γνωστό ότι εκείνα τα χρόνια όποιος έμπαινε σε τούρκικη φυλακή δεν έβγαινε ποτέ ζωντανός. Ο θάνατος του Παπαζαχαρία και του γιου του Χριστόδουλου θα ήταν σίγουρος αν δεν επέμβαινε η κόρη του Δέσποινα- Δέσπω. Η Δέσποινα κινήθηκε πάρα πολύ γρήγορα και με δανικά χρήματα δωροδόκησε Τούρκους αξιωματικούς για να γλιτώσει τον πατέρα της και τον αδελφό της από τον θάνατο. Έτσι με δωροδοκία κατάφερε να τους ελευθερώσει από την φυλακή αλλά δεν κατάφερε να τους γλυτώσει από την εξορία.

Ο Παπαζαχαρία και ο γιος του Χριστόδουλος εξορίστηκαν στην Κίο της Προποντίδας. Εκεί τους απαγορεύτηκε η απομάκρυνση τους από την Κίο και όχι μόνο. Υποχρεώθηκαν να παραμείνουν εκεί ως αφανείς ραγιάδες. Στην Κίο της Προποντίδας ο Παπαζαχαρίας και η οικογένεια του φιλοξενήθηκαν από την πλούσια οικογένεια του Ρωμιού Πινάτσι.

Το 1827 ο Παπά Ζαχαρίας μαζί με τον γιο του Χριστόδουλο την κόρη του Δέσπω και πολύ πιθανόν με την σύζυγο του αγνώστων στοιχείων επέστρεψαν στην Υπάτη με την βοήθεια της Ρωσικής Διπλωματίας.