H ευρύτερη «οικογένειά» μου

Γράφει ο Αθ. Δ. Γκίκας

Μαθηματικός

Σε τούτο τον τόπο μου φαίνεται ότι έχουμε πλεόνασμα εκπαίδευσης και έλλειμμα παιδείας. Λέξη κλειδί για την παιδεία είναι η «οικογένεια».

Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου ήταν δύσκολα για μένα, την οικογένειά μου, την Ελλάδα.

Η μητέρα και ο πατέρας μου, γονείς εξ (6) παιδιών, είχαν την ευκαιρία, μέχρι την γέννησή μου, να ζήσουν και να δημιουργήσουν σε μια ευημερούσα, προπολεμική Λουτρόπολη. τα Λουτρά Υπάτης.

Έπαιξαν και οι ίδιοι πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρόοδό τους, αφού από πολύ νωρίς είχαν αναπτύξει, πέρα από τις γεωργοκτηνοτροφικές τους δραστηριότητες και δραστηριότητα στο χώρο της εστίασης των λουομένων.

Είχαν έτσι την ευκαιρία, χωρίς ιδιαίτερες σπουδές, ν’ αποκτήσουν μια κοινωνική κουλτούρα, που φρόντισαν να τη μεταβιβάσουν σε μένα και τα αδέλφια μου.

Χωρίς εξωραϊσμούς, χωρίς να πιστεύουν ότι η ζωή θα συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς για πάντα και προπάντων χωρίς να πιστεύουν ότι, αυτοί και μόνο, ήταν το άλας μιας ευτυχισμένης εποχής.

Μου καλλιέργησαν ακλόνητη αυτοπεποίθηση, προσήλωση στην παράδοση με παράλληλη αναζήτηση της προόδου, το εργασιακό ήθος και τον μηδενισμό της απόστασης μεταξύ του «φαίνεσθαι» και του «είναι». 

Με αυτά που ακολουθούν θα γίνει κατανοητό γιατί έβαλα τη λέξη οικογένεια στον τίτλο του κειμένου σε εισαγωγικά.

Ως μέλη της, έστω μακρινά, θεωρούσαμε και τους λουόμενους που έμεναν στα 3-4 δωμάτια που νοικιάζαμε τη δεκαετία του ’50.

Νοιώθω πραγματικά ευλογημένος που η Θεία Πρόνοια τους Θερινούς μήνες με τοποθέτησε ανάμεσα σε ανθρώπους καλλιεργημένους, άρχοντες στη συμπεριφορά και με αισθήματα. Ανθρώπους που κουβέντιαζαν για επιστήμες, ζωγραφική, λογοτεχνία, μουσική, οι οποίοι με εντελώς αβίαστο τρόπο εκπαίδευαν με τη στάση τους ένα νεαρό παιδί με την ίδια φροντίδα που έδειχναν και στα δικά τους παιδιά.

Είχα μέτρα σύγκρισης των γνώσεών μου με τις γνώσεις τους. Μόνο με τη σύγκριση ξεχωρίζει κανείς τον εαυτό του και εξακριβώνει τι είναι και τι πρέπει να κάνει ώστε να ολοκληρωθεί και να γίνει όπως πρέπει.

Έτσι και εγώ με τη σειρά μου είχα συνειδητοποιήσει τη σπουδαιότητα της «κατ’ οίκον» παιδείας.

Σήμερα διαπιστώνω ότι καθίσταται ανυπέρβλητο πρόβλημα η διατήρησή της, αφού συχνά και οι δυο γονείς απουσιάζουν, εργαζόμενοι ή όχι και τα παιδιά μεγαλώνουν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, νηπιαγωγεία ολοήμερα, μακριά από τη θαλπωρή ενός σπιτικού περιβάλλοντος με αποτέλεσμα «να αγριεύουν». 

Από το φτωχικό μας σπιτικό περιβάλλον τους θερινούς μήνες τη δεκαετία του ’50 πέρασαν σπουδαίοι άνθρωποι εραστές της Αστρονομίας, που μου δώρισαν την εκλαϊκευμένη Αστρονομία, του μετέπειτα καθηγητή μου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σταύρου Πλακίδη. Αυτό ίσως συνετέλεσε ώστε μια από τις πρώτες μου αγάπες να είναι η Αστρονομία την οποία υπηρέτησα με συνέπεια ως αστρονόμος στο Πλανητάριο Αθηνών μελετώντας την ηλιακή δραστηριότητα.

Είχα την τύχη από τα 10 χρόνια μου ν’ ακούω το «Γαλάζιο Δούναβη» του Στράους, παιγμένο με ακορντεόν και βιολί από δυο αδέλφια.

Δεν θα ξεχάσω και τις παρατηρήσεις του Φιλόλογου πατέρα τους, ιδιοκτήτη ιδιωτικού κολεγίου.

«Ελευθερία το δοξάρι σου ήταν άγαρμπο»

«Χαράλαμπε πιο ανάλαφρα τα δάχτυλα στο ακορντεόν».

Όχι μόνο διδάχτηκα από αυτούς πολλά . προσπαθούσα ν’ ανιχνεύσω συγχρόνως πως με βλέπουν οι άλλοι, ν’ αντλήσω κάποιο δίδαγμα από τη διαφορετική, πιο ξεκάθαρη άποψη που έχουν αυτοί για μένα και κατ’ επέκταση ν’ αναστοχασθώ τα προτερήματά μου, τις αδυναμίες μου, τον πολιτισμικό μου εαυτό, να προσέχω τις λέξεις που χρησιμοποιούσα.

Αργότερα ξεκαθάρισα τη σπουδαία συνεισφορά τους στη χρήση των σωστών λέξεων κάθε φορά.

Δηλαδή την τέχνη που χρειάζεται, πέραν της έννοιας μιας λέξης να μεταδώσεις την «εικόνα» και τη «λειτουργία» που ενέπνεαν ή επιτελούσαν κάποιες λέξεις και όχι τις ίδιες τις λέξεις.

Τελικά κάθε άνθρωπος, με την πάροδο του χρόνου επιλέγει τον τρόπο που του ταιριάζει για να εκφράζεται και να επικοινωνεί με τους άλλους . να δίνει σημασία στα αντικειμενικά γεγονότα, παραλείποντας τα κοσμητικά επίθετα και αφήνοντας τους άλλους να τα προσθέτουν νοερά.

Αυτά κέρδισα από την ευρύτερη «οικογένειά» μου.