Μουσειο…λόγος : «Μουσείο LouisBraille»

Γράφει η Ηλιάνα Ζιώγα
Μουσειολόγος -  Επιμελήτρια Εκθέσεων
Διδακτορική Ερευνήτρια Μουσειολογίας & Επικοινωνίας της Επιστήμης

Η Παγκόσμια Ημέρα Γραφής Braille γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 4 Ιανουαρίου, τιμώντας τον γνωστό σε όλους LouisBraille, ο οποίος εφηύρε ένα σύστημα ανάγνωσης και γραφής για τυφλούς βασισμένο στον συνδυασμό έξι ανάγλυφων κουκκίδων, βελτιώνοντας έτσι τις αρχές του Charles Barbier de la Serre. Το σύστημα Braille χρησιμοποιείται παγκοσμίως από άτομα με προβλήματα όρασης για την επικοινωνία, την εκπαίδευση και την πρόσβαση σε πληροφορίες. Αποτελεἰ ένα αποτελεσματικό εργαλείο που επιτρέπει στα τυφλά άτομα να διαβάζουν, να γράφουν και να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία. Σταδιακά και προσαρμοσμένο σε όλες τις γλώσσες, το σύστημά του, χρησιμοποιείται πλέον σε όλο τον κόσμο. Η Παγκόσμια Ημέρα Γραφής Braille τιμά τη μεγάλη ανακάλυψη του Braille και προωθεί την ευαισθητοποίηση για τις ανάγκες των τυφλών και ατόμων με αναπηρίες.

Πολλοί φορείς και μουσεία σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιούν τη γραφή Braille, για να διευκολύνουν την πρόσβαση των επισκεπτών με προβλήματα όρασης. Η χρήση της γραφής Braille στα μουσεία, μπορεί να περιλαμβάνει, πινακίδες με πληροφορίες για την περιγραφή των έργων τέχνης και της έκθεσης. Συχνά, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, συναντούμε εκτυπωμένους σε γραφή Braille τους οδηγούς των μουσείων με πληροφορίες της έκθεσης και την τεκμηρίωση των εκθεμάτων. Κάποια μουσεία, επίσης, διαθέτουν εκπαιδευτικό υλικό για μαθητές και ενήλικες, καθώς και ενημερωτικά φυλλάδια για άτομα με προβλήματα όρασης καθιστώντας τα μουσεία προσβάσιμα, φιλικά  και «ανοιχτά» για όλους τους ανθρώπους.

Στο χωριό Coupvray, ανατολικά του Παρισιού, βρίσκεται το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Louis Braille και στεγάζει μουσείο αφιερωμένο στη ζωή του. Το σπίτι από το 1880 ήταν εγκαταλελειμμένο, όταν ο Jean Roblin κατάφερε να ιδρύσει την ένωση Les amis de Louis Braille (Οι φίλοι του Louis Braille), η οποία το 1952 αγόρασε το σπίτι για να το ανακαινίσει και να το μετατρέψει σε μουσείο. Έτσι, οι  πρώτοι επισκέπτες του μουσείου ήταν το 1953. Έπειτα,  ο σύλλογος αντιμετωπίσει δυσκολίες στη διαχείριση τόσο των επισκεπτών όσο και των λειτουργικών εξόδων  αναγκάστηκε να παραχωρήσει την ιδιοκτησία του ακινήτου στην κοινότητα, υπό τον όρο ότι θα εποπτεύονταν από την Παγκόσμια Ένωση Τυφλών. Το 1956, το σπίτι ανήκε επίσημα στο κράτος και ο Jean Roblin διορίστηκε διευθυντής. Οι στόχοι και οι δράσεις του μουσείου είναι η προστασία και η προώθηση της μνήμης και του έργου του Louis Braille στη Γαλλία και σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα, η διατήρηση, και η ανάδειξη των συλλογών του μουσείου. Η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού για τη γραφή Braille αποτελεί τους κύριους στόχους του μουσείου, καθώς επίσης και το ζήτημα της μη χρήσης και διδασκαλίας σε πολλά άτομα με αναπηρία ακόμη και σήμερα.   

 Το Μουσείο από την ίδρυση του έως τώρα έχει λάβει πολλές διακρίσεις και τίτλους από τη γαλλική κυβέρνηση, όπως τη πιστοποίηση Musée de France (Μουσείο της Γαλλίας) το 1961. Έτσι, η συλλογή του μουσείου είναι επίσημα καταχωρημένη και αποτελεί μέρος της γαλλικής εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Στις 8 Δεκεμβρίου 1966, καταχωρήθηκε επίσης στον κατάλογο των Ιστορικών Μνημείων της Γαλλίας και πραγματοποιήθηκαν εργασίες αναστήλωσης από το 1995 έως το 1997. Το 2006 και το 2011, έλαβε τον τίτλο Tourisme et handicap (Τουρισμός και Αναπηρία).

Η συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει περίπου χίλια αντικείμενα, ομαδοποιημένα ως εξής:

- αντικείμενα που σχετίζονται με την ιστορία και την εξέλιξη του εκπαιδευτικού υλικού για τυφλούς: γραφομηχανές, εξοπλισμός τυπογραφίας, οθόνες υπολογιστών Braille, απτικά ανάγλυφα βιβλία, βιβλία Braille, πίνακες, γραμματόσημα, εργαλεία γεωμετρίας, κ.α.

- γεωργικά εργαλεία (ειδικά αυτά που σχετίζονται με την αμπελοκαλλιέργεια, αφού οι Braille ήταν και οινοποιοί).

- αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς και αντικείμενα από την καθημερινή ζωή του 19ου αιώνα, αντικείμενα που αφορούν τον τρόπο ζωής της περιοχής Brie τον 18ο και 19ο αιώνα (κρεβάτια, φούρνοι, τζάκια, μπουφέδες, τραπέζια, σερβίτσια, σεντόνια, ρούχα, καπέλα κ.ά)

- προσωπικά αντικείμενα του Louis Braille.

Οι επισκέπτες αξίζει να ανακαλύψουν τις τρεις κύριες αίθουσες του μουσείου που παρουσιάζεται η ζωή και το έργο του:  Το Δωμάτιο, ένας χώρος αφιερωμένος στη ζωή του 19ου αιώνα και στην καθημερινή ζωή της οικογένειας Braille και του μικρού  Louis Braille που γεννήθηκε σε αυτό το δωμάτιο στις 4 Ιανουαρίου 1809.

- Το εργαστήριο του πατέρα του: ιδιαίτερα σημαντικό μέρος της επίσκεψης, καθώς στο χώρο αυτό συνέβη το ατύχημα που άλλαξε τη ζωή του μικρού Louis. Σε ηλικία 3 ετών, τραυμάτισε τα μάτια του παίζοντας με τα εργαλεία του πατέρα του. Σιγά σιγά άρχισε να χάνει την όρασή του και σε ηλικία 5 ετών ο μικρός Louis έχασε πλήρως την όραση του.

- Η κρεβατοκάμαρα του Louis Braille,  στην οποία παρουσιάζεται η ιστορία της γραφής Braille και η δυνατότητα πρόσβασης στους τυφλούς στην εκπαίδευση. Στον ίδιο χώρο παρουσιάζονται προσωπικά αντικείμενα του λαμπρού εφευρέτη.

Το Μουσείο Louis Braille αποτελεί το πρώτο και παλαιότερο μουσείο σχεδιάζει και υλοποιεί ποικίλες δράσεις, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές, παροτρύνοντας τους να ανακαλύψουν την ιστορία ενός παιδιού που ξεπέρασε μια αναπηρία και έγραψε ιστορία με την εφεύρεσή του παρά τις πολλές δυσκολίες που αντιμετώπισε. Η επίσκεψη στο μουσείο, επίσης, δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές και εκπαιδευτικούς να γνωρίσουν ζητήματα  αναπηρίας και τον τρόπο ένταξης των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία.