Οι ευρωεκλογές και η επόμενη ημέρα

Περίπου 400 εκατομμύρια Ευρωπαίοι καλούνται να επιλέξουν τους ευρωβουλευτές που θα τους εκπροσωπήσουν την επόμενη πενταετία στην πιο κρίσιμη ίσως αναμέτρηση των τελευταίων ετών. Η αυλαία ανοίγει αύριο, Πέμπτη, με την Ολλανδία, ενώ τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της ΕΕ θα ψηφίσουν την Κυριακή 9 Ιουνίου.

Οι συσχετισμοί και οι συνεργασίες της επόμενης ημέρας βρίσκονται ήδη στο τραπέζι, χωρίς ωστόσο κανείς να μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα τι μέλλει γενέσθαι στις 10 Ιουνίου.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα τερματίζει πρώτο με δεύτερους τους σοσιαλιστές, ενώ ανησυχία προκαλεί το ποσοστό που θα λάβει η ακροδεξιά, αλλά και οι πιθανές συμμαχίες. Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή, η επόμενη ημέρα των ευρωεκλογών θα βρει το ΕΚ «πιο ποικιλόμορφο και πιο σύνθετο».

Ρόλο ρυθμιστή φαίνεται να παίζει εν μέρει η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, για την οποία δείχνουν ενδιαφέρον τόσο η ακροδεξιά Γαλλίδα Μαρίν Λεπέν όσο και ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν. Σημειωτέον, ο Βίκτορ Ορμπάν αποχώρησε από το ΕΛΚ το 2021 και έκτοτε δεν έχει ενταχθεί σε κάποια πολιτική ομάδα, ενώ η Τζόρτζια Μελόνι ανήκει στο  ECR (ευρωσκεπτικιστές). Αναλυτές εκτιμούν ωστόσο ότι πριν από οποιαδήποτε σενάρια, πρέπει πρώτα να γίνει γνωστό εάν εντέλει πήγε καλά ή όχι και η ίδια η Μελόνι στις κάλπες. 

Το παζάρι εντούτοις θα ξεκινήσει στην πράξη αμέσως μόλις γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Διότι σειρά έχουν οι θέσεις κλειδιά των ευρωπαϊκών θεσμών. Οι νέοι ευρωβουλευτές αναμένεται να ορκιστούν στο Στρασβούργο την εβδομάδα 15-18 Ιουλίου. Πιθανόν πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το πρώτο μισό της θητείας να είναι και πάλι η Ρομπέρτα Μέτσολα (ΕΛΚ), η οποία σύμφωνα με πληροφορίες στη συνέχεια θα μπορούσε να επιστρέψει στη Μάλτα για να είναι υποψήφια στις βουλευτικές εκλογές κάτι που θα την οδηγούσε στο μέλλον και πάλι στις Βρυξέλλες για να αναλάβει κάποιο υψηλότερο αξίωμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το Συμβούλιο.

To φαβορί για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραμένει η νυν πρόεδρος και υποψήφια του ΕΛΚ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρότι ο δρόμος είναι δύσβατος, αναφέρει ευρωπαϊκή πηγή.  Σύμφωνα με πληροφορίες 14 από τους 27 ηγέτες του Συμβουλίου λένε ναι σε μια δεύτερη θητεία της, ενώ το 2019 αρχικά τη στήριζαν μόλις 6. Εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δώσει το πράσινο φως στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τότε θα πρέπει να περάσει ακρόαση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για να παραμείνει στον 13ο όροφο του Μπερλεμόν (σ.σ. έδρα της Κομισιόν), χρειάζεται την στήριξη 361 ευρωβουλευτών σε σύνολο 720. Ευρωπαϊκή πηγή αναφέρει ότι «οι ευρωβουλευτές θα κληθούν να αναλάβουν την ευθύνη της ψήφου τους σε μία ασταθή γεωπολιτικά περίοδο».

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δεχτεί πυρά σε σχέση με το εάν θα μπορούσε να συνεργαστεί με την Τζόρτζια Μελόνι και έχει ξεκαθαρίσει ότι η ίδια αναφέρεται σε πρόσωπα τα οποία «είναι υπέρ της ΕΕ, υπέρ της Ουκρανίας και κατά του Πούτιν και υπέρ του κράτους δικαίου». Εάν όμως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν καταφέρει να είναι εκείνη που θα ηγηθεί της νέας Επιτροπής, τότε θα αναζητηθεί νέο πρόσωπο. Εφόσον οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν και το ΕΛΚ είναι πρώτο σε δύναμη, όπως αναφέρουν κύκλοι των Βρυξελλών δεν πρόκειται να «επιτρέψει» η Κομισιόν να περάσει σε άλλη πολιτική ομάδα, καθώς όποιος έχει την πλειοψηφία είθισται να έχει και την ηγεσία της Επιτροπής. Σε περίπτωση που  η πρώτη πολιτική ομάδα έχει μεγάλη διαφορά από την δεύτερη, μπορεί να διεκδικήσει και την προεδρία του Συμβουλίου, κάτι όμως που σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση δεν φαίνεται να συμβαίνει. Εάν οι σοσιαλιστές παραμείνουν στη δεύτερη θέση, εκτιμάται ότι από τη δική τους ομάδα θα είναι ο επόμενος επικεφαλής του Συμβουλίου με επικρατέστερο τον Πορτογάλο Αντόνιο Κόστα. Τη θέση φαίνεται να επιθυμούσε και η Δανή Μέτε Φρεντερίκσεν, αλλά μάλλον δεν συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά που θα επιθυμούσαν τα κράτη-μέλη.

Μέχρι τις οριστικές αποφάσεις οι ζυμώσεις αναμένεται να συνεχιστούν και να ενταθούν τόσο στη Σύνοδο της G7 (13-15 Ιουνίου) στην Ιταλία όσο και στη Σύνοδο για την ειρήνη στην Ουκρανία που θα πραγματοποιηθεί στην Ελβετία (15-16 Ιουνίου). Ταυτόχρονα, θα πραγματοποιηθεί στις 17 Ιουνίου το άτυπο Συμβούλιο των ηγετών των κρατών-μελών της ΕΕ στις Βρυξέλλες και η Σύνοδος Κορυφής στις 27-28 Ιουνίου όπου πρέπει να ανακοινωθούν τα ονόματα των προέδρων Κομισιόν και Συμβουλίου. Στις Βρυξέλλες εκτιμάται ότι η ακρόαση του/της υποψήφιου/ας προέδρου της Κομισιόν στο ΕΚ είναι καλό να γίνει εντός του Ιουλίου, αμέσως μετά την ορκωμοσία των ευρωβουλευτών στέλνοντας μήνυμα σταθερότητας και συνέχειας της ΕΕ σε μία ταραγμένη περίοδο. Ειδάλλως, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο κάτι που όμως δεν θεωρείται ιδανικό σενάριο.

Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες στις Βρυξέλλες και στις πρωτεύουσες των κρατών-μελών ήδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για τη στρατηγική ατζέντα και τις προτεραιότητες της επόμενης πενταετίας.