Το Υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε τον Κρατικό Προϋπολογισμό του έτους 2023 - Τα κυριότερα σημεία
Το Υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε σήμερα, Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2022, προς συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων τον Κρατικό Προϋπολογισμό του έτους 2023.
Ο Προϋπολογισμός του 2023 καταρτίστηκε υπό συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, αναφορικά με τις γεωπολιτικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Καλείται να συγκεράσει προκλήσεις που αφορούν την ενεργειακή κρίση, την πληθωριστική πίεση στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, την υγειονομική κρίση που έχει οδηγήσει σε αυξημένες δαπάνες στο σύστημα υγείας, αλλά και τις επιπλέον, έναντι του 2019 και παρελθόντων ετών, δαπάνες για την αναγκαία αμυντική θωράκιση της χώρας. Την ίδια στιγμή καλείται να διατηρήσει τη δημοσιονομική ισορροπία και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, σε χρονιά διεθνούς επιβράδυνσης ή και ύφεσης, αλλά και να υποστηρίξει ένα ευρύ φάσμα μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ζωής και της ευημερίας όλων των πολιτών.
Είναι σαφές ότι οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο για το 2023, είναι αυξημένοι και συνδέονται κατά κύριο λόγο με τις γεωπολιτικές προκλήσεις, την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, τις συνθήκες εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο, τις τιμές της ενέργειας και των καυσίμων και την ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική.
Ωστόσο, η ελληνική οικονομία έχει επιδείξει σημαντική ανθεκτικότητα, υποστηριζόμενη από τα δημοσιονομικά μέτρα της πολιτείας. Ως αποτέλεσμα, για το 2022 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 5,6%, σχεδόν διπλάσιος του ευρωπαϊκού μέσου όρου, έναντι 5,3% που είχε προβλεφθεί στο Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023, 4,5% που είχε προβλεφθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022 και 3,1% που είχε εκτιμηθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022, τη στιγμή που ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή εκτιμάται να αυξηθεί κατά 9,7%, εν μέσω διεθνών πληθωριστικών πιέσεων. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω και να διαμορφωθεί σε 12,7%, έναντι 13,9% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και 14,2% στον Προϋπολογισμό του 2022.
Το θετικό αναπτυξιακό αποτέλεσμα υποστηρίχθηκε εντός του 2022 από δημοσιονομικά μέτρα ύψους 4,8 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, μέτρα ύψους 4,4 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, αλλά και μεταρρυθμίσεις προς όφελος των πολιτών, όπως ενδεικτικά είναι η διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 9,7% συνολικά μέσα στο 2022, η μόνιμη και σημαντική μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), η επέκταση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών-δωρεών, η μείωση του τέλους κινητής τηλεφωνίας, η διπλή οικονομική ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, η αύξηση του στεγαστικού φοιτητικού επιδόματος, η επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα και τα σημαντικά κίνητρα για επέκταση της πλήρους απασχόλησης.
Για το 2023, υπό τις εξαιρετικά αβέβαιες συνθήκες διαμόρφωσης προβλέψεων, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αναμένεται να αυξηθεί κατά 5%, έναντι 6,1% της Ευρωζώνης και 7,0% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ η ανάπτυξη αναμένεται να διαμορφωθεί σε 1,8%, έναντι μόλις 0,3% που εκτιμάται για τον μέσο όρο της Ευρωζώνης και των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τις Φθινοπωρινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο Προϋπολογισμός του 2023 συνοδεύεται για δεύτερο έτος από τον προϋπολογισμό Επιδόσεων, επεκτείνοντας το πλαίσιο αξιολόγησης των προγραμμάτων των φορέων μέσω επιπλέον δεικτών μέτρησης (Key Performance Indicators) και δράσεων εξοικονόμησης δαπανών, αλλά και επέκτασης της αξιολόγησης του περιβαλλοντολογικού αποτυπώματος πολιτικών των φορέων. Επιπλέον, η λειτουργική ταξινόμηση που εισήχθη πέρυσι σε πρώτο βαθμό, επεκτείνεται στον δεύτερο βαθμό, ώστε να υπάρχει αναλυτική πληροφόρηση της κατανομής των δαπανών ανά τομέα λειτουργίας του κράτους.
Ο Προϋπολογισμός του 2023 είναι ο πρώτος Κρατικός Προϋπολογισμός τα τελευταία δώδεκα έτη, που καταρτίζεται εκτός του πλαισίου μνημονιακής επιτήρησης ή ενισχυμένης εποπτείας. Συνεπώς πλέον, όλα τα δημοσιονομικά μεγέθη απεικονίζονται μόνο με την κοινή μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA) και παραλείπονται πλέον εκτιμήσεις κατά πρόγραμμα.
Το γεγονός αυτό, ωστόσο, καταδεικνύει την εθνική ευθύνη απέναντι στις θυσίες των πολιτών τα τελευταία δώδεκα έτη, αλλά και στη νέα γενιά, να διατηρηθεί η δημοσιονομική ισορροπία της χώρας, βασιζόμενοι σε ίδιες δυνάμεις, ακόμη και σε περιόδους αντίξοων διεθνών συγκυριών, όπως αυτή που διανύουμε. Οι δημοσιονομικοί στόχοι που είχαν τεθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, αναφορικά με το πρωτογενές αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης, ήτοι ελλείμματος 2% του ΑΕΠ για το 2022 και πλεονάσματος 1,1% του ΑΕΠ για το 2023, αναθεωρούνται σε έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ για το 2022 και πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ για το 2023. Με αυτόν τον τρόπο διατηρείται η δημοσιονομική ισορροπία για την εν λόγω περίοδο και διοχετεύονται οι απαραίτητοι πόροι, έχοντας χτίσει με διορατικότητα ασφαλή ταμειακά διαθέσιμα, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων κατά το νέο έτος.
Στο ανωτέρω αποτέλεσμα, για το 2023 έχει συμπεριληφθεί το σύνολο των δημοσιονομικών μέτρων, ύψους 3,1 δισ. ευρώ από εθνικούς πόρους και 1,1 δισ. ευρώ από συγχρηματοδοτούμενους πόρους, που εξαγγέλθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και επιπλέον 1 δισ. ευρώ για αυξημένες δαπάνες αντιμετώπισης του αυξημένου πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης.
Επιπλέον, για το έτος 2023 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εκ των οποίων 3,6 δισ. ευρώ από το σκέλος των επιχορηγήσεων, στο οποίο έως σήμερα έχουν ενταχθεί 440 έργα και εμβληματικές επενδύσεις ύψους 13,7 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρθηκε, η αβεβαιότητα γύρω από τις ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις, αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που δυσχεραίνει τη διενέργεια ασφαλών προβλέψεων παγκοσμίως. Σε αυτό το πλαίσιο, το βασικό όπλο οικονομικής άμυνας της χώρας είναι η συνετή δημοσιονομική διαχείριση, κατευθύνοντας τους πόρους που είναι διαθέσιμοι, στον μετριασμό των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης και του αυξημένου πληθωρισμού στην ελληνική κοινωνία και τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Παράλληλα, η τήρηση των ρεαλιστικών δημοσιονομικών στόχων είναι το διαβατήριο για την πρόσβαση στις αγορές, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και την επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας, έτσι ώστε να διατηρηθεί η θετική οικονομική προοπτική της χώρας για τα επόμενα έτη.
ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2023
Ο Προϋπολογισμός του 2023 καταρτίστηκε υπό συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, αναφορικά με τις γεωπολιτικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Καλείται να συγκεράσει προκλήσεις που αφορούν την ενεργειακή κρίση, την πληθωριστική πίεση στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, την υγειονομική κρίση που έχει οδηγήσει σε αυξημένες δαπάνες στο σύστημα υγείας, αλλά και τις επιπλέον, έναντι του 2019 και παρελθόντων ετών, δαπάνες για την αναγκαία αμυντική θωράκιση της χώρας. Την ίδια στιγμή καλείται να διατηρήσει τη δημοσιονομική ισορροπία και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, σε χρονιά διεθνούς επιβράδυνσης ή και ύφεσης, αλλά και να υποστηρίξει ένα ευρύ φάσμα μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ζωής και της ευημερίας όλων των πολιτών.
Είναι σαφές ότι οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο για το 2023, είναι αυξημένοι και συνδέονται κατά κύριο λόγο με τις γεωπολιτικές προκλήσεις, την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, τις συνθήκες εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο, τις τιμές της ενέργειας και των καυσίμων και την Ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική.
Ωστόσο, η Ελληνική οικονομία έχει επιδείξει σημαντική ανθεκτικότητα, υποστηριζόμενη από τα δημοσιονομικά μέτρα της πολιτείας. Ως αποτέλεσμα, για το 2022 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 5,6%, σχεδόν διπλάσιος του ευρωπαϊκού μέσου όρου, έναντι 5,3% που είχε προβλεφθεί στο Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023, 4,5% που είχε προβλεφθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022 και 3,1% που είχε εκτιμηθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022, τη στιγμή που ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή εκτιμάται να αυξηθεί κατά 9,7%, εν μέσω διεθνών πληθωριστικών πιέσεων. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω και να διαμορφωθεί σε 12,7% έναντι 13,9% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και 14,2% στον Προϋπολογισμό του 2022.
Το θετικό αναπτυξιακό αποτέλεσμα υποστηρίχθηκε εντός του 2022 από δημοσιονομικά μέτρα ύψους 4,8 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, μέτρα ύψους 4,4 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, αλλά και μεταρρυθμίσεις προς όφελος των πολιτών, όπως ενδεικτικά είναι η διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 9,7% συνολικά μέσα στο 2022, η μόνιμη και σημαντική μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), η επέκταση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών-δωρεών, η μείωση του τέλους κινητής τηλεφωνίας, η διπλή οικονομική ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, η αύξηση του στεγαστικού φοιτητικού επιδόματος, η επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα και τα σημαντικά κίνητρα για επέκταση της πλήρους απασχόλησης.
Για το 2023, υπό τις εξαιρετικά αβέβαιες συνθήκες διαμόρφωσης προβλέψεων, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αναμένεται να αυξηθεί κατά 5%, έναντι 6,1% της Ευρωζώνης και 7,0% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ η ανάπτυξη αναμένεται να διαμορφωθεί σε 1,8%, έναντι μόλις 0,3% που εκτιμάται για το μέσο όρο της Ευρωζώνης και των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο Προϋπολογισμός του 2023 συνοδεύεται για δεύτερο έτος από τον Προϋπολογισμό Επιδόσεων, επεκτείνοντας το πλαίσιο αξιολόγησης των προγραμμάτων των φορέων μέσω επιπλέον δεικτών μέτρησης (Key Performance Indicators) και δράσεων εξοικονόμησης δαπανών, αλλά και επέκτασης της αξιολόγησης του περιβαλλοντολογικού αποτυπώματος πολιτικών των φορέων. Επιπλέον, η λειτουργική ταξινόμηση που εισήχθη πέρυσι σε πρώτο βαθμό, επεκτείνεται στο δεύτερο βαθμό, ώστε να υπάρχει αναλυτική πληροφόρηση της κατανομής των δαπανών ανά τομέα λειτουργίας του κράτους.
Ο Προϋπολογισμός του 2023 είναι ο πρώτος κρατικός προϋπολογισμός τα τελευταία δώδεκα έτη, που καταρτίζεται εκτός του πλαισίου μνημονιακής επιτήρησης ή ενισχυμένης εποπτείας. Συνεπώς πλέον, όλα τα δημοσιονομικά μεγέθη απεικονίζονται μόνο με τη κοινή μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA) και παραλείπονται πλέον εκτιμήσεις κατά πρόγραμμα.
Το γεγονός αυτό ωστόσο, καταδεικνύει την εθνική ευθύνη απέναντι στις θυσίες των πολιτών τα τελευταία δώδεκα έτη, αλλά και στη νέα γενιά, να διατηρηθεί η δημοσιονομική ισορροπία της χώρας, βασιζόμενοι σε ίδιες δυνάμεις, ακόμη και σε περιόδους αντίξοων διεθνών συγκυριών, όπως αυτή που διανύουμε. Οι δημοσιονομικοί στόχοι που είχαν τεθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, αναφορικά με το πρωτογενές αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης, ήτοι ελλείμματος 2% του ΑΕΠ για το 2022 και πλεονάσματος 1,1% του ΑΕΠ για το 2023, αναθεωρούνται σε έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ για το 2022 και πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ για το 2023. Με αυτό τον τρόπο διατηρείται η δημοσιονομική ισορροπία για την εν λόγω περίοδο και διοχετεύονται οι απαραίτητοι πόροι, έχοντας χτίσει με διορατικότητα ασφαλή ταμειακά διαθέσιμα, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων κατά το νέο έτος.
Στο ανωτέρω αποτέλεσμα, για το 2023 έχει συμπεριληφθεί το σύνολο των δημοσιονομικών μέτρων, ύψους 3,1 δισ. ευρώ από εθνικούς πόρους και 1,1 δισ. ευρώ από συγχρηματοδοτούμενους πόρους, που εξαγγέλθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και επιπλέον 1 δισ. ευρώ για αυξημένες δαπάνες αντιμετώπισης του αυξημένου πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης.
Επιπλέον, για το έτος 2023 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εκ των οποίων 3,6 δισ. ευρώ από το σκέλος των επιχορηγήσεων, στο οποίο έως σήμερα έχουν ενταχθεί 440 έργα και εμβληματικές επενδύσεις ύψους 13,7 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρθηκε η αβεβαιότητα γύρω από τις ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις, αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που δυσχεραίνει τη διενέργεια ασφαλών προβλέψεων παγκοσμίως. Σε αυτό το πλαίσιο, το βασικό όπλο οικονομικής άμυνας της χώρας είναι η συνετή δημοσιονομική διαχείριση, κατευθύνοντας τους πόρους που είναι διαθέσιμοι, στον μετριασμό των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης και του αυξημένου πληθωρισμού στην Ελληνική κοινωνία και τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Παράλληλα, η τήρηση των ρεαλιστικών δημοσιονομικών στόχων είναι το διαβατήριο για την πρόσβαση στις αγορές, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του Ελληνικού χρέους και την επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας, έτσι ώστε να διατηρηθεί η θετική οικονομική προοπτική της χώρας για τα επόμενα έτη.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας προβλέπεται να επιδεινωθούν, κυρίως λόγω του υψηλού πληθωρισμού ο οποίος περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα και την ιδιωτική κατανάλωση και λόγω της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής παγκοσμίως η οποία αναμένεται να επιβαρύνει τις ανεπτυγμένες οικονομίες και να προκαλέσει επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών για τις αναδυόμενες οικονομίες, αλλά και των αβέβαιων προοπτικών της κινέζικης οικονομίας που οφείλονται κυρίως στην πανδημία και στην αναταραχή στον τομέα των ακινήτων. Το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της παγκόσμιας οικονομίας, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, συνεχίζει να επιβραδύνεται με ασύμμετρες επιπτώσεις μεταξύ των οικονομιών και προβλέπεται να ανακάμψει από το 2024, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις αναμένεται να αποκλιμακωθούν.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2022), η οικονομία της ΕΕ βρίσκεται σε σημείο καμπής και οι προοπτικές της έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά. Εν μέσω υψηλής αβεβαιότητας, οι αυξημένες πιέσεις της ενέργειας, η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, το ασθενέστερο εξωτερικό περιβάλλον και οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης αναμένεται να οδηγήσουν την ΕΕ και την Ευρωζώνη σε σημαντική επιβράδυνση. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να συρρικνωθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέλος της το 2023. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για την ΕΕ και την Ευρωζώνη εκτιμάται σε 3,3% και 3,2% αντίστοιχα το 2022 και προβλέπεται να διαμορφωθεί μόλις σε 0,3% το 2023 τόσο για την ΕΕ όσο και για την Ευρωζώνη έναντι 5,4% και 5,3% αντίστοιχα το 2021.
Για το σύνολο του πρώτου εξαμήνου του 2022, η επίδραση της ενεργειακής κρίσης στα μεγέθη των εθνικών λογαριασμών είναι μικρότερη της αρχικής εκτίμησης, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 7,8% σε ετήσια βάση. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στην ισχυρή δυναμική της ελληνικής οικονομίας που είχε δημιουργηθεί πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ενισχυμένη από τη συσσώρευση αποταμιεύσεων καθώς και από την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων κατά της ακρίβειας. Οι ευνοϊκές εξελίξεις για τον ρυθμό ανάπτυξης του πρώτου εξαμήνου οδηγούν σε εκτιμήσεις για υψηλότερη ανάπτυξη το 2022 σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις, ενώ μικρή ανοδική αναθεώρηση προκύπτει και έναντι του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού, σε 5,6% από 5,3% προηγουμένως. Η τελευταία αναθεώρηση αντικατοπτρίζει την κατ’ εκτίμηση καλύτερη επίδοση των πραγματικών εξαγωγών υπηρεσιών στο σύνολο του έτους, προς την οποία συμβάλλει ο κλάδος του τουρισμού με ονομαστικές εισπράξεις οι οποίες εκτιμώνται πλησίον (97,4%) του επιπέδου του 2019.
Το 2023 η ενεργειακή κρίση και οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία θα συνεχίσουν αναπόφευκτα να επιδρούν στην ελληνική οικονομία τόσο μέσω των καναλιών του πληθωρισμού και της αβεβαιότητας, όσο και μέσω της επιβράδυνσης της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη οριακά πάνω από το επίπεδο της στασιμότητας.
Παρόλα αυτά η ελληνική οικονομία, έχοντας το 2022 σχεδόν ανακτήσει τις απώλειες λόγω της πανδημίας για τις βασικές οικονομικές μεταβλητές από την πλευρά της παραγωγής, της ζήτησης και του εισοδήματος, προβλέπεται να συνεχίσει σε τροχιά ανάπτυξης το 2023, με ρυθμό που αντανακλά μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης απέναντι στην ενεργειακή κρίση.
Ο αντίκτυπος της κρίσης πληθωρισμού στο ελληνικό ΑΕΠ προβλέπεται διαχειρίσιμος αν συνυπολογιστούν κάποια σημαντικά δεδομένα, όπως είναι η κατάταξη της Ελλάδας στις πρώτες θέσεις της ΕΕ όσον αφορά την κατανομή, εκταμίευση και απορρόφηση πόρων του ΤΑΑ, η συνεχιζόμενη ισχυρή στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών από την ελληνική κυβέρνηση έναντι της ενεργειακής ακρίβειας, τα νέα μόνιμα αναπτυξιακά μέτρα από το 2023 και η προϋπάρχουσα της ενεργειακής κρίσης εύρωστη δυναμική της εγχώριας και εξωτερικής ζήτησης.
Την ίδια στιγμή το 2023 είναι το πρώτο έτος κατά το οποίο η ελληνική οικονομία θα λειτουργήσει εκτός της στενής δημοσιονομικής επιτήρησης που ξεκίνησε το 2010 με το πρώτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Το γεγονός αυτό δίνει σήμα αναβάθμισης των οικονομικών προοπτικών της χώρας αποτελώντας μοχλό προσέλκυσης επενδύσεων και φέρνοντας τη χώρα πιο κοντά στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, δεδομένου, μεταξύ άλλων, του χαμηλού κόστους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, του σημαντικού ταμειακού αποθέματος ασφαλείας, αλλά και των συνετών δημοσιονομικών πολιτικών.
Στο πλαίσιο αυτό, το 2023 ο δημοσιονομικός σχεδιασμός αναμένεται να κινηθεί σε συγκριτικά στενότερα περιθώρια έναντι της μεγάλης δημοσιονομικής επέκτασης που ακολουθήθηκε για τις κρίσεις της πανδημίας και της ενέργειας την περίοδο 2020 - 2022. Ωστόσο, η δημοσιονομική πολιτική, που στήριξε την ανάκαμψη σχήματος «V» της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να φέρει μακροοικονομικά οφέλη και στο 2023.
Οι αυτόματοι σταθεροποιητές της ελληνικής οικονομίας, που στην παρούσα συγκυρία δρουν προς αποφυγή μιας μεγάλης επιβράδυνσης της ανάπτυξης, ενισχύονται από το 2023 με τα νέα μέτρα ελάφρυνσης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά τη μόνιμη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών περίπου 2,2 εκατ. εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με επέκταση του μέτρου στο δημόσιο και στους συνταξιούχους.
Πέραν αυτών των δύο μέτρων, τα νέα κυβερνητικά μέτρα στήριξης της οικονομίας με έναρξη εφαρμογής το 2023, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού από τον Μάιο 2023, την αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), τη διευθέτηση μισθολογικών αιτημάτων των ενόπλων δυνάμεων, την κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ), την αύξηση του στεγαστικού φοιτητικού επιδόματος, την επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα, τα σημαντικά κίνητρα για επέκταση της πλήρους απασχόλησης, μέσω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και του τέλους επιτηδεύματος, την αναστολή του ΦΠΑ για νέες οικοδομές και το συνολικό πλαίσιο δράσεων στήριξης της στέγασης, με επίκεντρο τη νέα γενιά.
Από την άνοιξη του 2023, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να ενδυναμωθεί στη βάση των ως άνω μέτρων και της βαθμιαίας υποχώρησης του ρυθμού αύξησης του δείκτη τιμών. Σταδιακά μέσα στο 2023 οι διεθνείς τιμές στο πετρέλαιο αναμένεται να εξομαλυνθούν περαιτέρω, ενώ το ενεργειακό κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα συνεχίσει να επιδοτείται και οι συνέπειες της πανδημικής περιόδου στη λειτουργία της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας αναμένεται να έχουν πλέον εξαλειφθεί.
Ωστόσο, η μετακύλιση του ενεργειακού κόστους σε αγαθά και υπηρεσίες για τα οποία οι τιμές τείνουν να αλλάζουν αργά, αναμένεται να διατηρήσει υψηλά τον πληθωρισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός πληθωρισμού το 2023 προβλέπεται ηπιότερος έναντι του 2022, αλλά αυξημένος έναντι των προβλέψεων του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού 2023 (από 3% σε 5%). Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί το 2023, κατά μέσο όρο, σε 7,0% στην ΕΕ και 6,1% στην Ευρωζώνη.
Η προσήλωση στην υλοποίηση απορρόφησης των πόρων του ΤΑΑ αναμένεται να φέρει αύξηση της ετήσιας συμβολής του στην ανάπτυξη στις 1,9 ποσοστιαίες μονάδες το 2023. Η ανωτέρω υλοποίηση προβλέπεται ότι θα αποτελέσει τον κύριο μοχλό επενδύσεων του 2023, των οποίων ο όγκος προβλέπεται κατά 15,5% υψηλότερος έναντι του 2022, και τον σημαντικό παράγοντα στήριξης της ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας που θα συντελέσει στη μείωση της ανεργίας κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα του εργατικού δυναμικού, σε ποσοστό 12,6%.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η πρόβλεψη για την ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2023 ανέρχεται σε 1,8%, χαμηλότερα έναντι του 2022, αλλά σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (0,3% σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).
Βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας (% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές) | |||
| 2021 | 2022** | 2023** |
ΑΕΠ | 8,4 | 5,6 | 1,8 |
Ιδιωτική κατανάλωση | 5,8 | 7,2 | 1,0 |
Δημόσια κατανάλωση | 2,2 | 0,2 | -1,5 |
Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου | 20,0 | 10,0 | 15,5 |
Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών | 24,1 | 9,7 | 1,0 |
Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών | 17,7 | 10,1 | 2,6 |
Αποπληθωριστής ΑΕΠ | 1,3 | 9,6 | 4,8 |
Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή | 0,6 | 9,7 | 5,0 |
Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή | 1,0 | 9,9 | 5,0 |
Απασχόληση* | 2,7 | 4,7 | 0,2 |
Ποσοστό ανεργίας* | 12,4 | 10,7 | 10,6 |
Ποσοστό ανεργίας (Έρευνα Εργατικού Δυναμικού) | 14,7 | 12,7 | 12,6 |
* Σε εθνικολογιστική βάση
** Εκτιμήσεις/προβλέψεις
Πηγή: Ετήσιοι Εθνικοί Λογαριασμοί (Ελληνική Στατιστική Αρχή), εκτιμήσεις/προβλέψεις Υπουργείου Οικονομικών
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ – ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΕΣΟΔΩΝ
Το 2022 συνεχίστηκαν με αμείωτο ρυθμό οι μεταρρυθμίσεις στη δημοσιονομική διαχείριση. Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης του προϋπολογισμού με δομή Προγραμμάτων και στοιχεία επίδοσης κατά το προηγούμενο έτος, το 2022 εισάγεται η παρουσίαση της λειτουργικής ταξινόμησης του προϋπολογισμού σε δεύτερο βαθμό και η παρουσίαση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των Προγραμμάτων. Περαιτέρω, συνεχίζονται οι επισκοπήσεις δαπανών και εσόδων, στο πλαίσιο και των νέων απαιτήσεων που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση.
Ακολούθως παρουσιάζεται η λειτουργική ταξινόμηση του προϋπολογισμού έτους 2023 σε δεύτερο επίπεδο ανάλυσης.
Λειτουργική ταξινόμηση προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης (σε χιλιάδες ευρώ) | |
Λειτουργία βάσει CoFoG | Προϋπολογισμός ΓΚ 2023 (σε χιλιάδες ευρώ) |
Γενικές δημόσιες υπηρεσίες | 20.926.604 |
01.01 Εκτελεστικά και νομοθετικά όργανα, οικονομικά και δημοσιονομικά θέματα, εξωτερικά θέματα | 6.356.058 |
01.02 Oικονομική βοήθεια στο εξωτερικό | 1.700 |
01.03 Γενικές υπηρεσίες | 8.283.009 |
01.06 Λοιπές γενικές δημόσιες υπηρεσίες | 412.984 |
01.07 Συναλλαγές δημόσιου χρέους | 5.872.853 |
Άμυνα | 3.115.435 |
02.01 Στρατιωτική άμυνα | 3.057.891 |
02.03 Ξένη στρατιωτική ενίσχυση | 35.794 |
02.05 Άμυνα (λοιπά) | 21.750 |
Δημόσια τάξη και ασφάλεια | 3.669.922 |
03.01 Αστυνομικές υπηρεσίες | 2.109.827 |
03.02 Υπηρεσίες πυροπροστασίας | 673.435 |
03.03 Δικαστήρια | 353.723 |
03.04 Φυλακές | 145.634 |
03.05 Ε&Α στον τομέα της δημόσιας τάξης και ασφάλειας | 10.847 |
03.06 Δημόσια τάξη και ασφάλεια (λοιπά) | 376.457 |
Οικονομικά θέματα | 17.387.948 |
04.01 Γενικά οικονομικά, εμπορικά και εργασιακά θέματα | 2.956.726 |
04.02 Γεωργία, δασονομία, αλιεία και κυνήγι | 1.260.130 |
04.03 Καύσιμα και ενέργεια | 8.722.588 |
04.04 Μεταλλεία, βιομηχανία και κατασκευές | 95.385 |
04.05 Μεταφορές | 2.528.785 |
04.06 Επικοινωνίες | 490.101 |
04.07 Λοιποί οικονομικοί κλάδοι | 290.220 |
04.08 Ε&Α στον τομέα των οικονομικών θεμάτων | 595.380 |
04.09 Οικονομικά θέματα (λοιπά) | 448.633 |
Περιβαλλοντική προστασία | 1.035.644 |
05.01 Διαχείριση των αποβλήτων | 134.759 |
05.02 Διαχείριση υγρών αποβλήτων | 147 |
05.03 Αντιμετώπιση της ρύπανσης | 246.192 |
05.04 Προστασία της βιοποικιλότητας και του τοπίου | 596.118 |
05.06 Περιβαλλοντική προστασία (λοιπά) | 58.428 |
Οικιστική και κοινωνική μέριμνα | 537.242 |
06.03 Ύδρευση | 213.042 |
06.06 Στεγαστική και κοινοτική μέριμνα (λοιπά) | 324.201 |
Υγεία | 11.929.464 |
07.01 Ιατρικά προϊόντα, συσκευές και εξοπλισμός | 2.447 |
07.02 Εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες | 1.995.305 |
07.03 Υπηρεσίες νοσοκομείων | 9.547.722 |
07.04 Υπηρεσίες δημόσιας υγείας | 262.446 |
07.06 Υγεία (λοιπά) | 121.546 |
Αναψυχή, πολιτισμός και θρησκεία | 1.144.556 |
08.01 Υπηρεσίες αναψυχής και αθλητικές υπηρεσίες | 133.314 |
08.02 Πολιτιστικές υπηρεσίες | 501.738 |
08.03 Ραδιοτηλεόραση και τύπος | 204.460 |
08.04 Θρησκευτικές και λοιπές κοινοτικές υπηρεσίες | 255.687 |
08.06 Αναψυχή, πολιτισμός και θρησκεία (λοιπά) | 49.356 |
Εκπαίδευση | 6.732.140 |
09.01 Προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση | 2.270.180 |
09.02 Δευτεροβάθμια εκπαίδευση | 1.986.858 |
09.03 Μεταδευτεροβάθμια, μη τριτοβάθμια εκπαίδευση | 157.389 |
09.04 Τριτοβάθμια εκπαίδευση | 1.813.268 |
09.05 Εκπαίδευση μη προσδιοριζόμενη από το επίπεδο | 133.329 |
09.08 Εκπαίδευση (λοιπά) | 371.117 |
Κοινωνική προστασία | 40.520.408 |
10.01 Ασθένεια και αναπηρία | 3.303.124 |
10.02 Γηρατειά | 24.723.567 |
10.03 Κληρονόμοι | 5.096.322 |
10.04 Οικογένεια και παιδιά | 1.453.116 |
10.05 Ανεργία | 1.326.658 |
10.06 Στέγαση | 410.570 |
10.07 Κοινωνικός αποκλεισμός (λοιπά) | 1.631.397 |
10.09 Κοινωνική προστασία (λοιπά) | 2.575.653 |
ΣΥΝΟΛΟ: 106.999.365 |
*Δεν περιλαμβάνονται χρηματοοικονομικές συναλλαγές
*Οι αμυντικές δαπάνες υπολογίζονται στη βάση των φυσικών παραλαβών
Για το 2023, λαμβάνοντας υπόψιν και το νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί με τη διεθνή ενεργειακή κρίση, στις βασικές προτεραιότητες συγκαταλέγονται οι «πράσινες» επισκοπήσεις. Αυτές επικεντρώνονται στη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας και τη συγκράτηση των αντίστοιχων δαπανών, καθώς και στην προώθηση παρεμβάσεων που έχουν θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Κύρια δράση σε αυτό το πλαίσιο, συνιστά η παρακολούθηση της εξοικονόμησης ενέργειας μέσα από την ηλεκτρονική εφαρμογή publicenergysavings.gov.gr. Η εφαρμογή αυτή παρακολουθεί καταρχήν την υιοθέτηση από πλευράς των φορέων σειράς άμεσων συμπεριφορικού τύπου δράσεων που μπορούν να εφαρμοστούν τόσο σε ιδιόκτητα όσο και σε μισθωμένα κτίρια που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η τήρηση ορισμένων ανώτατων ορίων θερμοκρασίας στους θερμαινόμενους/κλιματιζόμενους χώρους, η απενεργοποίηση συστημάτων ψύξης/ θέρμανσης και εξοπλισμού γραφείου σε χώρους και ώρες που δεν υπάρχουν εργαζόμενοι κ.λπ. Περαιτέρω, η εφαρμογή θα παρακολουθεί και την πορεία των καταναλώσεων σε σχέση με το έτος αναφοράς για την έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων και τον περιορισμό της συνολικής δαπάνης.
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης του έτους 2022, με βάση τη μεθοδολογία ESA, είχε εκτιμηθεί ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 2.680 εκατ. ευρώ ή 1,4% του ΑΕΠ, ενώ στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022 και κατόπιν της εντατικοποίησης της ενεργειακής κρίσης, το πρωτογενές αποτέλεσμα είχε προβλεφθεί σε έλλειμμα ύψους 4.039 εκατ. ευρώ ή 2,0% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το ανωτέρω πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 3.408 εκατ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις για το έτος 2023, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε δημοσιονομική βάση, προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 1.668 εκατ. ευρώ ή 0,7% του ΑΕΠ. Επισημαίνεται ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα προβλέπεται να είναι πλεονασματικό για πρώτη φορά από το έτος 2019, μετά από τρία συναπτά έτη πρωτογενών ελλειμμάτων.
Αποτελέσματα Γενικής Κυβέρνησης περιόδου 2021 – 2023 (σε εκατ. ευρώ) | ||||
Γενική Κυβέρνηση κατά ESA ανά υποτομέα | 2021 | 2022 | 2023 | |
ΔΥΕ Οκτωβρίου 2022 | Εκτίμηση | Πρόβλεψη | ||
1. | Ισοζύγιο κρατικού προϋπολογισμού | -17.384 | -11.444 | -7.806 |
2. | Ισοζύγιο Κεντρικής Κυβέρνησης | -14.979 | -9.952 | -5.592 |
3. | Ισοζύγιο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) | -159 | -304 | -148 |
4. | Ισοζύγιο Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) | 1.600 | 1.721 | 1.279 |
5. | Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία ESA (2+3+4) | -13.537 | -8.535 | -4.461 |
| % του ΑΕΠ | -7,5% | -4,1% | -2,0% |
6. | Ενοποιημένοι τόκοι Γενικής Κυβέρνησης | 4.521 | 5.127 | 6.129 |
| % του ΑΕΠ | 2,5% | 2,4% | 2,7% |
7. | Πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία ESA (5+6) | -9.017 | -3.408 | 1.668 |
| % του ΑΕΠ | -5,0% | -1,6% | 0,7% |
8. | Ενοποιημένο Χρέος Γενικής Κυβέρνησης | 353.434 | 355.000 | 357.000 |
| % του ΑΕΠ | 194,5% | 168,9% | 159,3% |
| ΑΕΠ | 181.675 | 210.170 | 224.134 |
Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με την μεθοδολογία European System of Accounts (ESA) (σε εκατ. ευρώ) | |||||
| 2021 | 2022 | 2023 | ||
| ΔΥΕ Οκτωβρίου 2022 | Προϋπ/σμός | Εκτίμηση | Πρόβλεψη | |
I. Καθαρά έσοδα κρατικού προϋπολογισμού κατά ESA (α+β+γ+δ+ε+στ-ζ) | 53.625 | 55.425 | 60.359 | 62.139 | |
α. Φόροι (1+2+3+4+5+6+7) | 48.224 | 50.055 | 54.915 | 56.748 | |
1. Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών | 26.617 | 28.491 | 31.532 | 32.504 | |
εκ των οποίων: | Φόροι προστιθέμενης αξίας | 17.293 | 18.755 | 21.409 | 22.198 |
| Ειδικοί φόροι κατανάλωσης | 6.686 | 7.067 | 7.076 | 7.117 |
2. Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών | 305 | 297 | 423 | 424 | |
3. Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας | 2.645 | 2.503 | 2.381 | 2.380 | |
4. Λοιποί φόροι επί παραγωγής | 1.164 | 1.034 | 1.198 | 1.067 | |
5. Φόρος εισοδήματος | 15.123 | 15.348 | 16.855 | 17.772 | |
εκ των οποίων: | Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) | 10.339 | 10.352 | 11.152 | 11.319 |
| Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) | 3.571 | 3.794 | 4.399 | 5.094 |
6. Φόροι κεφαλαίου | 202 | 170 | 226 | 226 | |
7. Λοιποί τρέχοντες φόροι | 2.169 | 2.213 | 2.298 | 2.375 | |
β. Κοινωνικές εισφορές | 55 | 55 | 55 | 55 | |
γ. Μεταβιβάσεις | 7.095 | 7.567 | 8.474 | 6.972 | |
δ. Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών | 598 | 665 | 676 | 837 | |
ε. Λοιπά τρέχοντα έσοδα | 2.618 | 2.027 | 2.218 | 3.613 | |
εκ των οποίων: ε1. Επιστροφές δαπανών για τόκους | 329 | 0 | 0 | 0 | |
στ. Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων | -1 | 13 | 13 | 24 | |
ζ. Επιστροφές εσόδων | 4.965 | 4.957 | 5.993 | 6.110 | |
|
|
|
|
| |
Πληροφοριακά στοιχεία: |
|
|
|
| |
Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)1 | 4.721 | 4.490 | 4.700 | 4.566 | |
|
|
|
|
| |
II. Δαπάνες κρατικού προϋπολογισμού κατά ESA (α+β+γ+δ+ε+στ+ζ+η+θ+ι) | 71.009 | 65.594 | 71.802 | 69.945 | |
α. Παροχές σε εργαζομένους | 13.483 | 13.599 | 13.690 | 13.756 | |
β. Κοινωνικές Παροχές | 281 | 221 | 368 | 397 | |
γ. Μεταβιβάσεις | 38.171 | 29.825 | 33.871 | 31.620 | |
δ. Αγορές αγαθών και υπηρεσιών | 2.307 | 1.136 | 2.298 | 1.431 | |
ε. Επιδοτήσεις | 361 | 80 | 419 | 80 | |
στ. Τόκοι | 5.826 | 5.550 | 6.000 | 7.000 | |
ζ. Λοιπές Δαπάνες | 52 | 101 | 91 | 81 | |
η. Πιστώσεις υπό κατανομή | 8.885 | 13.922 | 13.442 | 15.351 | |
θ. Αγορές πάγιων περιουσιακών στοιχείων | 1.641 | 1.160 | 1.623 | 229 | |
ι. Τιμαλφή | 1 | 0 | 0 | 0 | |
|
|
|
|
| |
Πληροφοριακά στοιχεία: |
|
|
|
| |
Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)1,3 | 8.694 | 7.800 | 8.800 | 8.300 | |
Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας2 | 307 | 3.199 | 2.816 | 3.662 | |
|
|
|
|
| |
III. Ισοζύγιο κρατικού προϋπολογισμού κατά ESA (Ι-ΙI) | -17.384 | -10.170 | -11.444 | -7.806 | |
% ΑΕΠ | -9,6% | -5,4% | -5,4% | -3,5% | |
IV. Πρωτογενές αποτέλεσμα κρατικού προϋπολογισμού κατά ESA (III+II.στ-I.ε1) | -11.887 | -4.620 | -5.444 | -806 | |
% ΑΕΠ | -6,5% | -2,5% | -2,6% | -0,4% | |
|
|
|
|
| |
V. Ισοζύγιο νομικών προσώπων κατά ESA | 2.756 | 1.953 | 1.720 | 2.204 | |
Έσοδα | 9.734 | 9.877 | 17.090 | 17.216 | |
Τρέχουσες & λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις | 3.828 | 3.711 | 5.527 | 4.647 | |
Τόκοι πιστωτικοί | 572 | 580 | 531 | 567 | |
Φόροι4 | 2.329 | 2.331 | 7.593 | 8.526 | |
Αντικριζόμενα έσοδα (καθαρά) | -8 | -7 | 0 | -3 | |
Λοιπά έσοδα | 3.013 | 3.262 | 3.439 | 3.479 | |
Έξοδα | 6.978 | 7.924 | 15.370 | 15.011 | |
Παροχές σε Εργαζομένους | 1.339 | 1.328 | 1.382 | 1.382 | |
Τόκοι χρεωστικοί | 315 | 358 | 294 | 309 | |
Λοιπά έξοδα | 2.391 | 2.845 | 3.555 | 3.153 | |
Επενδυτικές δαπάνες | 917 | 1.288 | 1.328 | 1.915 | |
Λοιπές μεταβιβάσεις | 611 | 348 | 721 | 350 | |
Επιδοτήσεις | 1.405 | 1.758 | 8.090 | 7.902 | |
|
|
|
|
| |
VΙ. Ισοζύγιο Νοσοκομείων - ΠΦΥ κατά ESA | -350 | -220 | -229 | 9 | |
Έσοδα | 2.783 | 2.689 | 3.123 | 3.304 | |
Τρέχουσες & λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις | 1.849 | 1.582 | 1.981 | 2.159 | |
Μεταβιβάσεις από ΕΟΠΥΥ | 783 | 902 | 902 | 902 | |
Αντικριζόμενα έσοδα (καθαρά) | -31 | 0 | 0 | 0 | |
Λοιπά έσοδα | 182 | 205 | 240 | 243 | |
Έξοδα | 3.133 | 2.909 | 3.352 | 3.295 | |
Παροχές σε Εργαζομένους | 691 | 690 | 734 | 748 | |
Τόκοι χρεωστικοί | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Λοιπά έξοδα | 2.227 | 2.099 | 2.437 | 2.363 | |
Επενδυτικές δαπάνες | 215 | 120 | 180 | 184 | |
|
|
|
|
| |
VΙΙ. Ισοζύγιο Κεντρικής Κυβέρνησης κατά ESA (ΙII+V+VΙ) | -14.979 | -8.436 | -9.952 | -5.592 | |
|
|
|
|
| |
VIII. Ισοζύγιο OΤΑ κατά ESA | -159 | 60 | -304 | -148 | |
Έσοδα | 6.808 | 7.018 | 7.273 | 7.476 | |
Τρέχουσες & λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις | 4.292 | 4.276 | 4.485 | 4.678 | |
Τόκοι πιστωτικοί | 30 | 39 | 31 | 31 | |
Αντικριζόμενα έσοδα (καθαρά) | -18 | -23 | -18 | -18 | |
Φόροι | 1.652 | 1.897 | 1.868 | 1.803 | |
Λοιπά έσοδα | 852 | 830 | 906 | 983 | |
Έξοδα | 6.967 | 6.958 | 7.576 | 7.624 | |
Παροχές σε Εργαζομένους | 2.720 | 2.622 | 2.721 | 2.740 | |
Τόκοι χρεωστικοί | 28 | 71 | 16 | 40 | |
Κοινωνικές παροχές | 116 | 167 | 175 | 187 | |
Λοιπά έξοδα | 2.199 | 1.942 | 2.620 | 2.479 | |
Επενδυτικές δαπάνες | 1.904 | 2.156 | 2.044 | 2.179 | |
|
|
|
|
| |
IΧ. Ισοζύγιο OKA κατά ESA | 1.600 | 960 | 1.721 | 1.279 | |
Έσοδα | 45.094 | 44.836 | 47.236 | 47.264 | |
Τρέχουσες & λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις | 20.371 | 20.562 | 21.758 | 21.449 | |
Αποδόσεις περιουσίας | 1.305 | 1.221 | 1.237 | 1.237 | |
Ασφαλιστικές εισφορές (πραγματικές) | 22.635 | 22.330 | 23.472 | 23.839 | |
Κοινωνικοί πόροι | 502 | 492 | 528 | 499 | |
Αντικριζόμενα έσοδα (καθαρά) | 4 | 0 | 0 | 0 | |
Λοιπά έσοδα | 278 | 231 | 241 | 241 | |
Έξοδα | 43.494 | 43.876 | 45.515 | 45.985 | |
Παροχές σε Εργαζομένους | 359 | 377 | 346 | 348 | |
Κοινωνικές παροχές | 36.059 | 36.447 | 37.493 | 38.233 | |
εκ των οποίων: | συντάξεις | 29.708 | 29.938 | 30.320 | 31.736 |
Κοινωνικές παροχές σε είδος | 4.479 | 4.428 | 4.580 | 4.629 | |
Λοιπά έξοδα | 445 | 514 | 497 | 508 | |
Επενδυτικές δαπάνες | 2 | 12 | 28 | 56 | |
Μεταβιβάσεις | 1.699 | 1.598 | 1.692 | 1.555 | |
Επιδοτήσεις | 451 | 500 | 879 | 657 | |
|
|
|
|
| |
Χ. Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης κατά ESA (VΙΙ+VIII+IX) | -13.537 | -7.416 | -8.535 | -4.461 | |
% ΑΕΠ | -7,5% | -4,0% | -4,1% | -2,0% | |
ΧΙ. Ενοποιημένοι Τόκοι Γενικής Κυβέρνησης | 4.521 | 4.736 | 5.127 | 6.129 | |
% ΑΕΠ | 2,5% | 2,5% | 2,4% | 2,7% | |
|
|
|
|
| |
ΧΙΙ. Πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης κατά ESA (Χ+ΧΙ) | -9.017 | -2.680 | -3.408 | 1.668 | |
% ΑΕΠ | -5,0% | -1,4% | -1,6% | 0,7% | |
ΑΕΠ | 181.675 | 187.278 | 210.170 | 224.134 | |
|
|
|
|
| |
1 Τα έσοδα του ΠΔΕ περιέχονται στις μεταβιβάσεις και στα λοιπά τρέχοντα έσοδα, ενώ οι δαπάνες του ΠΔΕ περιέχονται στις πιστώσεις υπό κατανομή. | |||||
2 Τα έσοδα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιέχονται στις μεταβιβάσεις, ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες περιέχονται στις πιστώσεις υπό κατανομή. | |||||
3 Οι ταμειακές δαπάνες έτους 2021 του ΠΔΕ της Κεντρικής Διοίκησης για την ΔΥΕ Οκτωβρίου 2022 είναι σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. | |||||
4 Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται και τα έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. |
Ο προϋπολογισμός των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης (Προεδρία της Δημοκρατίας, Βουλή των Ελλήνων, Προεδρία της Κυβέρνησης, Υπουργεία και Αποκεντρωμένες Διοικήσεις) καταρτίζεται και εκτελείται σε ταμειακή βάση. Στον κρατικό προϋπολογισμό (τακτικός προϋπολογισμός και προϋπολογισμός δημοσίων επενδύσεων) προβλέπονται ανώτατα όρια δαπανών για κάθε φορέα. Στον εν λόγω πίνακα περιλαμβάνονται οι μη χρηματοοικονομικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού.
Ανώτατα όρια δαπανών Φορέων Κεντρικής Διοίκησης κρατικού προϋπολογισμού σε ταμειακή και δεδουλευμένη βάση σύμφωνα με τη μεθοδολογία ESA για τα έτη 2022 και 2023 | |||||||
α/α | Φορέας Κεντρικής Διοίκησης |
| 20221 | 2023 | |||
| Εκτιμήσεις
(1) | εκ των οποίων παρεμβάσεις Covid-19 (2) | εκ των οποίων παρεμβάσεις ενεργειακής κρίσης | Εκτιμήσεις πλην παρεμβάσεων (4)=(1)-(2)-(3) | Προβλέψεις
(5) | ||
1 | Προεδρία της Δημοκρατίας | Ταμειακό Σύνολο | 5 | 0 | 0 | 5 | 4 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 5 |
|
| 5 | 4 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
2 | Βουλή των Ελλήνων | Ταμειακό Σύνολο | 146 | 0 | 0 | 146 | 150 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 144 |
|
| 144 | 149 |
|
| ΠΔΕ | 2 |
|
| 2 | 1 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
3 | Προεδρία της Κυβέρνησης | Ταμειακό Σύνολο | 43 | 9 | 0 | 35 | 41 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 39 | 9 |
| 31 | 35 |
|
| ΠΔΕ | 4 |
|
| 4 | 6 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
4 | Υπουργείο Εσωτερικών | Ταμειακό Σύνολο | 3.461 | 0 | 0 | 3.461 | 3.549 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 3.046 |
|
| 3.046 | 3.216 |
|
| ΠΔΕ | 305 |
|
| 305 | 215 |
|
| ΤΑΑ | 110 |
|
| 110 | 118 |
5 | Υπουργείο Εξωτερικών | Ταμειακό Σύνολο | 294 | 0 | 0 | 294 | 282 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 280 |
|
| 280 | 266 |
|
| ΠΔΕ | 14 |
|
| 14 | 13 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 3 |
6 | Υπουργείο Εθνικής Άμυνας | Ταμειακό Σύνολο | 6.879 | 6 | 227 | 6.646 | 5.708 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 6.833 | 6 | 227 | 6.600 | 5.688 |
|
| ΠΔΕ | 46 |
|
| 46 | 20 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
7 | Υπουργείο Υγείας | Ταμειακό Σύνολο | 5.616 | 925 | 0 | 4.691 | 5.202 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 5.306 | 905 |
| 4.401 | 4.776 |
|
| ΠΔΕ | 60 | 20 |
| 40 | 63 |
|
| ΤΑΑ | 250 |
|
| 250 | 363 |
8 | Υπουργείο Δικαιοσύνης | Ταμειακό Σύνολο | 545 | 2 | 0 | 543 | 566 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 519 | 2 |
| 518 | 516 |
|
| ΠΔΕ | 24 |
|
| 24 | 18 |
|
| ΤΑΑ | 1 |
|
| 1 | 32 |
9 | Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων | Ταμειακό Σύνολο | 5.889 | 1 | 0 | 5.888 | 6.081 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 4.977 | 1 |
| 4.976 | 5.015 |
|
| ΠΔΕ | 875 |
|
| 875 | 670 |
|
| ΤΑΑ | 37 |
|
| 37 | 395 |
10 | Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Ταμειακό Σύνολο | 435 | 11 | 4 | 420 | 459 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 386 | 11 | 4 | 371 | 340 |
|
| ΠΔΕ | 38 |
|
| 38 | 30 |
|
| ΤΑΑ | 11 |
|
| 11 | 89 |
11 | Υπουργείο Οικονομικών πλην Γεν. Κρατικών Δαπανών | Ταμειακό Σύνολο | 960 | 93 | 3 | 864 | 912 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 749 |
| 3 | 746 | 743 |
|
| ΠΔΕ | 207 | 93 |
| 114 | 70 |
|
| ΤΑΑ | 4 |
|
| 4 | 100 |
12 | Υπουργείο Οικονομικών – Γενικές Κρατικές Δαπάνες | Ταμειακό Σύνολο | 10.773 | 212 | 1.381 | 9.180 | 12.680 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 10.773 | 212 | 1.381 | 9.180 | 12.680 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
13 | Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων | Ταμειακό Σύνολο | 1.699 | 42 | 50 | 1.607 | 1.548 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 347 | 42 | 50 | 255 | 229 |
|
| ΠΔΕ | 1.252 |
|
| 1.252 | 1.202 |
|
| ΤΑΑ | 100 |
|
| 100 | 117 |
14 | Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενεργείας | Ταμειακό Σύνολο | 3.200 | 0 | 1.000 | 2.200 | 1.707 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 1.290 |
| 1.0002 | 290 | 298 |
|
| ΠΔΕ | 628 |
|
| 628 | 720 |
|
| ΤΑΑ | 1.282 |
|
| 1.282 | 689 |
15 | Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων | Ταμειακό Σύνολο | 22.992 | 1.198 | 816 | 20.978 | 22.493 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 22.096 | 1.198 | 816 | 20.082 | 21.796 |
|
| ΠΔΕ | 358 |
|
| 358 | 370 |
|
| ΤΑΑ | 538 |
|
| 538 | 327 |
16 | Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων | Ταμειακό Σύνολο | 3.267 | 351 | 0 | 2.916 | 3.288 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 139 |
|
| 139 | 134 |
|
| ΠΔΕ | 3.025 | 351 |
| 2.674 | 2.945 |
|
| ΤΑΑ | 103 |
|
| 103 | 209 |
17 | Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών | Ταμειακό Σύνολο | 1.797 | 14 | 0 | 1.782 | 2.346 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 798 | 14 |
| 784 | 851 |
|
| ΠΔΕ | 870 |
|
| 870 | 1.080 |
|
| ΤΑΑ | 128 |
|
| 128 | 415 |
18 | Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής | Ταμειακό Σύνολο | 490 | 35 | 22 | 433 | 498 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 290 |
| 10 | 280 | 284 |
|
| ΠΔΕ | 200 | 35 | 12 | 153 | 210 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 4 |
19 | Υπουργείο Τουρισμού | Ταμειακό Σύνολο | 141 | 21 | 0 | 120 | 239 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 42 | 1 |
| 41 | 39 |
|
| ΠΔΕ | 89 | 20 |
| 69 | 50 |
|
| ΤΑΑ | 10 |
|
| 10 | 150 |
20 | Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης | Ταμειακό Σύνολο | 1.231 | 3 | 598 | 630 | 973 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 769 | 3 | 598 | 168 | 163 |
|
| ΠΔΕ | 240 |
|
| 240 | 228 |
|
| ΤΑΑ | 222 |
|
| 222 | 582 |
21 | Υπουργείο Μετανάστευσης και Άσυλου | Ταμειακό Σύνολο | 527 | 0 | 0 | 527 | 419 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 89 |
|
| 89 | 94 |
|
| ΠΔΕ | 425 |
|
| 425 | 293 |
|
| ΤΑΑ | 13 |
|
| 13 | 32 |
22 | Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη | Ταμειακό Σύνολο | 2.151 | 2 | 9 | 2.140 | 2.013 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 2.023 | 2 | 9 | 2.012 | 1.948 |
|
| ΠΔΕ | 128 |
|
| 128 | 65 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
23 | Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας | Ταμειακό Σύνολο | 598 | 47 | 3 | 549 | 643 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 582 | 47 | 3 | 533 | 575 |
|
| ΠΔΕ | 10 |
|
| 10 | 31 |
|
| ΤΑΑ | 6 |
|
| 6 | 37 |
24 | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής | Ταμειακό Σύνολο | 15 | 0 | 0 | 15 | 12 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 15 |
|
| 15 | 12 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
25 | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας | Ταμειακό Σύνολο | 17 | 0 | 0 | 17 | 8 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 17 |
|
| 17 | 8 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
26 | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας | Ταμειακό Σύνολο | 13 | 0 | 0 | 13 | 8 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 13 |
|
| 13 | 8 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
27 | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου – Δυτ. Ελλάδας και Ιόνιου | Ταμειακό Σύνολο | 22 | 0 | 0 | 22 | 12 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 22 |
|
| 22 | 12 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
28 | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου | Ταμειακό Σύνολο | 8 | 0 | 0 | 8 | 6 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 8 |
|
| 8 | 6 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
29 | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης | Ταμειακό Σύνολο | 9 | 0 | 0 | 9 | 6 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 9 |
|
| 9 | 6 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
30 | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας - Θράκης | Ταμειακό Σύνολο | 29 | 0 | 0 | 29 | 17 |
|
| Τακτικός Προϋπολογισμός | 29 |
|
| 29 | 17 |
|
| ΠΔΕ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
| ΤΑΑ | 0 |
|
| 0 | 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Α | Ταμειακό Σύνολο μη χρηματοοικονομικών δαπανών κρατικού προϋπολογισμού | 73.253 | 2.970 | 4.111 | 66.171 | 71.871 | |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ι | Σύνολο μη χρηματοοικονομικών δαπανών τακτικού προϋπολογισμού | 61.637 | 2.451 | 4.099 | 55.086 | 59.909 | |
i | Πρωτογενείς δαπάνες | 56.713 |
|
|
| 54.058 | |
| εκ των οποίων: |
|
|
|
|
| |
| Καταπτώσεις εγγυήσεων | 324 |
|
|
| 968 | |
| Προμήθειες για χρηματοοικονομικές υπηρεσίες | 30 |
|
|
| 40 | |
| Αγορές οπλικών συστημάτων από προγράμματα εξοπλισμού | 3.405 |
|
|
| 2.412 | |
ii | Τόκοι | 4.923 |
|
|
| 5.851 | |
II | Σύνολο δαπανών ΠΔΕ | 8.800 | 519 | 12 | 8.269 | 8.300 | |
ΙΙΙ | Σύνολο δαπανών ΤΑΑ | 2.816 |
|
|
| 3.662 | |
|
|
|
|
|
|
| |
Β | Εθνικολογιστικές προσαρμογές κατά ESA3 | 1.450 |
|
|
| 1.926 | |
|
|
|
|
|
|
| |
Γ | Σύνολο μη χρηματοοικονομικών δαπανών κρατικού προϋπολογισμού κατά ESA (Α-Β) | 71.802 |
|
|
| 69.945 | |
1 | Στις εκτιμήσεις των δαπανών των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης για το 2022 περιλαμβάνονται οι δαπάνες που καλύφθηκαν από το τακτικό και το ειδικό αποθεματικό, οι εγγραφές σε ύψος δαπανών, οι εγγραφές για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19 και της ενεργειακής κρίσης και οι δαπάνες για μεταναστευτικές ροές. Κατά συνέπεια το ύψος των εκτιμώμενων δαπανών έτους 2022 δεν είναι συγκρίσιμο με τις προβλέψεις προϋπολογισμού 2023. | ||||||
2 | Επιπλέον ενίσχυση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης θα διατεθεί από τους προβλεπόμενους πόρους του ειδικού φορέα Γενικές Κρατικές δαπάνες. | ||||||
3 | Εθνικολογιστικές προσαρμογές κατά ESA: (+) μείωση δαπανών/ (-) αύξηση δαπανών |
Για τρίτη συνεχή χρονιά, τα νοσοκομεία και το σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας κλήθηκαν να διαχειριστούν σε επιχειρησιακό επίπεδο την πανδημία Covid-19, γεγονός που κατέστησε απαραίτητη τη στήριξή τους, τόσο σε επίπεδο χρηματοδότησης όσο και σε επίπεδο επιτελικού σχεδιασμού. Για την κάλυψη των αυξημένων δαπανών αντιμετώπισης της πανδημίας, οι εν λόγω φορείς ενισχύθηκαν εντός του 2022 με επιπλέον μεταβιβάσεις συνολικού ύψους 296 εκατ. ευρώ.
Τα δημόσια νοσοκομεία και το σύστημα ΠΦΥ για το έτος 2023, προβλέπεται να παρουσιάσουν θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα ύψους 9 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 237 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο εκτιμώμενο μέγεθος για το 2022.
Η μεταβολή αυτή, οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην προβλεπόμενη αύξηση των εσόδων κατά 184 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης κατά 174 εκατ. ευρώ των μεταβιβάσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό που προορίζονται για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των νοσοκομείων και της ΠΦΥ που προκύπτουν: α) από την αύξηση των τιμών στα αγαθά και τις υπηρεσίες εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και β) από την ανάγκη ανταπόκρισης των υγειονομικών υπηρεσιών στην απαίτηση για πρόσβαση των ασθενών σε νέες αποτελεσματικές θεραπείες.
Επισημαίνεται, ότι στο ύψος των μεταβιβάσεων για το έτος 2023 έχουν προβλεφθεί 180 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των δαπανών μισθοδοσίας του επικουρικού προσωπικού, που προσλήφθηκε ή εξακολουθεί να υπηρετεί λόγω παράτασης των συμβάσεών του, για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19, ενώ 34 εκατ. ευρώ προορίζονται για την κάλυψη της αποζημίωσης των ιατρών κλάδου ΕΣΥ που υπηρετούν σε ΚΥ και σε λοιπές δημόσιες μονάδες ΠΦΥ και παρέχουν υπηρεσίες στο πλαίσιο του θεσμού του «Προσωπικού Ιατρού» (άρθρο 36, ν.4931/2022).
Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται ο προϋπολογισμός των νοσοκομείων και της ΠΦΥ σε δεδουλευμένη βάση.
Προϋπολογισμοί Νοσοκομείων και ΠΦΥ σε δεδουλευμένη βάση | ||
| 2022 | 2023 |
Εκτιμήσεις | Προβλέψεις | |
Νοσοκομεία και ΠΦΥ συγκεντρωτικά |
|
|
Έσοδα | 3.473 | 3.658 |
Ίδια έσοδα | 240 | 243 |
Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό1 | 1.801 | 1.975 |
Μεταβιβάσεις από φορείς κοινωνικής ασφάλισης | 902 | 902 |
Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ | 180 | 184 |
Έσοδα υπέρ Δημοσίου και τρίτων | 350 | 354 |
Δαπάνες | 3.702 | 3.649 |
Αγαθά - Υπηρεσίες | 2.436 | 2.363 |
Δαπάνες προσωπικού | 734 | 748 |
Δαπάνες για επενδύσεις | 180 | 184 |
Αντικριζόμενα έξοδα | 350 | 354 |
Ισοζύγιο κατά ESA2 | -229 | 9 |
Σημειώσεις: |
|
|
| ||
| ||
Το ισοζύγιο των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (Ασφαλιστικά Ταμεία, ΔΥΠΑ, ΕΟΠΥΥ, ΟΠΕΚΑ και ΝΑΤ) για το 2023 προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 1.279 εκατ. ευρώ, υπολειπόμενο κατά 441 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022.
Το ισοζύγιο των ασφαλιστικών ταμείων κατά ESA για το 2023 προβλέπεται να παρουσιάσει πλεόνασμα ύψους 749 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 243 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων για το οικονομικό έτος 2022.
Ειδικότερα, τα έσοδα προβλέπεται να είναι αυξημένα κατά 952 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω:
- της αύξησης των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, κατά 262 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εκτιμώμενη αύξηση της απασχόλησης και
- στην αύξηση κατά 527 εκατ. ευρώ της κρατικής χρηματοδότησης αποτυπώνοντας, κατά κύριο λόγο, την αύξηση της επιχορήγησης που προορίζεται για την κάλυψη της δαπάνης για συνταξιοδοτικές παροχές κύριας ασφάλισης.
Αντίστοιχα, οι δαπάνες προβλέπεται να είναι αυξημένες κατά 1.099 εκατ. ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση της δαπάνης των κύριων συντάξεων κατά 1.428 εκατ. ευρώ ως επίπτωση:
- της αναπροσαρμογής των συντάξεων με βάση τον συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ και του ποσοστού μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους διαιρούμενου διά του δύο (άρθρο 14 παρ. 4 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει) ), η οποία προκαλεί επιπλέον δαπάνη ύψους 909 εκατ. ευρώ και
- της προβλεπόμενης αύξησης του ρυθμού απονομής νέων συντάξεων.
Προϋπολογισμοί Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης | ||
| 2022 | 2023 |
Εκτιμήσεις | Προβλέψεις | |
Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης |
|
|
α) Ασφαλιστικά Ταμεία |
|
|
Έσοδα | 46.329 | 47.280 |
Ασφαλιστικές εισφορές | 15.710 | 15.972 |
Ρύθμιση οφειλών | 1.162 | 1.151 |
Κοινωνικοί πόροι | 528 | 499 |
Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό(1) | 15.239 | 15.766 |
Απόδοση περιουσίας | 1.100 | 1.100 |
Εισπράξεις υπέρ Δημοσίου και τρίτων | 12.423 | 12.626 |
Λοιπά έσοδα | 167 | 167 |
Δαπάνες | 45.423 | 46.522 |
Συντάξεις | 30.151 | 31.567 |
Κύριας ασφάλισης | 26.093 | 27.521 |
Επικουρικής ασφάλισης | 4.058 | 4.045 |
Λοιπές παροχές ασθένειας | 234 | 237 |
Προνοιακές παροχές | 1.413 | 1.024 |
Λοιπές μεταβιβάσεις σε τρίτους | 732 | 595 |
Απόδοση εισπράξεων τρίτων | 12.423 | 12.626 |
Λοιπές δαπάνες | 279 | 279 |
Δαπάνες προσωπικού | 192 | 194 |
Ταμειακό ισοζύγιο | 905 | 758 |
Εθνικολογιστικές προσαρμογές | 87 | -9 |
Ισοζύγιο κατά ESA | 992 | 749 |
β) ΔΥΠΑ |
|
|
Έσοδα | 3.297 | 3.006 |
Ασφαλιστικές εισφορές | 1.276 | 1.232 |
Ρύθμιση οφειλών | 150 | 148 |
Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό | 1.104 | 1.034 |
Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ | 564 | 389 |
Απόδοση περιουσίας | 53 | 53 |
Εισπράξεις υπέρ Δημοσίου και τρίτων | 98 | 98 |
Λοιπά έσοδα | 52 | 52 |
Δαπάνες | 3.037 | 2.868 |
Επιδόματα ανεργίας | 1.332 | 1.348 |
Προγράμματα απασχόλησης | 879 | 657 |
Λοιπές προνοιακές παροχές | 107 | 129 |
Μεταβιβάσεις στο ΙΚΑ | 380 | 367 |
Απόδοση εισπράξεων τρίτων | 98 | 98 |
Δαπάνες προσωπικού | 102 | 102 |
Επενδυτικές δαπάνες | 28 | 56 |
Λοιπές δαπάνες | 112 | 112 |
Ταμειακό ισοζύγιο | 260 | 139 |
Εθνικολογιστικές προσαρμογές | 0 | 0 |
Ισοζύγιο κατά ESA | 260 | 139 |
γ) ΕΟΠΥΥ |
|
|
Έσοδα | 6.400 | 6.384 |
Ασφαλιστικές εισφορές | 4.891 | 5.054 |
Ρύθμιση οφειλών | 274 | 271 |
Μεταβιβάσεις από φορείς κοινωνικής ασφάλισης | 150 | 130 |
Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό | 650 | 501 |
Μεταβιβάσεις από ΠΔΕ | 85 | 75 |
Απόδοση περιουσίας | 70 | 70 |
Εισπράξεις υπέρ Δημοσίου και τρίτων | 260 | 263 |
Λοιπά έσοδα | 20 | 20 |
Δαπάνες | 5.938 | 6.000 |
Φαρμακευτική δαπάνη | 2.557 | 2.711 |
Λοιπές παροχές ασθένειας | 2.024 | 1.917 |
Απόδοση εισπράξεων τρίτων | 260 | 263 |
Λοιπές δαπάνες | 97 | 108 |
Δαπάνες προσωπικού | 41 | 42 |
Μεταβιβάσεις προς φορείς Γενικής Κυβέρνησης | 960 | 960 |
εκ των οποίων σε νοσοκομεία | 942 | 942 |
Ταμειακό ισοζύγιο | 462 | 384 |
Εθνικολογιστικές προσαρμογές | 0 | 0 |
Ισοζύγιο κατά ESA1 | 462 | 384 |
δ) ΟΠΕΚΑ, ΝΑΤ (μη ασφαλιστικές αρμοδιότητες) |
|
|
Έσοδα | 4.164 | 3.754 |
Ασφαλιστικές εισφορές | 10 | 10 |
Απόδοση περιουσίας | 14 | 14 |
Μεταβιβάσεις από τακτικό προϋπολογισμό | 3.965 | 3.555 |
Απόδοση εισπράξεων τρίτων | 173 | 173 |
Λοιπά έσοδα | 2 | 2 |
Δαπάνες | 4.157 | 3.746 |
Παροχές σε ανασφάλιστους υπερήλικες | 170 | 170 |
Οικογενειακά επιδόματα | 1.335 | 1.070 |
Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα | 807 | 649 |
Επιδόματα ΑμΕΑ | 946 | 870 |
Στεγαστικό Επίδομα | 410 | 396 |
Σχολικά γεύματα | 92 | 102 |
Επίδομα γέννησης | 160 | 160 |
Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας σε δανειολήπτες | 10 | 100 |
Λοιπά προγράμματα | 34 | 35 |
Απόδοση εισπράξεων τρίτων | 173 | 173 |
Δαπάνες προσωπικού | 11 | 11 |
Διοικητικές δαπάνες | 10 | 10 |
Ταμειακό ισοζύγιο | 7 | 7 |
Εθνικολογιστικές προσαρμογές | 0 | 0 |
Ισοζύγιο κατά ESA | 7 | 7 |
Συνολικό ταμειακό ισοζύγιο ΟΚΑ | 1.634 | 1.288 |
Εθνικολογιστικές προσαρμογές | 87 | -9 |
Συνολικό ισοζύγιο ΟΚΑ κατά ESA | 1.721 | 1.279 |
1 Για τον προσδιορισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος του ΕΟΠΥΥ κατά ESA (European System of Accounts) έχει ενσωματωθεί η στατιστική αλλαγή της μεθοδολογίας καταγραφής των εσόδων από rebate και clawback, τα οποία πλέον καταγράφονται σε ταμειακή και όχι σε δεδουλευμένη βάση. |
Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων – Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του ΠΔΕ από το 2012 έως και το 2023 και η ποσοστιαία (%) συμμετοχή του στο ΑΕΠ της χώρας.
Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι οι δαπάνες του ΠΔΕ από το 2012 έως το 2019 κυμαίνονται μεταξύ 3,1%-3,7% του ΑΕΠ. Το 2020 οι δαπάνες του ΠΔΕ ανήλθαν σε 6,4% του ΑΕΠ, σημειώνοντας σημαντική αύξηση (88,7%) σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η οποία αποδίδεται κατά κύριο λόγο στη χρηματοδότηση επιπρόσθετων δράσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης. Για το οικονομικό έτος 2021, οι δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα (4,8%), συγκριτικά με τα ποσοστά της προηγούμενης δεκαετίας, καθώς συνέχισαν να ενισχύονται οι επενδύσεις με πρόσθετους πόρους για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και των επιπτώσεών της, ενώ από το έτος 2022 ενισχύονται οι δαπάνες από πόρους του ΤΑΑ με αποτέλεσμα το ποσοστό (επί του ΑΕΠ) να υπερβεί το 5%.
Διαχρονική εξέλιξη δαπανών ΠΔΕ (2012-2023) | |||||||
Έτη | ΠΔΕ | Σύνολο | Ετήσια μεταβολή | ΑΕΠ | ΠΔΕ & ΤΑΑ/ | ||
Εθνικό | Συγχρ/μενο | ΤΑΑ | % | ΑΕΠ % | |||
2012 | 1.412 | 4.710 |
| 6.122 | -7,30 | 188.381 | 3,20 |
2013 | 783 | 5.867 | 6.650 | 8,60 | 179.884 | 3,70 | |
2014 | 710 | 5.882 | 6.592 | -0,90 | 177.236 | 3,70 | |
2015 | 681 | 5.725 | 6.406 | -2,80 | 176.369 | 3,60 | |
2016 | 833 | 5.454 | 6.287 | -1,90 | 174.494 | 3,60 | |
2017 | 1.327 | 4.623 | 5.950 | -5,40 | 176.903 | 3,40 | |
2018 | 2.638 | 3.599 | 6.237 | 4,80 | 179.558 | 3,50 | |
2019 | 1.892 | 3.750 | 5.642 | -9,50 | 183.351 | 3,10 | |
2020 | 2.047 | 8.600 | 10.647 | 88,70 | 165.406 | 6,40 | |
2021 | 1.358 | 7.000 | 307 | 8.665 | -18,60 | 181.675 | 4,80 |
2022* | 1.500 | 7.300 | 2.816 | 11.616 | 34,10 | 210.170 | 5,50 |
2023* | 1.500 | 6.800 | 3.662 | 11.962 | 3,00 | 224.134 | 5,30 |
* Τα ποσά για ΠΔΕ, ΤΑΑ και ΑΕΠ αποτελούν για το έτος 2022 εκτίμηση και για το 2023 πρόβλεψη, ενώ τα ποσά μέχρι και το 2021 αποτελούν στοιχεία του επίσημου Απολογισμού του Κράτους. | |||||||
Πηγή:Υπουργείο Οικονομικών (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, Δ/νση Μακροοικονομικής Πολιτικής & Προβλέψεων και Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης), Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων (Δ/νση Δημοσίων Επενδύσεων). |
Στο πεδίο της αναπτυξιακής πολιτικής σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει για τα επόμενα χρόνια το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με επίδραση σε όλη την οικονομική δραστηριότητα αλλά και στον μετασχηματισμό της τεχνολογίας και των θεσμών. Το σχέδιο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το 2022, με την ένταξη 440 έργων, συνολικού προϋπολογισμού 13,7 δισ. ευρώ, ενώ η χώρα έχει ήδη λάβει 7,53 δισ. ευρώ (4,03 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 3,5 δισ. ευρώ σε δάνεια). Το συνολικό ποσό που έχει κατανεμηθεί για την Ελλάδα έως το 2026 είναι 30,1 δισ. ευρώ (17,4 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 12,73 δισ. ευρώ σε δάνεια) ή 9,7% του ΑΕΠ.
Οι δαπάνες για την υλοποίηση δράσεων που χρηματοδοτούνται από το σκέλος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), προβλέπονται πέραν του ορίου δαπανών που αφορά το εθνικό και το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ και για το 2023 το όριό τους ανέρχεται σε 3.662 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, το έτος 2023 έχουν προβλεφθεί στη μείζονα κατηγορία 44 (Δάνεια) πιστώσεις ύψους 3.394 εκατ. ευρώ, οι οποίες προέρχονται από πόρους δανείου του ΤΑΑ και θα διατεθούν μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων σε επιχειρήσεις με τη μορφή μακροπρόθεσμων δανείων.
Δημοσιονομικές παρεμβάσεις αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της ενεργειακής κρίσης
Οι πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία οδήγησαν σε πρωτόγνωρη ενεργειακή κρίση και ραγδαία αύξηση των τιμών της ενέργειας στην ΕΕ και κατά συνέπεια και στη χώρα μας. Οι παρεμβάσεις που θεσμοθετήθηκαν για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων είχαν ως κύριο στόχο να απορροφήσουν μεγάλο μέρος των ανατιμήσεων της ενέργειας.
Το δημοσιονομικό κόστος των ανωτέρω παρεμβάσεων για το 2022 εκτιμάται στα 4,8 δισ. ευρώ. Οι κυριότερες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης αφορούν:
- σε επιδοτήσεις στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου νοικοκυριών και επιχειρήσεων (συνολικό δημοσιονομικό κόστος 8,1 δισ. ευρώ),
- στην επιστροφή του 60% της αύξησης του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας για οικιακά τιμολόγια που εκδόθηκαν από 01/12/2021 έως και 30/06/2022 (δημοσιονομικό κόστος 296 εκατ. ευρώ),
- στην αύξηση του επιδόματος θέρμανσης για τη χειμερινή περίοδο 2022-2023 στα 300 εκατ. ευρώ, από τα οποία 150 εκατ. ευρώ αφορούν το οικονομικό έτος 2022 και τα υπόλοιπα 150 εκατ. ευρώ αφορούν το οικονομικό έτος 2023 και στην επιδότηση πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης (δημοσιονομικό κόστος 311 εκατ. ευρώ),
- στην εφαρμογή του μέτρου της προπληρωμένης κάρτας για αγορά καυσίμων κίνησης (fuel pass) για συνολικά 6 μήνες, από τον Απρίλιο 2022 έως τον Σεπτέμβριο 2022 (δημοσιονομικό κόστος 300 εκατ. ευρώ),
- σε επιδοτήσεις γεωργών και κτηνοτρόφων λόγω του αυξημένου κόστους λιπασμάτων και ζωοτροφών αντίστοιχα, στη μείωση του ΦΠΑ στις ζωοτροφές και τα λιπάσματα και στην επιστροφή του ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης στους αγρότες (συνολικό δημοσιονομικό κόστος 212 εκατ. ευρώ) και
- στην οικονομική ενίσχυση ευάλωτων νοικοκυριών (χαμηλοσυνταξιούχων, ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΠΕΚΑ, ΑΜΕΑ, κλπ) τον Απρίλιο 2022 και τον Δεκέμβριο 2022 με το συνολικό δημοσιονομικό κόστος να ανέρχεται στα 816 εκατ. ευρώ.
Το οικονομικό έτος 2023 προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες από την εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση του αυξημένου πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης, πέραν των πιστώσεων που έχουν προβλεφθεί για το επίδομα θέρμανσης (250 εκατ. ευρώ), προβλέπονται επιπλέον πιστώσεις ύψους 1 δισ. ευρώ υπό κατανομή, πρωτίστως για την επιδότηση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, αναλόγως της εξέλιξης των τιμών της ενέργειας και την αντιμετώπιση των αυξημένων ενεργειακών δαπανών των φορέων γενικής κυβέρνησης.
Παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης στην ελληνική οικονομία έτους 2022 (σε εκατ. ευρώ) | ||
α/α | Περιγραφή | Ποσό |
Α. | Παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης | -102 |
1 | Επιστροφή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης πετρελαίου κίνησης στους αγρότες | -72 |
2 | Μείωση ΦΠΑ στις ζωοτροφές από 13% σε 6% | -15 |
3 | Μείωση ΦΠΑ στα λιπάσματα από 13% σε 6% | -15 |
Β. | Παρεμβάσεις στο σκέλος των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης | -10.603 |
1 | Επιδότηση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας νοικοκυριών | -3.206 |
2 | Επιδότηση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας επιχειρήσεων | -4.513 |
3 | Επιδότηση στην κατανάλωση φυσικού αερίου νοικοκυριών (επιπλέον των επιδοτήσεων της ΔΕΠΑ) | -91 |
4 | Επιδότηση στην κατανάλωση φυσικού αερίου επιχειρήσεων | -265 |
5 | Επιδότηση του 80% της αύξησης του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας σε παροχές αγροτικής χρήσης για την περίοδο Αυγούστου - Δεκεμβρίου 2021 | -29 |
6 | Αύξηση επιδόματος θέρμανσης και παροχή κινήτρων για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου με άλλες μορφές καυσίμων* | -150 |
7 | Ενίσχυση ύψους 200 ευρώ τον Απρίλιο 2022 και 250 ευρώ τον Δεκέμβριο 2022 σε συνταξιούχους με μηνιαίο εισόδημα έως 600 και 800 ευρώ αντίστοιχα | -377 |
8 | Ενίσχυση ύψους 200 ευρώ τον Απρίλιο 2022 και 250 ευρώ τον Δεκέμβριο 2022 σε 35.000 ανασφάλιστους υπερήλικες του ΟΠΕΚΑ | -16 |
9 | Ενίσχυση ύψους 200 ευρώ τον Απρίλιο 2022 και 250 ευρώ τον Δεκέμβριο 2022 σε 172.000 δικαιούχους επιδομάτων ΑΜΕΑ | -71 |
10 | Διπλή δόση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος τον Απρίλιο 2022 και τον Δεκέμβριο 2022 σε 225.000 δικαιούχους | -93 |
11 | Μιάμιση επιπλέον μηνιαία δόση επιδόματος παιδιών ΟΠΕΚΑ τον Απρίλιο 2022 και τον Δεκέμβριο 2022 σε 800.000 δικαιούχους | -234 |
12 | Επιδότηση κτηνοτρόφων για το αυξημένο κόστος ζωοτροφών | -50 |
13 | Ένταξη στο Μεταφορικό Ισοδύναμο της μεταφοράς ζωοτροφών στην Κρήτη | -8 |
14 | Αύξηση της επιδότησης για τη μεταφορά ζωοτροφών στα μικρά νησιά του Αιγαίου | -4 |
15 | Επιπλέον κόστος φορέων ΓΚ για ηλεκτρισμό και καύσιμα | -500 |
16 | Προπληρωμένη κάρτα σε νοικοκυριά για αγορά καυσίμων κίνησης (fuel pass) | -300 |
17 | Επιδότηση πετρελαίου κίνησης (12 λεπτά ανά λίτρο) | -217 |
18 | Επιδότηση οδηγών ταξί με 200 ευρώ τον Απρίλιο λόγω αυξημένων τιμών καυσίμων | -5 |
19 | Επιστροφή του 60% της αύξησης του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για την πρώτη κατοικία νοικοκυριών με εισόδημα έως 45.000 ευρώ (power pass) | -296 |
20 | Επιδότηση αγροτών για το αυξημένο κόστος λιπασμάτων | -60 |
21 | Ενίσχυση ύψους 250 ευρώ τον Δεκέμβριο 2022 σε 100.000 μακροχρόνια ανέργους | -25 |
22 | Επιδότηση πετρελαίου θέρμανσης (20 λεπτά ανά λίτρο)** | -94 |
| Παρεμβάσεις δαπανών που χρηματοδοτούνται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό | -2.488 |
| Παρεμβάσεις δαπανών που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ | -12 |
| Παρεμβάσεις δαπανών που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης | -8.104 |
Γ. | Έσοδα Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης | 5.905 |
| Συνολικό Δημοσιονομικό Κόστος των Παρεμβάσεων (Α+Β+Γ) | -4.800 |
Σημείωση: το θετικό πρόσημο (+) δηλώνει αύξηση εσόδου ή μείωση δαπάνης και το αρνητικό πρόσημο (-) δηλώνει μείωση εσόδου ή αύξηση δαπάνης. * Για το επίδομα θέρμανσης το συνολικό κόστος για το έτος 2022 εκτιμάται σε 234 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 84 εκατ. ευρώ αφορούν το επίδομα θέρμανσης της προηγούμενης χειμερινής περιόδου. ** Για την επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης η συνολική δαπάνη για τους μήνες Οκτώβριο-Δεκέμβριο 2022 εκτιμάται σε 156 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 62 εκατ. ευρώ αναμένεται να εκταμιευτούν τον Ιανουάριο του 2023. |
Δημοσιονομικές παρεμβάσεις αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας
Εκτός από τις προαναφερθείσες παρεμβάσεις με σκοπό την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, συνεχίστηκε η εφαρμογή παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας Covid-19. Το κόστος αυτών των παρεμβάσεων για το έτος 2022 είναι σαφώς μειωμένο σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη, κυρίως λόγω της μείωσης των συνεπειών της πανδημίας, ωστόσο είναι σημαντικό.
Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων για το 2022 ανέρχεται σε 4,4 δισ. ευρώ. Από το σύνολο των παρεμβάσεων αυτών τα 1,7 δισ. ευρώ καλύπτονται από τον τακτικό προϋπολογισμό και ποσό ύψους 518 εκατ. ευρώ χρηματοδοτείται από το ΠΔΕ.
Οι κυριότερες παρεμβάσεις αφορούν:
- τη μείωση κατά τρείς ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα (849 εκατ. ευρώ),
- την αναστολή της καταβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα (732 εκατ. ευρώ),
- τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών (450 εκατ. ευρώ),
- την αποζημίωση ειδικού σκοπού σε εργαζόμενους των οποίων οι συμβάσεις τέθηκαν σε προσωρινή αναστολή και το πρόγραμμα ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ κατά τους πρώτους μήνες του έτους (142 εκατ. ευρώ),
- την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών και την επιδότηση σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργων μέσω του προγράμματος των 150.000 νέων θέσεων εργασίας (119 εκατ. ευρώ),
- τη μη επιστρεπτέα επιχορήγηση σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις μέσω των ΟΤΑ (160 εκατ. ευρώ),
- την ενίσχυση σε κλάδους που πλήττονταν από τα περιοριστικά μέτρα τους πρώτους μήνες του έτους μέσω του ΠΔΕ, όπως εταιρείες διοργάνωσης συνεδρίων, εκθέσεων, εκδηλώσεων, τροφοδοσίας, κέντρων νυχτερινής διασκέδασης, σχολών χορού, επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου, γυμναστήρια κ.α. (106 εκατ. ευρώ) και
- το Πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ 2» για δανειολήπτες νομικά πρόσωπα που επλήγησαν από την πανδημία (93 εκατ. ευρώ).
Παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας Covid-19 στην ελληνική οικονομία έτους 2022 (σε εκατ. ευρώ) | ||
α/α | Περιγραφή | Ποσό |
Α. | Παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης | -2.216 |
1 | Μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα | -849 |
2 | Αναστολή καταβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα | -732 |
3 | Αναστολή πληρωμών βεβαιωμένων οφειλών και δόσεων ρυθμίσεων φορολογικών υποχρεώσεων για επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους, εργαζόμενους και ελεύθερους επαγγελματίες | -4 |
4 | Μείωση συντελεστή ΦΠΑ στις υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων και των αποσκευών τους | -268 |
5 | Μείωση συντελεστή ΦΠΑ σε μη αλκοολούχα ποτά και σε υπηρεσίες διάθεσης μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων | -158 |
6 | Μείωση συντελεστή ΦΠΑ στα εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού, στο τουριστικό πακέτο | -24 |
7 | Αναστολή πληρωμής τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης | -9 |
8 | Απώλεια εσόδων από τη μείωση στις μισθώσεις κύριας κατοικίας, στις μισθώσεις για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών φοιτητών, καθώς και στις επαγγελματικές μισθώσεις επιχειρήσεων | -151 |
9 | Κρατική ενίσχυση επιχειρήσεων με τη μορφή της επιδότησης παγίων δαπανών (συμψηφισμός με φορολογικές υποχρεώσεις) | -21 |
Β. | Παρεμβάσεις στο σκέλος των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης | -2.179 |
1 | Αποζημίωση ειδικού σκοπού ύψους 534 ευρώ σε μηναία βάση των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τίθενται σε προσωρινή αναστολή | -39 |
2 | Πρόγραμμα βραχυχρόνιας απασχόλησης ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ | -72 |
3 | Αποζημίωση ιδιοκτητών-εκμισθωτών ακινήτων που εισπράττουν μειωμένο ενοίκιο λόγω της πανδημίας | -53 |
4 | Κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών επί του ονομαστικού μισθού, των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τίθενται σε προσωρινή αναστολή | -31 |
5 | Κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον κρατικό προϋπολογισμό και επιδότηση 200 ευρώ σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου, για περίοδο 6 μηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος για τη δημιουργία 150.000 νέων θέσεων εργασίας | -119 |
6 | Πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ 2» για δανειολήπτες νομικά πρόσωπα που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19 | -93 |
7 | Μη επιστρεπτέα επιχορήγηση σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις μέσω των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης | -160 |
8 | Επιδότηση επιτοκίου των επιχειρηματικών δανείων των επιχειρήσεων οι οποίες ανήκουν σε πληττόμενους κλάδους, υπό την προϋπόθεση της διατήρησης των θέσεων εργασίας | -10 |
9 | Κάλυψη αυξημένων υγειονομικών δαπανών λόγω της πανδημίας Covid-19 (εξοπλισμός, υποδομές, αναλώσιμα, εμβόλια, self test κτλ.) | -950 |
10 | Μισθολογικό κόστος έκτακτου υγειονομικού προσωπικού και καταβολή έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στους εργαζόμενους των νοσοκομείων, του ΕΟΔΥ, του ΕΚΑΒ, και της Πολιτικής Προστασίας | -212 |
11 | Κάλυψη των έκτακτων δαπανών, λόγω της πανδημίας Covid-19, των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης | -67 |
12 | Νέες προσλήψεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΟΣΥ/ΣΤΑΣΥ), χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) επιπλέον λεωφορείων και σύμβαση με ΚΤΕΛ | -50 |
13 | Ενίσχυση του προγράμματος κοινωνικού τουρισμού του Υπουργείου Τουρισμού και του ΟΑΕΔ | -32 |
14 | Επιπρόσθετη στήριξη του πρωτογενούς τομέα παραγωγής από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων | -42 |
15 | Αποζημίωση ακτοπλοϊκών γραμμών και εταιρειών ΚΤΕΛ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στις θέσεις επιβατών | -14 |
16 | Ενίσχυση επιχειρήσεων του πολιτισμού λόγω περιορισμού θέσεων σε θέατρα, κινηματογράφους, συναυλιακούς χώρους κτλ. | -64 |
17 | Οικονομικές ενισχύσεις και αποζημιώσεις αερολιμένων και αεροπορικών γραμμών που επιβαρύνουν τον τακτικό προϋπολογισμό | -42 |
18 | Κρατική ενίσχυση επιχειρήσεων με τη μορφή της επιδότησης παγίων δαπανών (συμψηφισμός με ασφαλιστικές εισφορές) | -24 |
19 | Επιδότηση κεφαλαίου κίνησης για επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου, γυμναστήρια και παιδότοπους μέσω ΠΔΕ | -42 |
20 | Αποζημίωση σε εταιρείες διοργάνωσης συνεδρίων, εκθέσεων, εκδηλώσεων, τροφοδοσίας, κέντρων νυχτερινής διασκέδασης, σχολών χορού και αλιευτικών σκαφών | -64 |
| Παρεμβάσεις δαπανών που χρηματοδοτούνται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό | -1.662 |
| Παρεμβάσεις δαπανών που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ | -518 |
| Συνολικό Δημοσιονομικό Κόστος των Παρεμβάσεων (Α+Β) | -4.395 |
Σημείωση: το θετικό πρόσημο (+) δηλώνει αύξηση εσόδου ή μείωση δαπάνης και το αρνητικό πρόσημο (-) δηλώνει μείωση εσόδου ή αύξηση δαπάνης. |
Επισημαίνεται ότι η υλοποίηση των περισσότερων παρεμβάσεων είχε ξεκινήσει κατά τα δύο πρώτα έτη εμφάνισης της πανδημίας, ωστόσο κρίθηκε σκόπιμη η επέκτασή τους και το 2022.
Για το 2023, πέραν την μόνιμης πλέον υιοθέτησης της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και της εισφοράς αλληλεγγύης, έχουν προβλεφθεί επιπλέον πιστώσεις 180 εκατ. ευρώ για την κάλυψη του μισθολογικού κόστους του έκτακτου υγειονομικού προσωπικού, ενώ το μέρος των δαπανών του συστήματος υγείας που έχει παγιωθεί, έχει μεταφερθεί στον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας, των Νοσοκομείων και του ΕΟΠΠΥ.
Λοιπές δημοσιονομικές παρεμβάσεις
Επιπρόσθετα, το 2022 θεσπίστηκαν στοχευμένες παρεμβάσεις για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας και τη στήριξη των οικογενειακών προϋπολογισμών που πλήττονται από τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις. Το συνολικό κόστος αυτών εκτιμάται σε 301 εκατ. ευρώ για το 2022 και σε 4,2 δισ. ευρώ για το 2023. Από το σύνολο των παρεμβάσεων έτους 2022, τα 262 εκατ. ευρώ χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ, ενώ τα 39 εκατ. ευρώ καλύπτονται από τον τακτικό προϋπολογισμό. Αντίστοιχα, το 2023 τα 1,1 δισ. ευρώ θα χρηματοδοτηθούν από το ΠΔΕ, τα 696 εκατ. ευρώ αποτελούν δαπάνη του τακτικού προϋπολογισμού και τα 2,4 δισ. ευρώ αποτελούν απώλεια εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού.
Οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις φορολογικού και ασφαλιστικού χαρακτήρα για το 2023 αφορούν:
- στη μόνιμη κατάργηση της καταβολής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στους υπαλλήλους του δημοσίου, στους συνταξιούχους και στον ιδιωτικό τομέα από το 2023 με σκοπό την αύξηση του πραγματικού εισοδήματός τους (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 1,24 δισ. ευρώ),
- στη διατήρηση σε μόνιμη βάση της μείωσης κατά τρείς ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 871 εκατ. ευρώ),
- στη συνέχιση και εντός του 2023 της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ σε υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων, σε υπηρεσίες διάθεσης μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων, στα εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού και στο τουριστικό πακέτο (δημοσιονομικό κόστος 246 εκατ. ευρώ) και
- στην αναστολή του ΦΠΑ για νέες οικοδομές έως το τέλος του 2024 (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 18 εκατ. ευρώ).
Επιπλέον:
- για την εξοικονόμηση ενέργειας επιδοτείται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις (δημοσιονομικό κόστος 700 εκατ. ευρώ για το 2023) και επεκτείνεται η εφαρμογή του προγράμματος «Ανακυκλώνω/αλλάζω» (δημοσιονομικό κόστος 140 εκατ. ευρώ για το 2022),
- για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους στέγασης για τους νέους εισάγεται το πρόγραμμα «Ανακαινίζω/Εξοικονομώ» και «Ανακαινίζω/Ενοικιάζω» (με δημοσιονομικό κόστος 350 εκατ. ευρώ για το 2023), με τα οποία παρέχονται επιδοτήσεις για ανακαίνιση και εξοικονόμηση ενέργειας κατοικιών, καθώς και πρόγραμμα χαμηλότοκου δανεισμού για αγορά πρώτης κατοικίας από νέους και νέα ζευγάρια έως 39 ετών,
- για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας επεκτείνεται από το 2023 το επίδομα μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα από τους 6 στους 9 μήνες με δημοσιονομικό κόστος 64 εκατ. ευρώ και
- για τη στήριξη των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, δεδομένης της αύξησης του κόστους των μισθωμάτων κατοικίας, χορηγείται αυξημένο επίδομα στέγασης (δημοσιονομικό κόστος 26 εκατ. ευρώ για καθένα από τα έτη 2022 και 2023).
Επίσης, πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα αποτελούν:
- η αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ και οι μισθολογικές παρεμβάσεις για τη στήριξη των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων (δημοσιονομικό κόστος 103 εκατ. ευρώ για το 2023) και
- η παροχή κινήτρων για την επέκταση της τουριστικής περιόδου και κατά τη χειμερινή περίοδο, κυρίως μέσω της επέκτασης του προγράμματος «Τουρισμός για Όλους» με δημοσιονομικό κόστος 31 εκατ. ευρώ για το 2022 και 20 εκατ. ευρώ για το 2023.
Λοιπές Δημοσιονομικές Παρεμβάσεις (σε εκατ. ευρώ) | |||
α/α | Περιγραφή | 2022 | 2023 |
Α. | Παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης | 0 | -2.426 |
1 | Διατήρηση σε μόνιμη βάση της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα | 0 | -871 |
2 | Κατάργηση της καταβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, καθώς και στους συνταξιούχους | 0 | -1.241 |
3 | Μείωση συντελεστή ΦΠΑ στις υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων και των αποσκευών τους έως τον Ιούνιο 2023 | 0 | -147 |
4 | Μείωση συντελεστή ΦΠΑ σε μη αλκοολούχα ποτά και σε υπηρεσίες διάθεσης μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων έως τον Ιούνιο 2023 | 0 | -86 |
5 | Μείωση συντελεστή ΦΠΑ στα εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού, στο τουριστικό πακέτο έως τον Ιούνιο 2023 | 0 | -13 |
6 | Αναστολή ισχύος του ΦΠΑ 24% για νέες οικοδομές έως τέλος του 2024 | 0 | -18 |
7 | Κατάργηση ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων | 0 | -50 |
Β. | Παρεμβάσεις στο σκέλος των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης | -301 | -1.773 |
1 | Μισθολογικές παρεμβάσεις για στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων | -13 | -50 |
2 | Αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των Ιατρών του ΕΣΥ | 0 | -53 |
3 | Επέκταση επιδόματος μητρότητας ιδιωτικού τομέα από τους 6 στους 9 μήνες από το 2023 | 0 | -64 |
4 | Πρόγραμμα Ανακαινίζω/Ενοικιάζω για Κενά Σπίτια | 0 | -50 |
5 | Αύξηση ΚΑΠ των ΟΤΑ από το 2023 | 0 | -128 |
6 | Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος | -26 | -26 |
7 | Πρόγραμμα μίσθωσης ιδιωτικών ακινήτων με σκοπό να διατεθούν με πολύ χαμηλό μίσθωμα σε ευάλωτους Έλληνες δικαιούχους (Εστία 2) | -2 | -7 |
8 | Κίνητρα για επέκταση τουριστικής περιόδου | -31 | -20 |
9 | Πρόγραμμα Ανακαινίζω / Εξοικονομώ για νέους ηλικίας 18 έως 39 ετών | 0 | -300 |
10 | Αύξηση δικαιούχων του προγράμματος ανακυκλώνω/αλλάζω συσκευή κατά 200.000 | -140 | 0 |
11 | Επιδότηση κτηνοτρόφων από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης λόγω αύξησης της τιμής των ζωοτροφών | -89 | 0 |
12 | Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις με στόχο την μείωση του ενεργειακού κόστους | 0 | -700 |
13 | Πρόγραμμα χαμηλότοκου δανεισμού για την αγορά πρώτης κατοικίας από νέους και νέα ζευγάρια έως 39 ετών | 0 | -375 |
| Παρεμβάσεις δαπανών που χρηματοδοτούνται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό | -39 | -696 |
| Παρεμβάσεις δαπανών που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ | -262 | -1.077 |
| Συνολικό Δημοσιονομικό Κόστος των Παρεμβάσεων (Α+Β) | -301 | -4.199 |
Σημείωση: το θετικό πρόσημο (+) δηλώνει αύξηση εσόδου ή μείωση δαπάνης και το αρνητικό πρόσημο (-) δηλώνει μείωση εσόδου ή αύξηση δαπάνης. |
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ
Θετικό αντίκτυπο στις διεθνείς αγορές είχε η τελευταία πρόωρη αποπληρωμή του συνολικού υπολοίπου του δανείου του ΔΝΤ στις αρχές Απριλίου του 2022, ύψους 1.186,7 εκατ. ευρώ, ενώ σχεδιάζεται να ακολουθήσει η πρόωρη αποπληρωμή μέρους των ευρωπαϊκών δανείων του Greek Loan Facility (GLF), ύψους 2.645 εκατ. ευρώ, η οποία αναμένεται να έχει πραγματοποιηθεί έως το τέλος του τρέχοντος έτους, αφού θα έχουν προηγουμένως ολοκληρωθεί οι απαραίτητες νομικές διαδικασίες των κρατών-μελών της Ευρωζώνης.
Το αξιόχρεο του ΕΔ, παρά το δύσκολο διεθνές περιβάλλον, αναβαθμίστηκε εκ νέου το 2022 από τους οίκους αξιολόγησης Standard & Poor’s, DBRS και R&I οι οποίοι αξιολογούν πλέον την ελληνική οικονομία μία μόλις θέση πριν την επενδυτική βαθμίδα (BBB-), η επίτευξη της οποίας θα αποτελέσει ένα σημαντικό μήνυμα εμπιστοσύνης προς τους διεθνείς επενδυτές για την τοποθέτησή τους σε ελληνικά ομόλογα.
Ειδικότερα, οι χρηματοδοτικές ανάγκες του ΕΔ κατά τη διάρκεια του 2022 καλύφθηκαν καταρχήν από κοινοπρακτικές εκδόσεις και επανεκδόσεις ομολόγων σταθερού επιτοκίου δεκαετούς και επταετούς διάρκειας συνολικής ονομαστικής αξίας 4.500 εκατ. ευρώ, από κοινοπρακτική έκδοση πενταετούς ομολόγου κυμαινόμενου επιτοκίου ύψους 1.000 εκατ. ευρώ, από επανεκδόσεις μακροπρόθεσμων ομολόγων μέσω δημοπρασίας συνολικής ονομαστικής αξίας 1.400 εκατ. ευρώ, από εκταμίευση δόσης ύψους 1.845,5 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της δανειακής σύμβασης με την ΕΕ για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Σταθερότητας, καθώς επίσης και από αναχρηματοδότηση βραχυπρόθεσμου χρέους. Ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός του ΕΔ πραγματοποιήθηκε μέσω εκδόσεων εντόκων γραμματίων τρίμηνης, εξάμηνης και ετήσιας διάρκειας, καθώς επίσης και μέσω πράξεων διαχείρισης ταμειακής ρευστότητας υπό τη μορφή repo agreements, τις οποίες συνάπτει ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) για την αξιοποίηση των διαθεσίμων, κυρίως, των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.
Στις 30/9/2022 το σύνολο των δανείων που έχουν χορηγηθεί από τον Μηχανισμό Στήριξης ανήλθε σε 238.877,1 εκατ. ευρώ, τα οποία, μετά την πλήρη εξόφληση του ΔΝΤ, συνίστανται αποκλειστικά σε ευρωπαϊκά δάνεια των κρατών - μελών της Ευρωζώνης.
Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 355.000 εκατ. ευρώ ή 168,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2022, έναντι 353.434 εκατ. ευρώ ή 194,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2021, παρουσιάζοντας μείωση κατά 25,6 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2021. Το 2023 το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 357.000 εκατ. ευρώ ή 159,3% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 9,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2022.
Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (σε εκατ. ευρώ) | |||||
| |||||
| 2020 | 2021 | 2022* | 2023** | |
Α. | Χρέος Κεντρικής Διοίκησης | 374.006 | 388.337 | 392.300 | 395.030 |
Β. | Χρέος ΝΠ, κέρματα κ.λπ. μείον επενδύσεις σε τίτλους ΕΔ | -13.780 | -14.715 | -16.100 | -16.100 |
Γ. | Χρέος Κεντρικής Κυβέρνησης κατά ESA (A+B) | 360.226 | 373.622 | 376.200 | 378.930 |
Δ. | Χρέος ΟΤΑ, OKA μείον ενδοκυβερνητικό χρέος | -19.073 | -20.188 | -21.200 | -21.930 |
Ε. | Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (Γ+Δ) | 341.153 | 353.434 | 355.000 | 357.000 |
| (ως % του ΑΕΠ) | 206,4% | 194,5% | 168,9% | 159,3% |
| ΑΕΠ | 165.326 | 181.675 | 210.170 | 224.134 |
* Εκτιμήσεις ** Προβλέψεις Πηγή: ΟΔΔΗΧ |
|
|
|
|
Στις 30/09/2022 το ύψος των Ομολόγων Εσωτερικού του Ελληνικού Δημοσίου αντιπροσώπευε το 21,1% του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης (έναντι 91% το 2009) ενώ τα δάνεια τα οποία ελήφθησαν από τον Μηχανισμό Στήριξης αντιπροσώπευαν το 60,7% του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης.
Σύνθεση χρέους Κεντρικής Διοίκησης την 30/9/2022
Η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκεια του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης ήταν 6,3 έτη το 2011, ενώ στις 30/9/2022 έχει σχεδόν τριπλασιαστεί και διαμορφώνεται στα 18,01 έτη.
Δεδομένων των υψηλών ταμειακών διαθεσίμων του ΕΔ, των αναμενομένων αυξημένων επιπλέον εκταμιεύσεων προς το ΕΔ από τα χρηματοδοτικά σχήματα που έχουν ήδη αποφασισθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, καθώς και των σχετικά περιορισμένων χρηματοδοτικών αναγκών του για το έτος 2023, λόγω και των προαναφερόμενων προπληρωμών, η δανειακή στρατηγική για το επόμενο έτος αναμένεται να είναι περιορισμένη, αναφορικά με το συνολικό ποσό εκδόσεων, ήτοι σε επίπεδα παρόμοια με αυτά του 2022.