EE: Συμφωνία για δάνειο 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία τη διετία 2026-2027

Οι ηγέτες δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τη χρήση παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων σε μορφή δανείου προς την Ουκρανία ωστόσο κατέληξαν σε ομόφωνη συμφωνία για δάνειο 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία.

Νωρίτερα οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούσαν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για ένα πακέτο στήριξης που θα καλύψει τις ανάγκες του Κιέβου για το 2026-2027, σε μια στιγμή που η Ουκρανία αντιμετωπίζει σοβαρό δημοσιονομικό έλλειμμα και συνεχείς στρατιωτικές πιέσεις από τη ρωσική εισβολή.

Ωστόσο, τα σενάρια εναλλάσσονταν ώρα με την ώρα. Κάθε φορά που μοιάζει να προκρίνεται μια πρόταση προκύπτουν ενστάσεις από διαφορετικές πλευρές. Έτσι, έχουμε σε εξέλιξη μια σύνοδο ηγετών με συνεχείς ανατροπές. Μόνη κοινή συνισταμένη είναι η πρόθεση όλων να υπάρξει μια απόφαση και να μη δοθεί σήμα αποτυχίας συνεννόησης.

Το Βέλγιο, όπου φιλοξενούνται τα περισσότερα από τα παγωμένα περιουσιακά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία μέσω της Euroclear, ζήτησε πλήρεις εγγυήσεις από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη για τυχόν νομικές ή οικονομικές συνέπειες από ενδεχόμενη ρωσική αντίδραση. Παρά τις διαβεβαιώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις προσπάθειες για κοινή ανάληψη κινδύνων, οι διαπραγματεύσεις κόλλησαν σε μια λέξη αναφορικά με το ύψος των εγγυήσεων, με τους ηγέτες να διακόπτουν προσωρινά χωρίς τελική απόφαση για το σχέδιο αυτό.

Σε αυτό το πλαίσιο, αναδύεται ως εναλλακτική λύση ένα προσωρινό «δάνειο-γέφυρα» μέσω κοινής δανειοδότησης της ΕΕ  από τις κεφαλαιαγορές, “backed by the EU budget headroom», δηλαδή από έναν μηχανισμό χρηματοδότησης που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση για να δανειστεί χρήματα από τις κεφαλαιαγορές με ευνοϊκούς όρους, χωρίς να επιβαρύνει άμεσα τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών-μελών.

Τεχνικά, ο προϋπολογισμός της ΕΕ έχει ένα ανώτατο όριο (own resources ceiling), που είναι το μέγιστο ποσό που μπορεί να ζητήσει η ΕΕ από τα κράτη-μέλη ως συνεισφορές (βασισμένο κυρίως στο Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα κάθε χώρας). Από αυτό το όριο, ένα μέρος χρησιμοποιείται για τις πραγματικές δαπάνες του προϋπολογισμού (π.χ. επιδοτήσεις, προγράμματα). Το υπόλοιπο, η διαφορά μεταξύ του ανώτατου ορίου και των πραγματικών δαπανών, ονομάζεται headroom (αποθεματικό ή margin).

Αυτό το headroom λειτουργεί ως εγγύηση. Επιτρέπει στην ΕΕ να εκδίδει ομόλογα (να δανείζεται) στις αγορές, με την εγγύηση ότι, σε περίπτωση που δεν μπορεί να αποπληρώσει (π.χ. λόγω κρίσης), θα καλυφθεί από μελλοντικές συνεισφορές των κρατών-μελών μέχρι το ανώτατο όριο. Έτσι, η ΕΕ παίρνει χαμηλά επιτόκια λόγω της υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, και τα δανεισμένα χρήματα μπορούν να δοθούν ως δάνειο σε τρίτους, όπως στην Ουκρανία.

Το τελευταίο προσχέδιο Συμπερασμάτων που διέρρευσε πριν από λίγο, προτείνει ακριβώς αυτό. Δάνειο 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2026-2027, με ρητή διασφάλιση ότι δεν θα επηρεάσει τις οικονομικές υποχρεώσεις χωρών όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία – μια προφανής παραχώρηση για να κατευναστούν οι επιφυλάξεις ορισμένων μελών, καθώς η έγκριση απαιτεί ομοφωνία.

Παρά τη ρευστότητα της κατάστασης, η πολιτική βούληση για λύση παραμένει ισχυρή. Πολλοί ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, τόνισαν κατά την άφιξή τους στη Σύνοδο ότι η Ευρώπη έχει μπροστά της μια επιλογή. «Χρήματα σήμερα ή αίμα αύριο».

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε αποφασισμένη να μην φύγει από τις Βρυξέλλες χωρίς λύση, ενώ ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα υποσχέθηκε ότι οι ηγέτες θα παραμείνουν μέχρι να βρεθεί συμφωνία. 

Ανακοινώσεις για Μ. Ανατολή, ευρωπαϊκή άμυνα, Δημοσιονομικό Πλαίσιο, μετανάστευση και μεταρρυθμίσεις

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στη σύνοδό του στις 18 Δεκεμβρίου, πέρα από τις αποφάσεις για την Ουκρανία υιοθέτησε σημαντικά συμπεράσματα για μια σειρά κρίσιμων θεμάτων που απασχολούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον κόσμο. 

Οι ηγέτες των κρατών μελών εστίασαν ιδιαίτερα στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή, στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας, στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, στη διεύρυνση και τις μεταρρυθμίσεις, στη μετανάστευση, καθώς και σε άλλα ζητήματα.

Σχετικά με τη Μέση Ανατολή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρέτισε την υιοθέτηση της Απόφασης 2803 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τη σύσταση Συμβουλίου Ειρήνης και προσωρινής Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης στο πλαίσιο του Συνολικού Σχεδίου για τον Τερματισμό της Σύγκρουσης στη Γάζα, καλώντας όλα τα μέρη να την εφαρμόσουν πλήρως σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου. 

Υπογράμμισε την ανάγκη σταθεροποίησης της ασφάλειας στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένης της μόνιμης απενεργοποίησης όπλων από τη Χαμάς και άλλες μη κρατικές ένοπλες ομάδες. 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επανέλαβε τη δέσμευσή της στο διεθνές δίκαιο και στη λύση των δύο κρατών, με το Ισραήλ και την Παλαιστίνη να ζουν ειρηνικά εντός ασφαλών συνόρων. 

Η Ένωση θα ενισχύσει τις εντολές των αποστολών της στη Ράφα και στην Παλαιστινιακή Αρχή, θα συμμετάσχει στο Κέντρο Συντονισμού Πολιτικο-Στρατιωτικής Συνεργασίας και θα συνεργαστεί για την ανοικοδόμηση της Γάζας, υποστηρίζοντας τις μεταρρυθμίσεις της Παλαιστινιακής Αρχής. 

Τονίστηκε δε, η ανάγκη άμεσης και ασφαλούς ανθρωπιστικής βοήθειας σε μεγάλη κλίμακα, μέσω του θαλάσσιου διαδρόμου της Κύπρου, ενώ καταδικάστηκε έντονα η βία εποίκων κατά Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, καλώντας το Ισραήλ να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο.

Για τον Λίβανο, το Συμβούλιο κάλεσε σε αποκλιμάκωση και περιφερειακή σταθερότητα, υποστηρίζοντας την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων του Λιβάνου και την πλήρη εφαρμογή της Απόφασης 1701 του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, καταδικάζοντας επιθέσεις κατά της ειρηνευτικής δύναμης του Οργανισμού. 

Για τη Συρία, σημειώνεται ότι ένα χρόνο μετά την πτώση του Άσαντ, υποστηρίχθηκε μια ειρηνική και συμπεριληπτική μετάβαση, προστατεύοντας τα δικαιώματα όλων των Σύρων χωρίς διακρίσεις και καλώντας σε σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας.

Στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε σθεναρά τις πρόσφατες υβριδικές επιθέσεις κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών, κυρίως από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, καλώντας σε εντατικοποίηση μέτρων ανθεκτικότητας. 

Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας χαρακτηρίστηκε υπαρξιακή πρόκληση, με έμφαση στην ενίσχυση της ετοιμότητας άμυνας μέχρι το 2030, τη μείωση εξαρτήσεων και την αντιμετώπιση κενών, συμπεριλαμβανομένου του διαστήματος. Χαιρετίστηκε ο Οδικός Χάρτης Ετοιμότητας Άμυνας 2030, οι συνασπισμοί κρατών μελών και η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Άμυνας.

Όσον αφορά το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, σημειώθηκε η παρουσίαση του σχεδίου διαπραγματεύσεων από τη Δανική προεδρία και καλείται η Κυπριακή προεδρία να συνεχίσει τις εργασίες για έγκαιρη συμφωνία, ιδανικά το 2026, ώστε να εφαρμοστεί από το 2028.

Για τη διεύρυνση και τις μεταρρυθμίσεις, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία της διεύρυνσης για την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία, τονίζοντας ότι οι υποψήφιες χώρες πρέπει να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις βάσει αξιοκρατίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να προετοιμαστεί εσωτερικά. Καλείται η Επιτροπή να προχωρήσει σε εις βάθος εξετάσεις πολιτικών για παράλληλη πρόοδο.

Αναφορικά με τη μετανάστευση, καταγράφηκαν οι προηγούμενες αποφάσεις και ζητείται εντατικοποίηση της εφαρμογής όλων των πτυχών, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο.

Μεταξύ άλλων θεμάτων, χαιρετίστηκε το Σύμφωνο για τη Μεσόγειο, τριάντα χρόνια μετά τη Διαδικασία της Βαρκελώνης, καλώντας σε ταχεία εφαρμογή. 

Ακόμη, καταδικάστηκε ο αντισημιτισμός μετά την επίθεση στο Σίδνεϊ, εκφράζοντας αλληλεγγύη στις εβραϊκές κοινότητες, ενώ τονίστηκε η ανάγκη καταπολέμησης της παραπληροφόρησης και ξένης παρέμβασης. 

Τέλος, καλείται η Κομισιόν να αναπτύξει μακροπεριφερειακή στρατηγική για τον Ατλαντικό μέχρι το 2027.

ΠΗΓΗ ERTNEWS.HR