Μ. Ρίτσο και Φρ. Μαριντζιό: Ο κομμουνισμός είναι η μόνη δυνατότητα για την ανθρωπότητα στον 21ο αιώνα
Το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, στην ίδρυση και την άνδρωση του οποίου συμμετείχαν μεγάλες προσωπικότητες του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, αλλά συνάμα και μέγιστες πολιτικές προσωπικότητες της Ιστορίας του 20ου αιώνα, όπως οι Αντόνιο Γκράμσι και Παλμίρο Τολιάτι, υπήρξε έως τα τέλη της δεκαετίας του '80 ένα από τα κραταιότερα ΚΚ στον Δυτικό Κόσμο. Μάλιστα, επί της ηγεσίας του θρυλικού Ενρίκο Μπερλινγκουέρ υπήρξε ο πρωτοπόρος για την απαγκίστρωση των δυτικών κομμουνιστών από την ιδεολογική και πολιτική προσήλωση στην ΕΣΣΔ και ένας από τους θεωρητικούς πυλώνες του δόγματος του Ευρωκομμουνισμού. Ο ιδεολογικός μετασχηματισμός του μετά την πτώση του Τείχους, με εγκατάλειψη του όρου του Κομμουνιστικού Κόμματος, ναι μεν έφερε τις επακόλουθες κομματικές οντότητές του στην εξουσία, αλλά συνάμα το αποξένωσε από την αμιγώς αριστερή βάση του και το απομάκρυνε --ως κυβερνητικό κόμμα πλέον-- από τα πλατιά κοινωνικά κινήματα, με αποτέλεσμα την εκλογική καταβαράθρωση του σημερινού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) και την γενικότερη αποκαρδίωση των οπαδών της Αριστεράς στην Ιταλία.
Με αφορμή την 20ή Διεθνή Συνάντηση Κομμουνιστικών Κομμάτων, που διοργάνωσε στον Περισσό το ΚΚΕ, βρέθηκαν στην Αθήνα οι Μάρκο Ρίτσο ΓΓ του ΚΚ Ιταλίας και ο Φραντσέσκο Μαριντζιό του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που δέχθηκαν να μιλήσουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Γιώργη-Βύρωνα Δάβο, απαντώντας τι σημαίνει να είναι Κομμουνιστής στον 21ο Αιώνα, τις προκλήσεις που ένα ΚΚ έχει να αντιμετωπίσει σε διεθνές επίπεδο, αλλά και στις οικονομικο-πολιτικές συνθήκες της χώρας του, και ποιες είναι οι προοπτικές για την αναγέννηση του πάλαι ποτέ μεγάλου Κομμουνιστικού Κόμματος της Ιταλίας.
Ακολουθεί η συνέντευξη των Μάρκο Ρίτσο και Φραντσέσκο Μαριντζιό στον Γιώργη-Βύρωνα Δάβο.
-Πάνω από 100 χρόνια μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης, υπάρχουν κάποιοι που διατείνονται πως ο κομμουνισμός ως θεωρία και πράξη ανήκει πλέον στο παρελθόν. Εσείς συμφωνείτε; Ποιο είναι το νόημα να είσαι κομμουνιστής στον 21ο αιώνα;
Μάρκο Ρίτσο: «Πολιτικά μιλώντας, σήμερα δεν υπάρχει τίποτα πιο επίκαιρο από το να είσαι κομμουνιστής. Σε αυτόν τον κόσμο η αυξανόμενη ανισότητα (σήμερα 8 άτομα κατέχουν πλούτο που ισοδυναμεί με το εισόδημα του μισού παγκόσμιου πληθυσμού), οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και η καταστροφή του περιβάλλοντος αποτελούν την ημερήσια διάταξη και απειλούν με καταστροφή ολάκερο τον πλανήτη. Ταυτόχρονα, η τεχνολογική καινοτομία και η πρόοδος της πληροφορικής και της επιστήμης είναι δυνατόν να προκαλέσουν μία ανακατανομή της εργασίας και του εισοδήματος όπως ποτέ άλλοτε στην Ιστορία. Όμως μας χρειάζεται μια ριζικά διαφορετική κοινωνία: η σοσιαλιστική-κομμουνιστική κοινωνία που θα μας επιτρέπει να «εργαζόμαστε λιγότερο, να υπάρχει εργασία για όλους και καλλίτερη εργασία». Δεν πρόκειται για μία προσπάθεια να εφεύρουμε νέες εκλεκτικιστικές θεωρίες που θα μας οδηγήσουν μόνο πίσω στο χρόνο. Ο Μαρξισμός-Λενινισμός αποτελεί τον θεωρητικό οδηγό, που μας επιτρέπει να οικοδομήσουμε το νέο σύστημα στον 21ο αιώνα».
Φραντσέσκο Μαριντζιό: Όσοι θεωρούν ότι ο κομμουνισμός είναι μία θεωρία του παρελθόντος, διαπράττουν δύο σημαντικά λάθη. Το πρώτο είναι ότι δώσαμε πίστη στην εκστρατεία των δυτικών μέσων ενημέρωσης, που προσπάθησαν να περάσουν την ιδέα ότι το τέλος της σοβιετικής εμπειρίας συνέπεσε με το τέλος του Κομμουνισμού σε όλον τον κόσμο. Δεν είναι όμως έτσι: ο Εικοστός Αιώνας είναι ο αιώνας, κατά τον οποίον το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα γεννήθηκε και έκανε τα πρώτα του βήματα και τούτη η εμπειρία, έπειτα από σημαντικές επιτυχίες και εξαιρετικά επιτεύγματα, αλλά μαζί και με κάποια λάθη, άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα, το στίγμα της οποίας ακολουθούν τώρα όλες οι κομμουνιστικές οργανώσεις του κόσμου, με σημείο εκκίνησης τις σοσιαλιστικές χώρες, που με πρωταγωνιστή την Κίνα (αλλά όχι μόνο) έχουν αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο σε πολιτικό επίπεδο. Υπό το πρίσμα αυτό, αναφερόμενοι στον κομμουνισμό ως εμπειρία του παρελθόντος σημαίνει -όπως λέμε εμείς οι Ιταλοί- να βάζουμε τη λιχουδιά μπροστά στα μάτια ώστε να μην βλέπουμε την αλήθεια. Αντίθετα, όπως τονίζεται σε ένα σύνθημα της ΚΝΕ που είχε διακηρύξει η οργάνωση πριν μερικά χρόνια, «ο κομμουνισμός είναι η νεολαία του κόσμου». Το δεύτερο λάθος αφορά το ότι δεν έχουμε διδαχθεί τίποτα από την Ιστορία και ότι θεωρούμε ακλόνητη και αθάνατη την κοινωνική οργάνωση και πολιτική τάξη του Καπιταλισμού, άποψη που ισοδυναμεί με την ίδια δεισιδαιμονία των ανθρώπων του Μεσαίωνα, οι οποίοι πίστευαν ότι το τοτινό κοινωνικό σύστημα είναι αμετάβλητο και αθάνατο. Τίποτα όμως δεν είναι ακλόνητο, ούτε καν αυτό το σύστημα που δημιουργεί πόλεμο, φτώχεια, κοινωνική ανασφάλεια και εκμετάλλευση. Ως εκ τούτου, το να είσαι κομμουνιστής στον 21ο αιώνα σημαίνει ο επαναπροσδιορισμός ενός νέου και πιο ορθολογικού κοινωνικού συστήματος, που θα σπάσει την σχέση της εκμετάλλευσης του ανθρώπου πάνω στον συνάνθρωπο. Τίποτα δεν είναι πιο επίκαιρο και πιο απαραίτητο για το μέλλον της ανθρωπότητας σήμερα.
-Τα κομμουνιστικά κόμματα πάντοτε βρέθηκαν πρόμαχοι στους αγώνες κατά της καταπίεσης και υπέρ των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων των λαών. Ωστόσο, η νεοφιλελεύθερη επέλαση κατά των δικαιωμάτων των ανθρώπων και της κοινωνίας είναι παντού. Ποια πρέπει να είναι η απάντηση των κομμουνιστών;
Ρίτσο: «Η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση βασίζεται στην αγορά, αλλά από την άλλη πλευρά υπάρχει και ένα καθολικό ρεύμα, αυτό της «ενιαίας σκέψης», που διατρανώνει ότι οι κομμουνιστές πρέπει να αντιταχθούν, αγωνιζόμενοι για την διεύρυνση των στενών σχέσεων μεταξύ των κινημάτων τους σε όλον τον κόσμο. Θα αποτολμούσα να προτείνω τη σύσταση μίας νέας "Διεθνούς" των Κομμουνιστικών Κομμάτων» .
Μαριντζιό: «Η επίθεση κατά των δικαιωμάτων των λαών και των κοινωνικών δικαιωμάτων έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με την αύξηση της οργανικής κρίσης του καπιταλισμού, η οποία έχει εκδηλωθεί σαφώς σε ολόκληρο τον κόσμο. Εξαιτίας αυτού, όσο αυξάνεται η κρίση, τόσο αυξάνεται και η καταστολή, όπως μας έχει διδάξει η ιστορία στο παρελθόν. Οι κομμουνιστές καλούνται σε μια διπλή αποστολή: αφενός για να πολεμήσουν στο πλευρό της εργατικής τάξης για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της, για να οργανώσει τον αγώνα και να στηρίξει τις λαϊκές κινητοποιήσεις και, δεύτερον, να προσφέρει ενωτικά στον αγώνα και τη γενική συνείδηση. Επειδή δεν πρόκειται να υπάρξει λύση σε αυτή την κατάσταση, αν κάποιος αγωνίζεται μόνον για τη βελτίωση της κατάστασής του, χωρίς να διαθέτει ένα συνολικό όραμα. Και πάνω απ' όλα, δεν υπάρχει λύση χωρίς να υπάρξει μια εναλλακτική πρόταση απέναντι σε αυτό το κοινωνικό σύστημα, το οποίο τροφοδοτεί την καταπίεση, με μόνο στόχο τη διαιώνιση της ταξικής εκμετάλλευσης».
-Σήμερα διαπιστώνουμε παντού την άνοδο ακροδεξιών λαϊκιστικών δυνάμεων, που συνοδεύεται από μια ισχυρή αναθεωρητική επανεξέταση της ιστορίας και των κοινωνικο-πολιτικών συνθηκών. Πώς πρέπει να απαντήσουν οι κομμουνιστές σε αυτό;
Ρίτσο: Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσουμε στην ρεβιζιονιστική επίθεση δεδομένων των σχέσεων εξουσίας που βρίσκονται σε εξέλιξη και που απέναντί τους αποδεικνυόμαστε σήμερα πολύ αδύναμοι. Στην Ιταλία προσπαθούμε να τις αντιμετωπίσουμε αντιτάσσοντας μια ιδεολογική εκπαίδευση, δίνουμε τη μάχη των ιδεών και δείχνουμε μεγάλη προσοχή στις νέες γενιές, στις οποίες θέλουμε να «περάσουμε ένα μήνυμα» γεμάτο δύναμη και αποφασιστικότητα.
Μαριντζιό: Όπως είπα πριν, ο κόσμος είναι μεγάλος και οι ιδέες του σοσιαλισμού ενισχύονται και αυξάνονται. Όμως αυτό δεν συμβαίνει στην Ευρώπη, όπου ο ιστορικός ρεβιζιονισμός (αναθεωρητισμός) αυξάνεται και η κοινωνική δυσφορία παρασύρεται από τις θέσεις του δεξιού ή ακροδεξιού λαϊκισμού. Αυτό, δυστυχώς, έχει ήδη συμβεί στο παρελθόν, ανοίγοντας δραματικά κεφάλαια στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορίας. Αλλά η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ακριβώς η ίδια, γι΄αυτό και οι κομμουνιστές καλούνται σε ένα έργο αντοχής κι αντίστασης για να υπερασπιστούν τα μεγάλα επιτεύγματα που κατακτήθηκαν μέσα από την πάλη της εργατικής τάξης και της κριτικής σκέψης, ικανού να ανοίξει μια άλλη διέξοδο και πορεία στην ιστορία της ανθρωπότητας.
-Στην Ιταλία, το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν είναι αυτό που ήταν σε εκείνα τα χρόνια της μεγαλύτερης πολιτικής και κοινωνικής επιρροής του. Παρά το γεγονός ότι μετά το μετασχηματισμό του σε κυβερνητικό κόμμα, αυτός ο νεοπαγής σχηματισμός για πολλούς αριστερούς δεν αντιπροσωπεύει πλέον την ψυχή του κινήματος στη χώρα. Πιστεύετε ότι ήρθε η ώρα για μία προοπτική πραγματικής κομμουνιστικής αλλαγής στη χώρα σας και ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το Κόμμα;
Ρίτσο: «Το τι συνέβη στην Ιταλία, όπου το μεγαλύτερο Δυτικό ΚΚ διαλύθηκε και οι όποιες προσπάθειες για να ξαναϊδρυθεί έπεσαν στο κενό, είναι μία εμπειρία, απαιτεί μία εκ νέου ανάλυση του πως και γιατί έγινε. Η δική μας ανάλυση, πάνω στην οποία βασισθήκαμε ιδρύοντας ένα νέο Κομμουνιστικό Κόμμα, που ήδη οργάνωσε δύο συνέδρια, το 2014 και το 2017, μας οδήγησε στην ανάγκη να μελετήσουμε και να αξιολογήσουμε επακριβώς όλη την ιστορία του PCI: θα έπρεπε να καταλάβουμε πώς από τον Αντόνιο Γκράμσι βρεθήκαμε στην τωρινή κατάσταση του Ματέο Ρέντσι. Στο πλαίσιο της ανάλυσης τούτης έχουμε εντοπίσει ως βαθύτερες αιτίες την θεσμική υπέρβαση του κόμματος, την εγκατάλειψη του δόγματος του Μαρξισμού-Λενινισμού, τη στροφή προς τον Ευρωκομμουνισμό, ως μερικά από τα στρατηγικά λάθη που οδήγησαν στην ήττα. Έχοντας αυτό ως σημείο εκκίνησης αρχίζουμε και πάλι την προσπάθεια για να ανοικοδομήσουμε το κομμουνιστικό κόμμα.»
Μαριντζιό: «Αν αναφέρεστε στο σημερινό Δημοκρατικό Κόμμα, ως την τελευταία εξέλιξη των μετασχηματισμών που γνώρισε το Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς (PDS), το κόμμα δηλ. που ξεπήδησε από την διάλυση του παλιού Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, όχι μόνο δεν αντιπροσωπεύει τις τάσεις της αριστεράς, αλλά είναι προφανές ότι εκπροσωπεί τα συμφέροντα του μεγάλου διεθνούς χρηματοοικονομικού κεφαλαίου στη χώρα μας, την Ιταλία. Η κομματική τούτη οντότητα υποστήριξε όλες τις αντιλαϊκές λύσεις και τις πολιτικές λιτότητας που επέβαλε η ΕΕ και βρισκόταν στην πρώτη γραμμή για την υποστήριξη των πολεμικών αποστολών της Δύσης, όπως στην περίπτωση της Λιβύης. Αποτελεί μία λαμπρή απόδειξη, του πώς στην τελευταία φάση του το PCI, που ήδη ο ιδεολογικός του προσανατολισμός του κόμματος είχε διαφθαρεί, πούλησε την ψυχή του προκειμένου να πάρει την κυβέρνηση, χωρίς όμως ποτέ να πετύχει. Το κόμμα στην τωρινή μορφή του χρησιμοποιήθηκε από τις άρχουσες τάξεις για να πτοήσει και νικήσει τις κομμουνιστικές και λαϊκές θέσεις, στη συνέχεια αδειάσθηκε από τους ίδιους τους υποκινητές του και φυσικά σήμερα βιώνει μια κατάσταση κρίσης. Φυσικά και θα χρειαζόταν μια αλλαγή πορείας στην ιταλική πολιτική, προς την κατεύθυνση της πάλης για το σοσιαλισμό, αλλά αυτός ο στόχος εξακολουθεί να είναι ένα μακρύ κι επίπονο ταξίδι, που απαιτεί όλη μας την προσήλωση στις προσπάθειές μας και, πάνω απ'όλα, απαιτεί από όλα τα μαχητικά στελέχη να μην χάσουν την εμπιστοσύνη τους μέσα σε αυτές τις δραματικές στιγμές που ζούμε. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να καταφέρουμε να κερδίσουμε τη μάχη για επιβίωση».
Η Ελλάδα απετέλεσε τα τελευταία χρόνια το πεδίο της μάχης για τη νεοφιλελεύθερη επίθεση κατά της κυριαρχίας του εθνικού κράτους και του λαού της. Ποιο μήνυμα θέλετε να διαβιβάσετε στο Κομμουνιστικό Κόμμα και στους Έλληνες γενικότερα;
Ρίτσο: «Ο αμοιβαίος δρόμος μας είναι ανηφορικός, αλλά είναι ο μόνος που μπορεί να ολοκληρώσει την πορεία μας αυτή. Δεν υπάρχει τίποτα πιο σύγχρονο, πιο «νέο» από την κομμουνιστική ιδέα. Συνεχίζουμε μαζί για την μόνη λύση που μπορεί να σώσει τον πλανήτη και όλη την ανθρωπότητα: Ο κομμουνισμός είναι η νεολαία του κόσμου!»
Μαριντζιό: «Η Ελλάδα αποτέλεσε το εργαστήριο και τη χειρουργική κλίνη των νεοφιλελεύθερων πολιτικών για την κατάργηση της λαϊκής κυριαρχίας από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τους συμμάχους τους στη χώρα. Το αποτέλεσμα είναι δραματικό και ο ελληνικός λαός γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο την κατάσταση αυτή που βίωσε στο ίδιο του το πετσί. Το ελληνικό Κομμουνιστικό Κόμμα έχει επιλέξει τον θαρραλέο δρόμο της οργάνωσης των κοινωνικών αγώνων και της λαϊκής συνείδησης, δίχως να παραπλανεί τον λαό πως η λύση βρίσκεται στην επόμενη γωνία. Έχουμε πολλά να μάθουμε από αυτή την πολιτική άποψη και θέλω να αδράξω την ευκαιρία αυτής της συνέντευξης αυτής για να εκφράσω προς όλους τους αγωνιστές της και την ηγεσία του ΚΚΕ τους αγωνιστικούς χαιρετισμούς μου για την εκατοστή επέτειο από την ίδρυσή του».
ΠΗΓΗ ΑΠΕ
