Πρώτη Μαΐου: Η άγνωστη ιστορία που κρύβεται πίσω από το θρυλικό τραγούδι του Μάνου Λοΐζου

Είναι ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα τραγούδια του Μάνου Λοΐζου, ένα τραγούδι το οποίο ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου έχει εμποτίσει μοναδικά με την υπέροχη χροιά του και το έχουμε ταυτίσει με πολλές στιγμές της ζωής μας. Ο λόγος για το Πρώτη Μαΐου σε στίχους του ίδιου του Λοΐζου. Αυτό και πολλά άλλα τραγούδια της Μεταπολίτευσης θα ακουστούν στις 15 Οκτωβρίου στον Λυκαβηττό.

Είναι ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα τραγούδια του Μάνου Λοΐζου, ένα τραγούδι το οποίο ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου έχει εμποτίσει μοναδικά με την υπέροχη χροιά του και το έχουμε ταυτίσει με πολλές στιγμές της ζωής μας. Ο λόγος για το Πρώτη Μαΐου σε στίχους του ίδιου του Λοΐζου.

Το τραγούδι αυτό, μαζί με πολλά άλλα τραγούδια της Μεταπολίτευσης θα ακουστούν την Τρίτη 15 Οκτωβρίου, 21:00 στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού στη συναυλία «Τίποτα δεν πάει χαμένο» 50 χρόνια τραγούδια για έναν καλύτερο κόσμο. Στη σκηνή του αγαπημένου θεάτρου θα ανέβουν εκπρόσωποι τριών γενιών ερμηνευτών, όπως είναι οι Σπύρος Γραμμένος, Φοίβος Δεληβοριάς, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Μαρία Παπαγεωργίου, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μίλτος Πασχαλίδης και Μαρία Φαραντούρη, για να ερμηνεύσουν εμβληματικά τραγούδια που συνδέθηκαν με τη Μεταπολίτευση.

Πρόκειται για όλα εκείνα τα κοινωνικοπολιτικά τραγούδια που γράφτηκαν για να εκφράσουν την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή και τη λαχτάρα για δημοκρατία και ελευθερία αλλά και για άλλα που, αν και δε γράφτηκαν γι’ αυτόν τον σκοπό, λειτούργησαν συσπειρωτικά εκφράζοντας ένα από τα βασικά γνωρίσματα των πολιτικών τραγουδιών: τη συλλογικότητα.

Πρώτη Μαΐου: Η ιστορία του τραγουδιού

Το κομμάτι έχει αφήσει το δικό του πολιτικό στίγμα, καθώς έχει έντονα πολιτικό και κοινωνικό χαρακτήρα αναφερόμενο στην Γαλλική Πρωτομαγιά. Η μελωδία του είναι χαρακτηριστική του ύφους του Λοΐζου, με μελαγχολικές αλλά συνάμα δυναμικές νότες, που αποδίδουν το πνεύμα της ημέρας και τη σημασία του αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη.

Το τραγούδι αυτό είναι κατά βάση ερωτικό και λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν πως είναι εμπνευσμένο από μία αληθινή ιστορία. Την ιστορία της γνωριμίας του συνθέτη με τη μετέπειτα γυναίκα του Μάρω μια Πρωτομαγιά, το οποίο όμως, αν και δε γράφτηκε με την πρόθεση να εκφέρει πολιτικό λόγο, λειτούργησε ως ένα από τα εμβληματικότερα πολιτικά τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας,που λειτούργησαν συσπειρωτικά λόγω συγκυρίας.

Πρώτη Μαΐου κι απ’ τη Βαστίλη
Ξεκινάνε οι καρδιές των φοιτητών
Χίλιες σημαίες κόκκινες μαύρες
Ο Φρεδερίκο η Κατρίν και η Σιμόν

Μέσα στους δρόμους μέσα στο πλήθος
Τρέχω στους δρόμους ψάχνω στο πλήθος
Πού ειν’ το κορίτσι το κορίτσι που αγαπώ

Πες μου Μαρία μήπως θυμάσαι
Κείνο το βράδυ που σε πήρα αγκαλιά
Πρώτη Μαΐου, όπως και τώρα
Κι εγώ φιλούσα τα μακριά σου τα μαλλιά

Μέσα στους δρόμους μέσα στο πλήθος
Τρέχω στους δρόμους ψάχνω στο πλήθος
Πού ειν’ το κορίτσι το κορίτσι που αγαπώ

Πρώτη Μαΐου μαύρα τα ξένα
Κλείσε το τζάμι μην κρυώσει το παιδί

Πρώτη Μαΐου: Ποια είναι όμως η Μαρία;

«Πες μου Μαρία, μήπως θυμάσαι, κείνο το βράδυ που σε πήρα αγκαλιά. Πρώτη Μαΐου, όπως και τώρα κι εγώ φιλούσα τα μακριά σου τα μαλλιά.».

Βαθύτατα πολιτικοποιημένος και κοινωνικά ευαισθητοποιημένος, ο Μάνος σ’ όλη του την καλλιτεχνική πορεία, έγραφε για τους κοινωνικούς αγώνες, για μια καλύτερη ζωή. Ένα από αυτά ήταν και το τραγούδι του «Πρώτη Μαΐου» που εμπνεύστηκε από την εξέγερση των εργατών στο Σικάγο, το 1886.

Και μέσα στο κοινωνικοαγωνιστικό ύφος του τραγουδιού, ο Μάνος αναφέρεται σε κάποια Μαρία. Ποια είναι αυτή η Μαρία που μνημονεύει ο Μάνος μέσα στους στίχους του; Η Μαρία αυτή δεν είναι άλλη από τη σύντροφό του την οποία και παντρεύτηκε. Τη Μαρία ή Μάρω Λήμνου.

Η Μάρω Λοϊζου γεννήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1940 στην Αθήνα. Πατέρας της ο Κωνσταντίνος Λήμνος από την Κω και μητέρα της η Μυρσίνη Χατζηιωάννου από τη Λέσβο. Από τα είκοσι της χρόνια ασχολήθηκε με τη συγγραφή λογοτεχνικών κειμένων και ποιημάτων, πολλά από τα οποία έγιναν γνωστά τραγούδια. «Γι’ αυτά τα τραγούδια που έγραψα τότε με τον Μάνο, οπωσδήποτε αισθάνομαι μια βαθύτατη τρυφερότητα, αλλά ταλέντο σ’ αυτόν το δύσκολο έργο της τέχνης εγώ δεν είχα. Εγώ τον δρόμο μου τον βρήκα αργότερα, ως Μάρω Λοΐζου πια, γράφοντας βιβλία για παιδιά», έλεγε η ίδια. Και έδωσε, μέχρι το τέλος της ζωής της, τριάντα πέντε βιβλία στους μικρούς αναγνώστες. Εξι από αυτά έχουν μεταφραστεί στα αγγλικα και τα ολλανδικά. Το 1995 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας και το 1988 ήταν υποψήφια για το Διεθνές Βραβείο Αντερσεν. Το 1998 η πολιτεία τής χορήγησε τιμητική καλλιτεχνική σύνταξη.

Η πρώτη της συνάντηση με τον Μάνο Λοΐζο έγινε το 1962, όταν ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε πρόβες για να ανεβάσει το έργο του «Όμορφη Πόλη», και ο Λοΐζος διηύθυνε τη χορωδία. Μια φίλη της Μάρως και μέλος της χορωδίας την προσκάλεσε να παρακολουθήσει τις πρόβες και εκεί γνωρίστηκαν. Την Πρωτομαγιά του ίδιου έτους στο σπίτι κάποιας κοινής παρέας, έγιναν ζευγάρι. Ο Μάνος μελοποίησε πολλά από τα έργα της Μάρως, και μαζί έκαναν μία κόρη, τη Μυρσίνη. Η Μάρω Λοϊζου έφυγε από τη ζωή το 2007.

Το τραγούδι ”Πρώτη Μαΐου” το πρωτοτραγούδησε το 1982 στο δίσκο του «Φοβάμαι», ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.

«Πες μου Μαρία, μήπως θυμάσαι, κείνο το βράδυ που σε πήρα αγκαλιά. Πρώτη Μαΐου, όπως και τώρα κι εγώ φιλούσα τα μακριά σου τα μαλλιά.».

Βαθύτατα πολιτικοποιημένος και κοινωνικά ευαισθητοποιημένος, ο Μάνος σ’ όλη του την καλλιτεχνική πορεία, έγραφε για τους κοινωνικούς αγώνες, για μια καλύτερη ζωή. Ένα από αυτά ήταν και το τραγούδι του «Πρώτη Μαΐου» που εμπνεύστηκε από την εξέγερση των εργατών στο Σικάγο, το 1886.

Και μέσα στο κοινωνικοαγωνιστικό ύφος του τραγουδιού, ο Μάνος αναφέρεται σε κάποια Μαρία. Ποια είναι αυτή η Μαρία που μνημονεύει ο Μάνος μέσα στους στίχους του; Η Μαρία αυτή δεν είναι άλλη από τη σύντροφό του την οποία και παντρεύτηκε. Τη Μαρία ή Μάρω Λήμνου.

Η Μάρω Λοϊζου γεννήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1940 στην Αθήνα. Πατέρας της ο Κωνσταντίνος Λήμνος από την Κω και μητέρα της η Μυρσίνη Χατζηιωάννου από τη Λέσβο. Από τα είκοσι της χρόνια ασχολήθηκε με τη συγγραφή λογοτεχνικών κειμένων και ποιημάτων, πολλά από τα οποία έγιναν γνωστά τραγούδια. «Γι’ αυτά τα τραγούδια που έγραψα τότε με τον Μάνο, οπωσδήποτε αισθάνομαι μια βαθύτατη τρυφερότητα, αλλά ταλέντο σ’ αυτόν το δύσκολο έργο της τέχνης εγώ δεν είχα. Εγώ τον δρόμο μου τον βρήκα αργότερα, ως Μάρω Λοΐζου πια, γράφοντας βιβλία για παιδιά», έλεγε η ίδια. Και έδωσε, μέχρι το τέλος της ζωής της, τριάντα πέντε βιβλία στους μικρούς αναγνώστες. Εξι από αυτά έχουν μεταφραστεί στα αγγλικα και τα ολλανδικά. Το 1995 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας και το 1988 ήταν υποψήφια για το Διεθνές Βραβείο Αντερσεν. Το 1998 η πολιτεία τής χορήγησε τιμητική καλλιτεχνική σύνταξη.

Η πρώτη της συνάντηση με τον Μάνο Λοΐζο έγινε το 1962, όταν ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε πρόβες για να ανεβάσει το έργο του «Όμορφη Πόλη», και ο Λοΐζος διηύθυνε τη χορωδία. Μια φίλη της Μάρως και μέλος της χορωδίας την προσκάλεσε να παρακολουθήσει τις πρόβες και εκεί γνωρίστηκαν. Την Πρωτομαγιά του ίδιου έτους στο σπίτι κάποιας κοινής παρέας, έγιναν ζευγάρι. Ο Μάνος μελοποίησε πολλά από τα έργα της Μάρως, και μαζί έκαναν μία κόρη, τη Μυρσίνη. Η Μάρω Λοϊζου έφυγε από τη ζωή το 2007.

Το τραγούδι ”Πρώτη Μαΐου” το πρωτοτραγούδησε το 1982 στο δίσκο του «Φοβάμαι», ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.

Ο Φοίβος Δεληβοριάς