Η Δημοκρατία έχει πρόβλημα (Άρθρο του Χρήστου Αλεξανδρή)

Πώς το έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι: Ενός κακού μύρια έπονται. Πιο απλά όπως το είπε ο Σοφοκλής ''όταν αρχίζει ένα κακό, ακολουθούν και πολλά άλλα''. 

Ακριβώς σε αυτό το σημείο βρίσκεται σήμερα τρεις ημέρες μετά τις ευρωεκλογές το πολιτικό σύστημα της χώρας ή για να ακριβολογούμε οι βασικοί παίκτες της πολιτικής σκηνής, Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ. Στην πολιτική υπάρχουν καλές και κακές ημέρες. Μια από τις χειρότερες μέρες είναι αυτές που βιώνουμε μετεκλογικά όπου φαίνεται να μεγαλώνει η πολιτική ρευστότητα και η αβεβαιότητα. 

Δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν βρισκόμαστε παραμονές ενός μεγάλου μετασχηματισμού που θα τα αλλάξει όλα στον πολιτικό στίβο, ούτε μπορούμε να ξέρουμε αν πρόκειται στο επόμενο διάστημα να εμφανιστούν νέοι παίκτες και νέα κόμματα στο προσκήνιο που θα κάνουν... θαύματα.

Εκείνο όμως που διαισθανόμαστε είναι ότι διανύουμε μια σοβαρή κρίση κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, μακράν τη σοβαρότερη που ζήσαμε στα πενήντα χρόνια της μεταπολίτευσης. Ο δικομματισμός της μεταπολίτευσης που όρισε τις πολιτικές εξελίξεις για σαράντα περίπου χρόνια με την εναλλαγή δύο κομμάτων στην διακυβέρνηση της χώρας στηρίχθηκε στην υψηλή συμμετοχή των πολιτών.

Το σύστημα αυτό διασφάλισε την πολιτική σταθερότητα, τη δημοκρατική ομαλότητα και την οικονομική ευημερία, την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική ειρήνη στη σύγχρονη ελληνική ιστορία ακριβώς γιατί τα μεγάλα λαϊκά κόμματα με τις ισχυρές κοινωνικές βάσεις προσέφεραν εγγυήσεις για την μεγαλύτερη δυνατή εκπροσώπηση των συμφερόντων του λαού.

Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ επί σαράντα χρόνια σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις συγκέντρωναν αθροιστικά εκλογικά ποσοστά πάνω από το 80%. Το σύστημα αυτό του ισχυρού δικομματισμού κατέρρευσε στις εκλογές του 2012 όταν τα δύο αυτά κόμματα μόλις και μετά βίας ξεπέρασαν αθροιστικά το 32% των ψήφων. Ακόμη και τότε όμως που γκρεμίστηκε ο δικομματισμός όπως τον ξέραμε η συμμετοχή των πολιτών ήταν σε ποσοστά μεγαλύτερη από την αποχή!

Έκτοτε ο δικομματισμός περιορίζεται σε χαμηλές πτήσεις με τα κόμματα που πρωταγωνίστησαν στις εξελίξεις τα τελευταία 15 χρόνια αρχής γενομένης από την εκδήλωση της μεγάλης οικονομικής κρίσης το 2009 να βλέπουν τις δυνάμεις τους από εκλογή σε εκλογή να συρρικνώνονται.

Τη φήμη τους στην κοινωνία να απαξιώνεται, τους πολιτικούς να μην εμπνέουν και την κοινωνία να αναζητά διέξοδο στην αποχή, στην απόρριψη και στη συνολική αμφισβήτηση του πολιτικού μας συστήματος. Μέσα σε αυτή την αρνητική συγκυρία είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία εξακολουθεί να είναι το κόμμα με τη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, διατηρώντας ένα υψηλό για τα δεδομένα της εποχής εκλογικό ποσοστό.

Όταν το 2010 βρεθήκαμε με μια οικονομική χρεοκοπία στα χέρια, χρειάστηκαν οκτώ ολόκληρα χρόνια για να σταθούμε και πάλι στα πόδια μας αφού πρώτα πληρώσαμε ένα τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος με χιλιάδες επιχειρήσεις να βάζουν λουκέτο και εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να χάνουν τις δουλειές και τα σπίτια τους. Σήμερα δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι αντιμετωπίζουμε την χρεοκοπία του κομματικού μας συστήματος και δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει πόσα χρόνια θα χρειαστούν αυτή τη φορά για να ξεπεράσουμε την πολιτική κρίση αντιπροσώπευσης που αντιμετωπίζει η Κοινοβουλευτική μας δημοκρατία.

Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα που στηρίζεται στη συμμετοχή των πολιτών και όταν αυτή η συμμετοχή γίνεται αποχή, τότε η δημοκρατία έχει πρόβλημα.

Σε μια αντιπροσωπευτική δημοκρατία η πολιτική και τα κόμματα είναι το θεμέλιο της συλλογικής μας δράσης για την ασφάλεια, την ευημερία των πολιτών και την κοινωνική συνοχή. Όταν όμως αυτό το θεμέλιο δεν το εμπιστεύονται οι πολίτες, τότε καραδοκεί το χάος και η αναρχία. Το πρόβλημα σήμερα για τη δημοκρατία μας είναι η θηριώδης αποχή του 60%, γεγονός άκρως ανησυχητικό για την κοινωνία.

Όσο κι αν κοιτάξουμε πίσω δεν υπάρχει προηγούμενο στη μεταπολιτευτική ιστορία του τόπου όπου η αποχή να ξεπερνά σε ποσοστό τη συμμετοχή. Οι μετακινήσεις ψηφοφόρων από ένα κόμμα στο άλλο είναι κάτι φυσιολογικό σε μια δημοκρατία που λειτουργεί με κανόνες. Σήμερα όμως ζούμε κάτι πρωτοφανές. Την μαζικότερη μετακίνηση πολιτών μακριά από τις κάλπες.

Και αυτό συμβαίνει σε μια δημοκρατία όπου το υψηλότερο αξίωμα είναι αυτό του πολίτη. Αν οι περισσότεροι πολίτες δεν συμμετέχουν στις εκλογές, πόσο δημοκρατικό είναι την τύχη μιας χώρας είτε προς το καλύτερο, είτε προς το χειρότερο να την ορίζουν οι λιγότεροι που πάνε να ψηφίσουν;

Οι άνθρωποι που δεν πάνε να ψηφίσουν στις εκλογές είναι σαν να στερούν οι ίδιοι από τον εαυτό τους τα πολιτικά τους δικαιώματα. Και αυτό που πρέπει πραγματικά να μας σοκάρει είναι ότι για πολλούς πλέον συμπολίτες μας, αυτή η κατάσταση με τη μεγάλη αποχή θεωρείται κάτι φυσιολογικό.

Τα κόμματα και οι πολιτικοί οφείλουν να επανεξετάσουν εκ βάθρων την αποστολή τους, αν θέλουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα!

Χρήστος Αλεξανδρής

Δημοσιογράφος