Κινδυνεύει η Δημοκρατία σήμερα; (Άρθρο του Χρήστου Αλεξανδρή)
Με πορείες και συγκεντρώσεις κορυφώθηκαν χθες οι εκδηλώσεις για τη γιορτή του Πολυτεχνείου. Εμείς οι νεότεροι μπορεί να μη ζήσαμε τα δραματικά γεγονότα εκείνης της περιόδου, ωστόσο θα πρέπει να αισθανόμαστε υπερήφανοι για την ιστορία μας αλλά και ευγνώμονες για όλους αυτούς που αγωνίστηκαν ενάντια στη δικτατορία των συνταγματαρχών και άνοιξαν το δρόμο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στον τόπο μας.
49 ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από τότε και χωρίς αμφιβολία όλο αυτό το διάστημα ζούμε την καλύτερη Δημοκρατία που γνώρισε ο τόπος από συστάσεως ελληνικού κράτους. Μπορεί να μην είναι τέλεια η Δημοκρατία μας, μπορεί να έχει ελλείψεις, μπορεί να αντιμετωπίζει προβλήματα, η αδιάψευστη όμως αλήθεια είναι ότι ζούμε τη μακροβιότερη την πιο δικτυωμένη την πιο πλουραλιστική και ευημερούσα Δημοκρατία από κάθε άλλη περίοδο της ιστορίας μας.
Δυστυχώς, αυτή τη μεγάλη αλήθεια δεν την αναγνωρίζουν μικρές οργανωμένες μειοψηφίες που κάθε χρόνο επιχειρούν να αμαυρώσουν αυτή τη μεγάλη γιορτή της Δημοκρατίας, προκαλώντας επεισόδια στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Οφείλουμε όμως όλοι να ομολογήσουμε σήμερα ότι η Δημοκρατία μας τα προηγούμενα χρόνια απέκτησε γερά θεμέλια. Στηρίχτηκε από ένα πολιτικό σύστημα ισχυρού δικομματισμού, που απέδωσε μία αδιατάρακτη εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία με αποτέλεσμα σήμερα μετά βεβαιότητας να μπορούμε να πούμε ότι η δημοκρατία μας δεν κινδυνεύει από το να ξαναβγούν τα τανκς στους δρόμους και από στρατιωτικά πραξικοπήματα.
Αντιμετωπίζει ωστόσο άλλες απειλές, πιο σύγχρονες, μέσα σε έναν ασταθή και αβέβαιο κόσμο και η υπεράσπισή της είναι αυτονόητη υποχρέωση κάθε πολίτη. Για πρώτη φορά μετά από 100 χρόνια αντιμετωπίζουμε μία τεράστια υγειονομική κρίση που κλονίζει συθέμελα όλα τα συστήματα δημόσιας υγείας. Για πρώτη φορά ύστερα από 70 χρόνια έχουμε πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης (χωρίς να ξεχνάμε τη Γιουγκοσλαβία, αν και εκεί ήταν κάτι διαφορετικό). Για πρώτη φορά ύστερα από 60 χρόνια ξαναζούμε με το φόβο μια πυρηνικής καταστροφής. Για πρώτη φορά ύστερα από 50 χρόνια επανεμφανίζεται το τέρας του πληθωρισμού μαζί με μία πρωτοφανή ενεργειακή κρίση που απειλεί τα εισοδήματα και την ευημερία των πολιτών.
Η μεγαλύτερη όμως απειλή για την αντιπροσωπευτική φιλελεύθερη δημοκρατία μας σήμερα, είναι ότι έχουν αρχίσει να εκλείπουν τα μεγάλα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας που εκπροσωπούσαν συντεταγμένα μεγάλες λαϊκές μάζες πάνω στα οποία στήριξε η μεταπολεμική Ευρώπη την πολιτική της σταθερότητα και την οικονομική ευημερία των κοινωνιών.
Το βλέπουμε να συμβαίνει στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Γερμανία, στην Ολλανδία και αλλού, όπου καθιερωμένα πολιτικά κόμματα, έχουν υποστεί πρωτόγνωρα εκλογικά πλήγματα.
Δεν είναι τυχαίο ότι στη Γαλλία, για παράδειγμα, τα δύο άλλοτε μεγάλα κόμματα της δεξιάς και της Αριστεράς που κυριαρχούσαν επί μισό αιώνα στην πολιτική ζωή δεν κατάφεραν να περάσουν στο δεύτερο γύρο των εκλογών.
Το ίδιο συνέβη και στην Ιταλία. Τίποτα δεν αποκλείει ότι δεν θα συμβεί και στην Ελλάδα. Αυτή η ραγδαία υποχώρηση της απήχησης των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας, του ισχυρού δικομματικού συστήματος όπως το ζήσαμε τις προηγούμενες δεκαετίες, σε συνδυασμό με την άνοδο του πολιτικού αυταρχισμού, με τα μεγάλα ποσοστά αποχής που παρατηρούμε σε κάθε εκλογική αναμέτρηση αλλά και με τις μεγάλες ανισότητες εισοδήματος και πλούτου που υπάρχουν στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών κοινωνιών αλλά και στην Ελλάδα με τα ποσοστά φτώχειας να αυξάνονται συνεχώς, είναι φαινόμενα που κάνουν πολλούς αναλυτές σήμερα να ανησυχούν ότι τα χρόνια που έρχονται θα μοιάζουν περισσότερο με τα χρόνια τον μεσοπολέμου παρά με τα χρόνια της μεταπολεμικής Ευρώπης με την άνθηση της Δημοκρατίας και την ισχύ του κοινωνικού κράτους που παρατηρείται σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Χρήστος Αλεξανδρής
