Τσικνοπέμπτη : Απενοχοποίηση της υπερβολής και της κρεοφαγίας για πιστεύοντες και μη ... !

Γράφει ο
Κώστας Μαστροκώστας

Τσικνοπέμπτη σήμερα (Πέμπτη 20/2) παιδιά ! Με αποπνικτική «τσίκνα» παντού, με εξοντωτική κρεατοφαγία, με πολλά δρώμενα και φέτος ειδικά με πάρα πολύ κρύο…

Η Τσικνοπέμπτη είναι γιορτή της ορθόδοξης παράδοσης στην οποία καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες κρέατος. Η λέξη Τσικνοπέμπτη προέρχεται από την λέξη «τσίκνα» (η μυρωδιά του ψημένου κρέατος) και από την λέξη «Πέμπτη». Γιορτάζεται 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στη 2η εβδομάδα της περιόδου που εκκλησιαστικά ονομάζεται Τριώδιο, η οποία αποτελείται από τρεις προπαρασκευαστικές εβδομάδες (την Προφωνή, την Κρεατινή και της Τυροφάγου), έξι της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και μία της Μεγάλης Εβδομάδας, συνολικά δηλαδή δέκα. Οι τρεις πρώτες εβδομάδες του Τριωδίου είναι προπαρασκευαστικές γιατί μας ετοιμάζουν σταδιακά για να μπούμε στην αυστηρή νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής πριν από το Πάσχα.

Η περίοδος του Τριωδίου θεωρείται και είναι τα προεόρτια του Πάσχα.

Ο λόγος που γίνεται ημέρα Πέμπτη, είναι πως η ορθόδοξη εκκλησία θεωρεί σημαντικές τις νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής. Έτσι, και έγινε επιλογή της ενδιάμεσης ημέρας από την Τετάρτη και την Παρασκευή.

Έχει καθιερωθεί να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα είτε το κρέας είναι αυτό, είτε το κρασί. Έτσι η Τσικνοπέμπτη θα μας θυμίζει το Πάσχα και την χαρά της Ανάστασης.

Η Τσικνοπέμπτη δίνει την ευκαιρία στα νοικοκυριά να καταναλώσουν με εορταστικό και χαρούμενο τρόπο ότι κόκκινο κρέας τους έχει απομείνει πριν από την επερχόμενη πολυήμερη νηστεία. Είναι θα μπορούσαμε να πούμε το τελευταίο γαστρονομικό ξεσάλωμα με πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης και κυρίως με την κατανάλωση χοιρινού κρέατος.

Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου. Ωστόσο, φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων. Θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη.
Επίσης, η Τσικνοπέμπτη αποτελεί, ουσιαστικά, την απαρχή των εκδηλώσεων για την Αποκριά, αφού την επόμενη εβδομάδα ακολουθούν το Καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα.

Πέρα από το καθιερωμένο ψήσιμο κρεάτων, κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη. Ενδεικτικά, στην Κέρκυρα έχουμε τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια», στην Πάτρα, το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς, στην Θήβα ξεκινάει το έθιμο του «βλάχικου γάμου» καθώς και πολλά δρώμενα σε άλλες περιοχές. Σε όλη την Πελοπόννησο σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό.

Και στην Ευρώπη όμως έχουμε παρόμοια μέρα και παρόμοια έθιμα την μέρα αυτή. Οι Γερμανοί γιορτάζουν αντίστοιχα την Weiberfastnacht, το καρναβάλι των γυναικών ή αλλιώς το κόψιμο της γραβάτας. Σύμφωνα με το έθιμο, οι άνδρες, ανεξαρτήτως θέσης και αξιώματος, που φορούν γραβάτα, πρέπει να «υποταχθούν» στην εξουσία των γυναικών, οι οποίες αναλαμβάνουν να την ψαλιδίσουν.

Οι Γάλλοι, από την άλλη πλευρά, γιορτάζουν την Mardi Gras ή σε απλά ελληνικά την Λιπαρή Τρίτη. Ημέρα κατά την οποία παραδοσιακά τρώνε κρέπες συνοδεία λιπαρών εξ’ ου και το όνομα, αποχαιρετώντας και εκείνοι με τον τρόπο αυτό, ότι δεν πρέπει να καταναλώσουν την περίοδο της νηστείας. Παράλληλα, ντύνονται καρναβάλια και διασκεδάζουν.

Στην Ισπανία η αντίστοιχη ημέρα με τη δική μας Τσικνοπέμπτη, είναι η Jueves Lardero, σε ελληνικά Μεγάλη Πέμπτη, ενώ η ίδια παράδοση συνεχίζεται και σε άλλα κράτη με χριστιανικούς πληθυσμούς, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία.

Όπως και να’ χει όμως καλά φαγοπότια παιδιά και με προσοχή εμείς οι μεγαλύτεροι μην μας έρθει και τίποτα ξαφνικό…