Ο Χασάν Ακάντ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Τεράστια η δύναμη του αθλητισμού, οι Ο.Α. είναι παγκόσμια σκηνή για εκατομμύρια πρόσφυγες»
Ιούνιος 2024. Στα «καλοκαιρινά» τραπεζάκια του κινηματογράφου «Τριανόν» στην Κοδριγκτώνος (21), μία απρόσμενη συνάντηση-συζήτηση με τον Χασάν Ακάντ (Hassan Akkad), βραβευμένο σκηνοθέτη, συγγραφέα και ακτιβιστή ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μία κουβέντα, όχι μεγάλης διάρκειας, αλλά σίγουρα ιδιαίτερης σημασίας, μάλιστα λίγες ημέρες πριν από την σημερινή (20/6) Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, στο περιθώριο της προβολής της ταινίας -που είχε την ευθύνη της παραγωγής- «The Swimmers», σε σκηνοθεσία της Σάλι Ελ Χοσάινι).
Πρόκειται για την μεταφορά μίας πραγματικής ιστορίας με έντονες ελληνικές αποχρώσεις, δημιουργώντας έντονα συναισθήματα και προκαλώντας συζητήσεις.
Η ιστορία-ταινία
Η ταινία βασίζεται στην αληθινή ιστορία των αδελφών Σάρα (Μανάλ Ίσα) και Γιούσρα Μαρντίνι (Ναταλί Ίσα), που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους στη Δαμασκό, στη Συρία το 2015, λόγω του εμφυλίου πολέμου. Φτάνοντας στην Τουρκία και από εκεί στην Ελλάδα και στην Λέσβο.
Όταν η μηχανή του πλεούμενου χάλασε και το σκάφος άρχισε να παίρνει νερό, η Γιούσρα Μαρντίνι και η αδερφή της Σάρα έπεσαν στα παγωμένα νερά για να βοηθήσουν τους άλλους πρόσφυγες να φτάσουν σώοι στο ελληνικό νησί. Ακολουθώντας τον... δρόμο των προσφύγων έφτασαν στο Βερολίνο, όπου συνάντησαν τον προπονητή κολύμβησης Σβεν Ματίας Σφειγκέφερ.
Η Γιούσρα Μαρντίνι, μια ταλαντούχα κολυμβήτρια που είχε αγωνιστεί για τη Συρία στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2012, «έγραψε Ιστορία» ως μέλος της πρώτης Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων της ΔΟΕ, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο 2016 και έγινε πρωτοσέλιδο σε όλον τον κόσμο.
Η ταινία «The Swimmers», που έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο στις 8 Σεπτεμβρίου και επιλέχθηκε επίσης να ανοίξει το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ζυρίχης στις 22 Σεπτεμβρίου.
Αφού αγωνίστηκε ως μέρος της Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων της ΔΟΕ στο Ρίο το 2016, η Μαρντίνι διορίστηκε ως η νεότερη Πρέσβειρα Καλής Θέλησης για την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες - την Υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες - και επέστρεψε στην Ολυμπιακή σκηνή και πάλι για το Τόκιο 2020 μαζί με 28 πρόσφυγες αθλητές, που αγωνίστηκαν σε 12 αθλήματα.
«Το θέμα των προσφύγων πρέπει να αφορά όλους μας»
Η μεταφορά μίας αληθινής ιστορίας στον κινηματογράφο, αποτελεί δίχως άλλο ένα εγχείρημα δύσκολο, περίπλοκο, ιδιαίτερο, όπως εξηγεί αμέσως ο Χασάν Ακάντ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
«Είναι κάτι που πρέπει να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή. Θέλαμε να είναι μία αυθεντική εμπνευσμένη ανθρώπινη ιστορία, όπως τέτοια ήταν. Η αφήγηση μιας τέτοιας ιστορίας είναι μία πράξη προσφοράς. Ήταν σημαντικό για εμάς αυτή η ταινία να έχει αντίκτυπο μπροστά στον φακό αλλά και πίσω από αυτόν. Αυτές είναι βιωμένες εμπειρίες και οι ιστορίες μας που πρέπει να ειπωθούν», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και συνεχίζει:
«Οι πραγματικές ιστορίες προσφύγων σίγουρα βοηθούν στην ευαισθητοποίηση. Το θέμα των προσφύγων είναι κάτι που πρέπει να αφορά όλους μας, εμένα, εσένα, τους ηγέτες, κάθε άνθρωπο. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι είναι αναγκαστικά εκτοπισμένοι από τις εστίες τους (σ.σ: στα 120 εκατομμύρια σύμφωνα με την Έκθεση Παγκόσμιων Τάσεων του 2024 από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες). Κανένας δεν θέλει να μπει σε μία βάρκα, κάτω από απροσδιόριστες συνθήκες με πιθανότητα να πνιγεί. Υπάρχει μια ελλιπής εικόνα. Και αυτό που μπορεί να κάνει ο κινηματογράφος είναι να σας επιτρέψει να υπάρχει πλήρης εικόνα. Θέλω οι άνθρωποι να καταλάβουν τι μας ανάγκασε να φύγουμε και τι μας συνέβη στη διαδρομή. Στο αρχικό στάδιο του κινηματογραφικού πρότζεκτ, ο σεναριογράφος Τζακ Θορν συναντήθηκε με τη Γιούσρα και τον προπονητή της Σβεν, για να του διηγηθούν την ιστορία τους. Αμέσως όμως συνειδητοποίησε ότι η ταινία έπρεπε να επικεντρωθεί περισσότερο στη σχέση μεταξύ των δύο αδερφών Μαρντίνι, και έτσι ζήτησε να του συστήσουν και τη Σάρα. Έγιναν κάποια ταξίδια για να γίνουν συναντήσεις με τις δύο αδερφές , προκειμένου να διασφαλιστεί ότι αυτά τα κομμάτια της ταινίας θα φαίνονταν αυθεντικά, η έρευνα ήταν πραγματικά μεγάλη Έχω μιλήσει και εγώ με τη Νούσρα, έχουμε επικοινωνία και μετά την ταινία», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο Χασάν Ακάντ
Ο Χασάν Ακάντ, πρώην καθηγητής αγγλικών στη Βαγδάτη, Σύρος γεννημένος στο Ριάντ (Σαουδική Αραβία), έχει συν-σκηνοθετήσει επίσης το ντοκιμαντέρ «Convergence» , υπήρξε υπεύθυνος παραγωγής του «The Walk», μέλος της ομάδας που δημιούργησε το «Exodus: Our Journey to Europe», το οποίο κέρδισε βραβείο BAFTA το 2017 και έχει εκδώσει το αυτοβιογραφικό βιβλίο Hope Not Fear (2021).
Στις 11 Ιουνίου 2015, ο Ακάντ επιβιβάστηκε σε μια μικρή λέμβο στην Τουρκία, ελπίζοντας να φτάσει στην Ελλάδα μέσω του Αιγαίου Πελάγους, για να τον παραλάβει η τουρκική ακτοφυλακή μετά τη βύθιση του σκάφους. Έφτασε στην ηπειρωτική Ελλάδα, ταξίδεψε σε 10 χώρες, έμεινε στο Καλαί, (καταυλισμός προσφύγων στη βόρεια Γαλλία), και συνελήφθη πολλές φορές από τον γαλλικό συνοριακό έλεγχο επειδή προσπάθησε να επιβιβαστεί στο τρένο Eurostar για την Αγγλία. Τελικά, χρησιμοποίησε ένα πλαστό διαβατήριο για να ταξιδέψει στην Αγγλία μέσω του Βελγίου.
Εγκαταστάθηκε στο Μπρίξτον και άρχισε να εργάζεται σε τηλεοπτικά προγράμματα, κατέγραψε το ταξίδι του διάρκειας 87 ημερών από την Τουρκία στην Αγγλία. Παράλληλα συγκέντρωνε χρήματα με τοπικές φιλανθρωπικές οργανώσεις για Σύρους πρόσφυγες.
«Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν, πρέπει να γνωρίζουν»
Η ταινία αποτελεί ένα ακόμα κομμάτι προβληματισμού, ανησυχίας αλλά και αφύπνισης στο... παζλ της τεράστιας προσφυγικής κρίσης.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας είναι η έλλειψη γνώσης. Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν, να ξέρουν. Για παράδειγμα, αναφερόμενος στη Μ. Βρετανία όπου ζω (σ.σ: έχει αποκτήσει βρετανική υπηκοότητα), θα πω ότι οι περισσότεροι απλοί Βρετανοί δεν έχουν γνωρίσει μετανάστη. Δεν ξέρουν, ακούνε τις ειδήσεις, διαβάζουν από τις εφημερίδες. Ο κόσμος πρέπει να μάθει. Η κρίση είναι συντριπτική. Πρέπει να υπάρχει ενσυναίσθηση. Οι άνθρωποι θα έρχονται πάντα και θα διακινδυνεύουν τη ζωή τους. Είναι δυσάρεστο όταν οι άνθρωποι περιγράφουν τους μετανάστες που φτάνουν ως εισβολείς, αυτό είναι κάτι ανοίγει το δρόμο για άσχημες συμπεριφορές.
Οι Βρετανοί, όλοι και εσείς στην Ελλάδα, όπως είδατε με το ναυάγιο στην Πύλο, θα πρέπει να ανησυχούν και θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ερωτήσεις, να συνομιλούν και να βρίσκουν λύσεις. Στην ταινία δεν ήταν μόνο Σύριοι πρόσφυγες, ήταν και από την Αιθιοποία, το Αφγανιστάν και αλλού. ΣΣε μία εποχή όπου υπάρχει ο φόβος γύρω από τους μετανάστες που εγκαταλείπουν τις χώρες τους αναζητώντας ασφάλεια, δεν ήταν ποτέ πιο σημαντικό να μεγαλώσει το δίκτυο όπου διηγούνται ιστορίες προσφύγων», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χασάν Ακάντ.
«Τεράστια η δύναμη του αθλητισμού, το πρόβλημα των προσφύγων σε μία παγκόσμια σκηνή»
Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού να πλησιάζουν, η Ολυμπιακή Ομάδα προσφύγων ετοιμάζεται για την τρίτη συμμετοχή της. Ένα παγκόσμιο πρόβλημα σε μία παγκόσμια σκηνή. Μία συνέχεια μετά το Ρίο και το Τόκιο, προσφέρει στο Παρίσι ίσως μία νέα δυναμική αντιμετώπισης.
«Είναι σίγουρα σημαντική η τρίτη παρουσία Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων. Είναι εικόνα, αντιπροσωπεύουν πολλά εκατομμύρια εκτοπισμένων από τις εστίες τους. Βάζουν το πρόβλημα σε μία παγκόσμια σκηνή με στραμμένα πάνω της όλα τα φώτα. Είναι μία ακόμα ευκαιρία. Ο αθλητισμός έχει μία τεράστια μοναδική δύναμη και φυσικά είναι κάτι που προσφέρει χαρά», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χασάν Ακάντ, συμπληρώνοντας-σε σχετική μας ερώτηση- ότι η «ΔΟΕ μας υποστήριξε πραγματικά στην ταινία «The Swimmers», ιδιαίτερα με τις εικόνες από τους Αγώνες στο Ρίο».
Μία κουβέντα που κλείνει πριν ανοίξει μία άλλη, αυτή που ακολούθησε μετά την προβολή της ταινίας «The Swimmers» στο «Τριανόν» (σ.σ: υπήρξε ενός λεπτού σιγή στην μνήμη των ανθρώπων που χάθηκαν στην Πύλο), με τον Σύρο βραβευμένο σκηνοθέτη, συγγραφέα και ακτιβιστή και τον. Διευθυντή του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Χρήστο Δημόπουλο. Πριν ανοίξουν πολλές άλλες...
Η τρίτη ομάδα προσφύγων στο Παρίσι 2024
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) αποκάλυψε (2/5)- κατά τη διάρκεια μιας τελετής στο Ολυμπιακό Σπίτι στη Λωζάνη - τη μεγαλύτερη Ολυμπιακή ομάδα προσφύγων της μέχρι σήμερα, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού 2024, με 36 αθλητές από 11 διαφορετικές χώρες που «φιλοξενούνται» από 15 διαφορετικές εθνικές Ολυμπιακές επιτροπές.
Οι αθλητές, από χώρες όπως η Συρία, το Σουδάν, το Ιράν και το Αφγανιστάν, θα αγωνιστούν σε 12 αθλήματα στο Παρίσι, την τρίτη φορά που σχηματίζεται μια τέτοια ομάδα για τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
Για πρώτη φορά η ομάδα θα αγωνιστεί με το δικό της έμβλημα, στο κέντρο του οποίου υπάρχει μια καρδιά, που προέρχεται από το λογότυπο του Olympic Refuge Foundation.
Η σύνθεση της ομάδας βασίστηκε σε μια σειρά κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένων, πρωτίστως, των αθλητικών επιδόσεων κάθε αθλητή και του καθεστώτος του πρόσφυγα, όπως επαληθεύτηκε από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, την Υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Η ομάδα αντιπροσωπεύει τα περισσότερα από 100 εκατομμύρια εκτοπισμένα άτομα σε όλο τον κόσμο. Έχει επίσης ληφθεί υπόψη η ισόρροπη εκπροσώπηση του αθλητισμού και του φύλου, καθώς και η εξάπλωση των χωρών προέλευσης.
Η ομάδα που συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο 2020, που διεξήχθησαν το 2021 λόγω της πανδημίας της Covid-19, ήταν ήδη σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερη από την εναρκτήρια ομάδα στους Αγώνες του Ρίο, με συνολικά 29 αθλητές να αγωνίζονται σε 12 αθλήματα.
Η Λέσβος και το Refugee Week Greece 2024
Μετά το «Τριανόν» η ταινία «ταξίδεψε» στη Λέσβο, όπου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων (20/6), το Κέντρο Διοτίμα παρουσίασε το «TheSwimmers» χθες (19/6) στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης , με χαιρετισμό της Νούσρα Μαρντίνι, εκδήλωση με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες.
Το Refugee Week Greece 2024 (17-23/6), με εφετινή θεματική «Το Σπίτι μας», είναι ένα πολιτισμικό φεστιβάλ που στοχεύει στην ανάδειξη της συνεισφοράς, της δημιουργικότητας και της αυθεντικότητας των ανθρώπων που έχουν βιώσει την αναγκαστική μετανάστευση.
Το Φεστιβάλ άρχισε το 1998 από το Ηνωμένο Βασίλειο και από τότε πραγματοποιείται σε δεκάδες χώρες κάθε χρονιά τον Ιούνιο λόγω της Παγκόσμιας Hμέρας Προσφύγων στις 20 Ιούνη.
Αυτή είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που το Φεστιβάλ πραγματοποιείται στην Ελλάδα, μετά από δύο επιτυχημένες χρονιές το 2022 και το 2023.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό σημείωμα «ένας πολύ σημαντικός αγώνας κολύμβησης διοργανώνεται στις 29 Ιουνίου στη Λέσβο, με τη συμμετοχή της Πρέσβειρας Kαλής Θέλησης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες Γιούσρα Μαρντίνι, καθώς και της αθλήτριας και ακτιβίστριας Σάρα Μαρντίνι.
Κάθε χρόνο πάνω από 10 χιλιάδες άνθρωποι διανύουν απόσταση 12 χιλιομέτρων, από την ακτή της Τουρκίας ως τη Λέσβο, προκειμένου να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη, έχοντας αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους, που πλήττονται από πολέμους, οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις.
ΠΗΓΗ ΑΠΕ
