Νίκολα Σελάκοβιτς: Η Σερβία δεν έχει ηγεμονικές προθέσεις

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Νίκολα Σελάκοβιτς, εχθές, με αφορμή την 11η Νοεμβρίου, ημέρα Ανακωχής του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, επισκέφτηκε το συμμαχικό στρατιωτικό κοιμητήριο στη Θεσσαλονίκη, για να αποτίσει φόρο τιμής στους πεσόντες Σέρβους στρατιώτες. Κατά την επίσκεψή του παρασημοφόρησε τον φύλακα του νεκροταφείου Τζόρτζε Μιχαήλοβιτς (93 ετών), η οικογένεια του οποίου για τρεις γενιές συντηρεί τους σερβικούς τάφους.

Ο Νίκολα Σελάκοβιτς σε συνέντευξη που έδωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισήμανε ότι μετέβη στη Θεσσαλονίκη για να τιμήσει όλους εκείνους που θυσιάστηκαν, για να μπορεί να υπάρχει σήμερα σερβικό κράτος και σερβικό έθνος. Τόνισε ότι οι Σέρβοι βγήκαν νικητές από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο ενώ για το ενιαίο κράτος με άλλους λαούς που δημιουργήθηκε μετά το τέλος του πολέμου δήλωσε ότι δεν συμμερίζεται τις απόψεις πως αποτελούσε αυταπάτη των Σέρβων.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας, σχολιάζοντας την κατάσταση σήμερα στον χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας και τις καταγγελίες για σερβικό ηγεμονισμό που εκφράζουν Βόσνιοι και Μαυροβούνιοι πολιτικοί χαρακτήρισε τις απόψεις αυτές φαντασιώσεις. Υπογράμμισε ότι πρόθεση του Βελιγραδίου δεν είναι να επιβληθεί στην περιοχή αλλά να προστατεύσει τα συμφέροντα του σερβικού πληθυσμού που ζει στις γειτονικές χώρες κάτι, που όπως είπε, το πράττει με νόμιμο τρόπο. Για το Κόσοβο τόνισε ότι η λύση θα πρέπει να βρεθεί με συμβιβασμό εκτίμησε ωστόσο ότι δεν υπάρχει πρόθεση για κάτι τέτοιο από την πλευρά της Πρίστινας. Για την Ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας εξέφρασε την δυσαρέσκεια του για την καθυστέρηση που υπάρχει τόνισε ωστόσο ότι παραμένει προτεραιότητα για την Σερβία η ένταξη στην ΕΕ.

Ο Νίκολα Σελάκοβιτς χαρακτήρισε άριστες τις ελληνοσερβικές σχέσεις και εξέφρασε την ελπίδα ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Σερβίας.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ΥΠΕΞ της Σερβίας Νίκολα Σελάκοβιτς.

Ερ. Κύριε Υπουργέ, επιλέξατε να επισκεφτείτε τη Θεσσαλονίκη για την επέτειο της Ανακωχής στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (11 Νοεμβρίου) και να αποτίσετε φόρο τιμής στους πεσόντες Σέρβους στρατιώτες που κείτονται στο συμμαχικό νεκροταφείο. Τι σημαίνει η θυσία τους για τον σερβικό λαό;

Απ. Αν δεν ήταν η θυσία των προγόνων που ξεκίνησαν από τη Θεσσαλονίκη και την Έδεσσα για να απελευθερώσουν την πατρίδα τους, σήμερα μάλλον δεν θα υπήρχε ούτε η Σερβία ούτε ο σερβικός λαός. Δεν υπάρχει οικογένεια στη Σερβία που να μην επλήγη από την τραγωδία του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, έτσι δεν γλίτωσε ούτε η δική μου οικογένειά. Μια μικρή σε μέγεθος και πληθυσμό χώρα όπως η Σερβία είχε 1.247.435 θύματα σε αυτόν τον πόλεμο. Το υποθετικό ερώτημα είναι πόσες θυσίες θα χρειαζόταν να κάνουμε εαν δεν είχαμε κερδίσει τον πόλεμο. Σίγουρα θα ήταν μοιραίες για ολόκληρο το έθνος. Γι' αυτό, όταν μιλώ για την ημέρα της Ανακωχής, προτιμώ να τη αναφέρω ως ημέρα της Νίκης, γιατί η Σερβία και ο σερβικός λαός, για πολλοστή φορά στην ιστορία του, ακριβώς εδώ, όχι μακριά από τη Θεσσαλονίκη, κέρδισε το δικαίωμα να υπάρχει. Η λατρεία των προγόνων μας και η μνήμη των θυμάτων των απελευθερωτικών πολέμων για τους Σέρβους δεν είναι απλά ένα τελετουργικό. Υποκλινόμαστε πάνω από τα οστά των προγόνων μας εδώ στη Θεσσαλονίκη στο συμμαχικό νεκροταφείο (Zejtinlik) και σε άλλα στρατιωτικά νεκροταφεία από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, όπως κάνουν οι Έλληνες μπροστά από τον Λέοντα των Θερμοπυλών. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι με γνωστά και άγνωστα ονόματα είναι κατά κάποιο τρόπο πατέρες μας, γιατί χωρίς τη θυσία τους δεν θα υπήρχαμε σήμερα ούτε ως άτομα ούτε ως κοινότητα.

Ερ. Στη Θεσσαλονίκη, παρασημοφορήσατε τον φύλακα του σερβικού νεκροταφείου Τζόρτζε Μιχαήλοβιτς, του οποίου η οικογένεια εδώ και εκατό χρόνια συντηρεί τους σερβικούς τάφους και διαφύλαξε τη μνήμη στον αγώνα του σερβικού λαού. Πόσο σημαντικό είναι αυτό που έκανε αυτός και η οικογένειά του;

Απ. Όπως πολλά άλλα έθνη, ο σερβικός λαός είχε μια κρίση ταυτότητας σε κάποιο σημείο της ιστορίας του. Ήταν μια περίοδος που πολλοί, υπό ιδεολογική επιρροή, νόμιζαν ότι η λατρεία των προγόνων ήταν ένα είδος οπισθοδρομικού και αντιπολιτιστικού φαινομένου, ειδικά αν αυτοί οι πρόγονοι και οι αξίες τους δεν ταιριάζουν σε μια συγκεκριμένη ιδεολογική μήτρα. Οι αληθινές αξίες, ωστόσο, κατάφεραν να επιβιώσουν στους καιρούς της κρίσης γιατί κληρονομήθηκαν και διαφυλάχτηκαν από κάποια άτομα. Είχα τέτοια άτομα στην οικογένειά μου και ο Τζόρτζε Μιχαήλοβιτς ήταν έμπνευση για όλους μας. Δεν υπάρχει σωστός τρόπος για να ανταποδώσει ο σερβικός λαός σε ανθρώπους σαν αυτόν και δεν υπάρχει καμία ανταμοιβή που να περιγράφει το μεγαλείο και τη σημασία του έργου του. Ο Τζόρτζε Μιχαήλοβιτς δεν ήταν μόνο ο θεματοφύλακας του νεκροταφείου όλες αυτές τις δεκαετίες, ήταν ο θεματοφύλακας της μνήμης, της πνευματικής ουσίας του σερβικού λαού και του συστήματος αξιών μας.

Ερ. Ο αγώνας του σερβικού λαού στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησε στη δημιουργία ενός κοινού κράτους των νότιων Σλάβων. Κάποιοι επιφανείς Σέρβοι θεώρησαν τότε αυταπάτη την ίδρυση ενιαίου κράτους. Αυτό το κράτος διαλύθηκε βίαια πριν από 30 χρόνια, πιστεύετε ότι ήταν λάθος τότε η δημιουργία της Γιουγκοσλαβίας;

Απ. Όλοι οι λαοί που συμμετείχαν στο πρώην ενιαίο κράτος κέρδισαν κάτι απ αυτήν την κοινότητα. Ήταν μια περίοδος κοινής πολιτικής χειραφέτησης, εκβιομηχάνισης, οικονομικής και ακόμη και διπλωματικής ενίσχυσης. Νομίζω δεν πρέπει να υπενθυμίσουμε με αυτή την ευκαιρία πώς τελείωσε αυτό το εγχείρημα οικοδόμησης ενιαίου κράτους, γιατί δεν έχουμε αρκετό χώρο για να αναλύσουμε τα αίτια και όλες τις πτυχές αυτού του πολύπλοκου ιστορικού και πολιτικού ζητήματος. Σε κάποια διαφορετική ιστορική συγκυρία, οι λαοί που συνέθεταν τη Γιουγκοσλαβία θα τα πήγαιναν καλύτερα; Αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο δεν θα μπορέσουμε να βρούμε μια αξιόπιστη απάντηση, αλλά μπορούμε να αντλήσουμε διδάγματα από την ιστορία. Είναι προφανές ότι οι λαοί των Βαλκανίων πέρασαν τις καλύτερες στιγμές τους όταν βρήκαν τρόπο συνεργασίας, και αυτό θέλει σήμερα η Σερβία, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο από αυτό.

Ερ. Κύριε Υπουργέ, η κατάσταση σήμερα στο χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας απέχει πολύ από την κανονικότητα. Κάποιες ανησυχητικές διαδικασίες εξακολουθούν να συγκλονίζουν την περιοχή. Στη Βοσνία δεν λειτουργεί το ενιαίο κράτος, δεν έχουμε πολιτική σταθερότητα στο Μαυροβούνιο και ορισμένοι πολιτικοί παράγοντες σε αυτές τις χώρες, αλλά και κάποιοι από το εξωτερικό, κατηγορούν τη Σερβία για όλα αυτά. Δηλαδή, γίνεται λόγος για σερβικό ηγεμονισμό και πρόθεση του Βελιγραδίου να αποσταθεροποιήσει την περιοχή προκειμένου να ελέγξει τις πολιτικές εξελίξεις στις χώρες αυτές μέσω του σερβικού λαού. Πως απαντάτε σ αυτές τις κατηγορίες;

Απ. Επιτρέψτε μου, με την ευκαιρία που μου δίδετε, να βάλω τέλος στις φαντασιώσεις κάποιων για σερβική ηγεμονία. Η Σερβία με απόλυτα νόμιμο και δημοκρατικό τρόπο φροντίζει για τα συμφέροντα του σερβικού λαού στις γύρω χώρες. Ταυτόχρονα, το συμφέρον μας είναι οι χώρες αυτές να είναι σταθερές και ευημερούσες, ώστε οι ομοεθνείς μας εκεί να ζουν καλύτερα. Οι Σέρβοι στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ζητούν μόνο αυτό που τους ανήκει, βάσει της Συμφωνίας του Ντέιτον και οι Σέρβοι στο Μαυροβούνιο δεν ζητούν τίποτα περισσότερο από ότι έχουν, ας πούμε, οι Αλβανοί στη Βόρεια Μακεδονία. Η σταθερότητα της περιοχής είναι προς το ύψιστο συμφέρον της Σερβίας και του σερβικού λαού, διότι η Σερβία μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της για ανάπτυξη μόνο σε μια περιοχή που έχει σταθερότητα. Οι ισχυρισμοί για κάποιου είδους σερβική επιδίωξη για αποσταθεροποίηση της περιοχής απλά δεν αντέχουν τη δοκιμασία της στοιχειώδους λογικής. Η αποσταθεροποίηση ταιριάζει σε αυτούς που θέλουν η Σερβία να αναπτύσσεται πιο αργά και δυστυχώς είναι πολλοί. Αναρωτηθείτε αν είναι προς το συμφέρον όλων να αναπτυχθεί το κράτος του ελληνορθόδοξου λαού και προσπαθήστε να κατανοήσετε τι σχέση έχει με την κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα σας τα προηγούμενα χρόνια. Δεν νομίζω ότι θα χρειαστεί να προσπαθήσετε πολύ για να βρείτε καθολικές απαντήσεις που να περιγράφουν εν μέρει τόσο τη δική σας όσο και τη δική μας κατάσταση.

Ερ. Το Κόσοβο κήρυξε το 2008 ανεξαρτησία, την οποία η Σερβία δεν αναγνωρίζει. Ποια θα ήταν μια βιώσιμη λύση για το ζήτημα, με δεδομένο ότι η Πρίστινα δεν σκοπεύει να δεχτεί τίποτα λιγότερο από την ανεξαρτησία; Θα ήθελα επίσης να σας ζητήσω να σχολιάσετε τις εκτιμήσεις που προέρχονται από την Πρίστινα ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες δεν αναγνωρίζουν σήμερα το Κόσοβο, θα το πράξουν σύντομα.

Απ. Οι προσδοκίες της Πρίστινας δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Αν το αυτοαποκαλούμενο «Κόσοβο» είχε κάποια ικανότητα να λειτουργεί ως ανεξάρτητο κράτος, αυτοί δεν θα έπρεπε καν να συζητούν μαζί μας. Κάθε διάλογος πηγάζει από τη διαφωνία και η μόνη δυνατή λύση μεταξύ συνομιλητών που έχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις είναι ο συμβιβασμός. Δυστυχώς, η βούληση για συμβιβασμό δεν διαφαίνεται στη συμπεριφορά της Πρίστινας. Η Σερβία, όπως γνωρίζετε, βλέπει το Κόσοβο και τα Μετόχια ως την νότια επαρχία της. Μια διαρκής και βιώσιμη λύση μπορεί να προέλθει μόνο από την εκατέρωθεν ετοιμότητα για προσέγγιση των θέσεων κατά κάποιο τρόπο, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις τέτοιας ετοιμότητας από την πλευρά της Πρίστινας. Νομίζω ότι οι απειλές για κάποιες νέες αναγνωρίσεις της ανεξαρτησίας του αυτοαποκαλούμενου «Κοσόβου» είναι εντελώς λάθος δρόμος, γιατί ακόμη και σε μια τέτοια περίπτωση το Βελιγράδι δεν θα ήταν απλώς ένας σιωπηλός παρατηρητής. Αυτό θα μας απομάκρυνε περαιτέρω από τον κοινό στόχο να ζούμε σε μια πολιτικά σταθερή και ασφαλή περιοχή. Κάθε μέρα που χάνουμε απομακρυνόμαστε από τον συμβιβασμό και αφήνουμε ελεύθερο χώρο στο οργανωμένο έγκλημα και τον ισλαμιστικο θρησκευτικό ριζοσπαστισμό που αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, στο αυτοαποκαλούμενο «Κόσοβο», ως καρκίνος και αυτό δεν είναι πλέον πρόβλημα μόνο για τη Σερβία. Είναι σημαντικό, όταν μιλάμε για το Κόσοβο και τα Μετόχια, να μην ξεχνάμε ποτέ ότι το αυτοαποκαλούμενο «Κόσοβο» δημιουργήθηκε ως προϊόν επιθετικότητας του ΝΑΤΟ (στην οποία πολλοί Έλληνες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν), ότι η ανεξαρτησία στην Πρίστινα κηρύχθηκε το 2008 όταν η Σερβία είχε αναμφισβήτητα δημοκρατικό πολίτευμα και οποιαδήποτε λύση για τη δυσαρέσκεια των Αλβανών θα μπορούσε να αναζητηθεί σε δημοκρατικό πλαίσιο, ενώ η απόσχιση έγινε σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο και την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το αυτοαποκαλούμενο «Κόσοβο» είναι, λοιπόν, αναμφίβολα ένα παράνομο δημιούργημα. 'Αλλωστε, αν δεν μας καταλαβαίνουν οι Έλληνες αδελφοί μας που διαπραγματεύονται με την Τουρκία για το Κυπριακό επί δεκαετίες, τότε ποιος θα μας καταλάβει;

Ερ. Κύριε υπουργέ, η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Σερβίας δεν προχωρά με τη δυναμική που πιθανότατα θα επιθυμούσε το Βελιγράδι. Υπάρχει επίσης κάποιος σκεπτικισμός στις Βρυξέλλες όσον αφορά τα Δυτικά Βαλκάνια. Πόσο επηρεάζει αυτή η κατάσταση τη στάση των Σέρβων πολιτών σχετικά με την ανάγκη ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιστεύετε ότι η συμπεριφορά των Βρυξελλών προς τη Σερβία και άλλες χώρες της περιοχής δεν είναι δίκαιη;

Απ. Η Σερβία από άποψη αξιών και συμφερόντων τείνει προς την ΕΕ και γι' αυτό, ανεξάρτητα από όλα τα εσωτερικά προβλήματα της ΕΕ και την κόπωση στη διαδικασία διεύρυνσης, η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί μια από τις σταθερές προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας. Τα δύο τρίτα των σερβικών εξαγωγών αγαθών, λίγο περισσότερες από τις μισές εξαγωγές υπηρεσιών και πάνω από το 70% όλων των άμεσων ξένων επενδύσεων σχετίζονται με την ΕΕ. Ορθώς παρατηρήσατε ότι υπάρχουν περιστασιακές διακυμάνσεις και πτώση του ευρωενθουσιασμού μεταξύ των πολιτών της Σερβίας, αλλά αυτά τα φαινόμενα υπήρξαν και σε άλλες χώρες, επειδή η ενταξιακή διαδικασία είναι επίπονη και χρονοβόρα. Πιστεύουμε ότι η ΕΕ θα μπορούσε να αναγνωρίσει και να αξιολογήσει καλύτερα αυτό που έχει κάνει η Σερβία μέχρι τώρα ως υποψήφια χώρα. Εν τω μεταξύ, περιμένοντας την πλήρη ένταξη, εργαζόμαστε εντατικά για τη δημοκρατική και οικονομική ενίσχυση της Σερβίας, αλλά προσπαθούμε επίσης να οικοδομήσουμε με τους γείτονές μας συνθήκες για μια πιο δυναμική ανάπτυξη της περιοχής όσο βρισκόμαστε στον προθάλαμο της ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε πολύ ευγνώμονες στην Ελλάδα για την υποστήριξή που μας παρέχει στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ελπίζουμε ότι το ευρωπαϊκό μέλλον ολόκληρης της περιοχής, όπως σκιαγραφήθηκε στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στη Θεσσαλονίκη το 2003, θα γίνει πραγματικότητα στο ορατό μέλλον.

Ερ. Οι σχέσεις Σερβίας και Ελλάδας αξιολογούνται ως άριστες, ακόμη και ως αδελφικές, ποιοι είναι οι τομείς στους οποίους πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία των δύο χωρών; Τι περιμένει η Σερβία από την Ελλάδα στην εξωτερική πολιτική;

Απ. Σε ολόκληρη τη σύγχρονη ιστορία τους, Σέρβοι και Έλληνες κατάφεραν να βρουν κοινά ενδιαφέροντα, από αυτό αλλά και από την εγγύτητα στην ιδιοσυγκρασία, την παραδοσιακή φιλελευθερία και τους δεσμούς της ορθοδοξίας, προκύπτει η ποιότητα των σχέσεών μας. Υπάρχουν άλλα έθνη με τα οποία οι Σέρβοι νιώθουν κοντά, αλλά οι Έλληνες κατέχουν την υψηλότερη θέση στη συναισθηματική μας κλίμακα. Δεν είναι σύνηθες οι υπουργοί Εξωτερικών να περιγράφουν έτσι τις διακρατικές σχέσεις, αλλά η στάση των Σέρβων απέναντι στην Ελλάδα και τον αδελφό ελληνικό λαό ξεπερνά αυτό που ονομάζεται αμοιβαία επωφελής συνεργασία στη διπλωματία. Στο πρόσφατο παρελθόν, στις πιο δύσκολες στιγμές για εμάς, ο ελληνικός λαός απέδειξε ότι τρέφει ιδιαίτερες συμπάθειες για τους Σέρβους και ότι αυτή η σχέση δεν βασίζεται μόνο σε συμφέροντα, αλλά σε πολύ βαθύτερους και ισχυρότερους δεσμούς. Ο σερβικός λαός προσπαθεί να το ανταποδώσει με κάθε ευκαιρία. Πιστεύω ότι οι χώρες μας, ακολουθώντας τη βούληση των λαών μας, θα πρέπει να συνεχίσουν να καλλιεργούν μια σχέση εμπιστοσύνης και αξιόπιστης αμοιβαίας υποστήριξης και να αντιστέκονται στις πιέσεις όσων δεν αρέσουν αυτοί οι σερβοελληνικοί δεσμοί. Ελπίζω ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει με συνέπεια τη Σερβία στις προσπάθειές της να διατηρήσει την εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, γιατί αυτό είναι τελικά και προς το συμφέρον του ελληνικού λαού.

ΠΗΓΗ:ΑΠΕ