Το ποίημα του Σαββάτου - Άνθη της γραφής : ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ

Ανθολόγηση Mαρία Σκουρολιάκου

«Ας μην αφήσουμε το μέλλον ανυπεράσπιστο»

Ο Νίκος Καρούζος γεννήθηκε  το1926 στο Ναύπλιο και πέθανε το 1990 στην Αθήνα. Από τους πιο αξιόλογους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Υπήρξε πολυγραφότατος, ενώ τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης.  Προσέφερε στην ελληνική ποίηση μια εκστατικότητα λακωνική, μέσα από την ανανέωση του γλωσσικού ιδιώματος.«Δεν βλέπω  απόψε καλά, τι έχεις; -Έχω ύπαρξη». Γλώσσα, ύπαρξη, χρόνος, οντολογία, «είναι» κι άλλες λέξεις πάνω στην «ανθρακιά της γλώσσας».

Έρχεται από το άγιο μηδέν  της ποίησης  ο Νίκος Καρούζος, φορώντας τον «απόρρητον ήλιο» στα τυφλά του μάτια. «Στην ποίηση χάνεις τα μάτια σου, μαντεύεις», θα πει. Αποκηρύσσει την ύλη και αρνείται το περίπλοκο της τεχνικής εξέλιξης που αφανίζει την απλότητα. «Όταν φωτίζεται κανείς απόνα λυχνάρι είναι πιο βαθύς στους στοχασμούς του». Οντολογεί  μέσα στις λέξεις στρατευμένος στην ποίηση, διακονώντας με μανία τον προορισμό της και το «δέος της γραφής της».
Ασυμβίβαστος, ασκητικός, απέριττος, με στάση ζωής και φωνή που  αρνιόταν τις συστημικές διαδρομές του φαίνεσθαι. Εναντιωμένος στην οργανωμένη σκέψη, απελευθερωμένος απ’ το κοινωνικό του εγώ, από τον υλισμό, με την καρδιά να καίγεται «στης ομορφιάς τη θράκα», εσαεί νήπιος, να βλέπει «το φυσικό σαν υπερφυσικό». Ο Νίκος Καρούζος, είχε επιλέξει με πλήρη συνείδηση το ποιητικό του μονοπάτι, βαθιά πάσχων στα κρύα ρεύματα της μεγάλης αγωνίας. Λιτανεύει τον ήλιο, στην παλίνδρομο αρμονία, στη σκοτεινιά του μέλλοντος, σε δυνάμεις που εξουσιάζουν τα νερά.
Καθώς η ποίηση «βυθίζει στο απόλυτο της υπόστασης» μέσα στην αλληλοπεριχώρηση του χρόνου από το απέραντο χτες ως το αδιάφανο αύριο, το διερώτημα του Νίκου Καρούζου «τι επιμένει στο χρόνο» σε αντιδιαστολή με την οντολογία του επέκεινα απαντά: «ο τρόπος που μπαινοβγαίνουμε στις εποχές. Η τεράστια πόα της μοίρας».
Ο Νίκος Καρούζος, πέρασε από τον κόσμο, μεταποιώντας την οδύνη σε ασυμβίβαστη ποιητική φωνή, για την αγιάτρευτη  απελπισία της ύπαρξης, ψηλαφώντας την ιστορικά, καθώς και την Ιστορία  υπαρξιακά.
«Αποτοιχίζει την απόγνωση» και υποτάσσει τον αδυσώπητο κλυδωνισμό ανάμεσα στις λέξεις, ρωτώντας: «θα κατεδαφίσουμε ποτέ την κοσμική δυστυχία;» ή παραινώντας: «ας αναπνεύσουμε οράματα...Εργάσου τώρα  στου  εαυτού  την  εκμηδένιση».
Αυτός ο ποιητής, αρνήθηκε τη σύνταξη και νοσηλευόταν με χαρτί απορίας.
«Θα πεθάνω ζητώντας ένα ήλιο  στα μεγάλα χρονικά μυστήρια/κομματιάζοντας τη νύχτα μ’ ένα σμήνος γαλαξίες/ αιωρούμενος δίχως τη  μητρυιά μας την αλύγιστη βαρύτητα/ δίχως τα δάκρυα που μας  επιβάλλει η Ελλάδα/ τούτη  η χώρα που παιδεύει τα δροσερά Ελληνόπουλα /κι ανεμίζει τους αμέτρητους γραικύλους.(Φαρέτριον).   
Ο Νίκος Καρούζος είναι ένας τεράστιος ποιητής. Όχι μόνο για την ποιητική του  θεολογία με την αντιβία και την πνευματική οιμωγή συνάμα. Γιατί διαθέτει σκληρή  ματιά και παράλληλα άγρια στωικότητα.
«Η κοινωνία που φαντάστηκα λέει όχι όχι/ δεν πρόκειται να υπάρξω. Συνεπώς η Ανάσταση εγκλωβίζεται πάντα στη λέξη της». Το «άφες  αυτοίς» του αξιακού του κώδικα αυτοαναιρείται σε ποιητικά βάραθρα όπου αποκαθηλώνει το θείο και στύβει την ύλη του πια, για να κρατήσει την ομορφιά της . «Πιστεύω εις έναν ποιητή  εκτός ουρανού», γράφει. Ρωτώντας: «Πού πας με τόση ομορφιά; Στο βάθος θάνατος».
Ανεπιτήδευτα αληθινός, ανυπόκριτος, «άρρωστος από ύπαρξη» προσυπογράφει: «η αλήθεια λέγεται πληθυντικός». Γράφει ένα παγκόσμιο σύνθημα: «Όταν παιδέψεις τώρα δα μια πεταλούδα/δεν το βλέπεις/ αλλά αργότερα  κάπου/ θα πονέσει ο πολιτισμός» και προτρέπει καταλυτικά: «Ας μην αφήσουμε το μέλλον ανυπεράσπιστο».
Μαρία Σκουρολιάκου/https://tovivlio.net/νίκος-καρούζος-το-έργο-του/2.2.2015/        

                                                 
Ρομαντικὸς ἐπίλογος
Μὴ μὲ διαβάζετε ὅταν δὲν ἔχετε
παρακολουθήσει κηδεῖες ἀγνώστων
ἢ ἔστω μνημόσυνα.
Ὅταν δὲν ἔχετε
μαντέψει τὴ δύναμη
ποὺ κάνει τὴν ἀγάπη
ἐφάμιλλη τοῦ θανάτου.
Ὅταν δὲν ἀμολήσατε ἀϊτὸ τὴν Καθαρὴ Δευτέρα
χωρὶς νὰ τὸν βασανίζετε
τραβώντας ὁλοένα τὸ σπάγγο.
Ὅταν δὲν ξέρετε πότε μύριζε τὰ λουλούδια
ὁ Νοστράδαμος.
Ὅταν δὲν πήγατε τουλάχιστο μιὰ φορὰ
στὴν Ἀποκαθήλωση.
Ὅταν δὲν ξέρετε κανέναν ὑπερσυντέλικο.
Ἂν δὲν ἀγαπᾶτε τὰ ζῶα
καὶ μάλιστα τὶς νυφίτσες.
Ἂν δὲν ἀκοῦτε τοὺς κεραυνοὺς εὐχάριστα
ὁπουδήποτε.
Ὅταν δὲν ξέρετε πῶς ὁ ὡραῖος Modigliani
τρεῖς ἡ ὥρα τὴ νύχτα μεθυσμένος
χτυποῦσε βίαια τὴν πόρτα ἑνὸς φίλου του
γυρεύοντας τὰ ποιήματα τοῦ Βιγιὸν
κι ἄρχισε νὰ διαβάζει ὦρες δυνατὰ
ἐνοχλώντας τὸ σύμπαν.
Ὅταν λέτε τὴ φύση μητέρα μας καὶ ὄχι θεία μας
Ὅταν δὲν πίνετε χαρούμενα τὸ ἀθῶο νεράκι.
Ἂν δὲν καταλάβατε πῶς ἡ Ἀνθοῦσα
εἶναι μᾶλλον ἡ ἐποχή μας.
ΠΡΟΣΟΧΗ
ΧΡΩΜΑΤΑ
Μὴ μὲ διαβάζετε
ὅταν
ἔχετε
δίκιο.
Μὴ μὲ διαβάζετε ὅταν
δὲν ἤρθατε σὲ ρήξη μὲ τὸ σῶμα...
Ὥρα νὰ πηγαίνω
δὲν ἔχω ἄλλο στῆθος.

Από  τη συλλογή του «Πενθήματα», 1969