Ο κύβος ερρίφθη για τα σκουπίδια στη Στερεά Ελλάδα ... ΣΔΙΤ σε Λαμία και Χαλκίδα • Μπροστά σε τετελεσμένα οι Δήμαρχοι που χάνουν οριστικά τη μάχη της δημόσιας χρηματοδότησης
Χάνουν οριστικά τη μάχη της δημόσιας χρηματοδότησης των εργων διαχείρισης απορριμμάτων οι Δήμαρχοι στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας καθώς βρίσκονται ενώπιο ειλημμένων αποφάσεων του υπουργείου Περιβάλλοντος τα εργα που δρομολογούνται να γίνουν με συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Στις 11/07/2024 πραγματοποιήθηκε ημερίδα στο Αμφιθέατρο του ιδρύματος Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη με θέμα «Διαχείριση αποβλήτων: Απολογισμός 2019 - 2024, Μεταρρύθμιση στην ανακύκλωση, οδικός χάρτης μέχρι το 2030».
Στο κλείσιμο της ημερίδας ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος Μανώλης Γραφάκος ζήτησε απο την εκπρόσωπο του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων ουσιαστικά ''να βάλουν πλάτη'' για να κατασκευάσουν απο το Φθινόπωρο εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων τις λεγόμενες ΜΕΑ σε Χαλκίδα και Λαμία, βοηθώντας τους Δήμους να ξεπεράσουν το πρόβλημα με τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Η Πρόεδρος του ΣΕΠΑΝ Λένα Μπέλση, δήλωσε οτι «στο περιβάλλον των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε, είναι επιτακτική η ανάγκη για αλλαγές στα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης που χαρακτηρίζουν τις τελευταίες δεκαετίες τον δυτικό κόσμο. Η επιτάχυνση της μετάβασης στη Κυκλική Οικονομία είναι μονόδρομος και ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα καταλυτικός. Συμμεριζόμενοι αυτή την ευθύνη, ως ΣΕΠΑΝ, θα εργαστούμε σκληρά προς αυτή την κατεύθυνση παρέχοντας, όπως πάντα, πλήρεις και τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής, σε συνεργασία με την Πολιτεία, όλους τους κλάδους της οικονομίας και την κοινωνία».
Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΕΠΑΝ) συστάθηκε το 2010 από εταιρείες που ασκούν βιομηχανική δραστηριότητα στην Ελλάδα στους τομείς της ανακύκλωσης και αξιοποίησης αποβλήτων, υποπροϊόντων και δευτερογενών πρώτων υλών. Σήμερα ο ΣΕΠΑΝ απαριθμεί 24 εταιρείες – μέλη, πρωτοπόρες βιομηχανίες, οι οποίες έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για την προαγωγή της Κυκλικής Οικονομίας, του νέου αυτού παραγωγικού οικονομικού μοντέλου που μπορεί να αποτελέσει καταλύτη ανάπτυξης για την Ελλάδα με οφέλη για όλους.
Το σοβαρό θέμα που έχει προκύψει με τα σκουπίδια στην Εύβοια θα απασχολήσει την Δευτέρα 22 Ιουλίου συνάντηση βουλευτών και αυτοδιοικητικών με τον υπουργό Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη.
Αν και οι Δήμαρχοι της Περιφέρειας Στερεάς στις επανειλημμένες συσκέψεις που πραγματοποιούν τον τελευταίο καιρό για το θέμα των σκουπιδιών, αναγνωρίζουν οτι οι λύσεις για τη Στερεά Ελλάδα, περνούν μόνο μέσα από την κατασκευή δύο ΜΕΑ, στη Χαλκίδα και στη Λαμία, εν τούτοις δηλώνουν αντίθετοι στην κατασκευή ιδιωτικής μονάδας.
Σύσκεψη σχετικά με το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων συγκάλεσε η Δήμαρχος Χαλκιδέων Ελενα Βάκα στην οποία συμμετείχαν οι Βουλευτές Εύβοιας κκ. Θανάσης Ζεμπίλης, Σίμος Κεδίκογλου, Κωνσταντίνα Καραμπατσώλη, Συμεών Κεδίκογλου και Κατερίνα Καζάνη, ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός, οι Αντιπεριφερειάρχες Εύβοιας Γιώργος Κελαϊδίτης και Περιβάλλοντος, Χωρικού Σχεδιασμού και Μεταφορών Ευάγγελος Κούκουζας, οι Δήμαρχοι Κύμης-Αλιβερίου Νίκος Μπαράκος, Διρφύων-Μεσσαπίων Γιώργος Ψαθάς και Ερέτριας Νίκος Γουρνής, Επικεφαλής των Δημοτικών Παρατάξεων, Αντιδήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι του Δήμου Χαλκιδέων και του Δήμου Κύμης-Αλιβερίου, εκπρόσωπος του Φ.Ο.Δ.Σ.Α και ο Δημήτρης Παρασκευάς, εκπρόσωπος του Βουλευτή Γιώργου Μαρίνου.
Η σύσκεψη ξεκίνησε με την εισήγηση της Δημάρχου Χαλκιδέων, η οποία τόνισε, για ακόμη μια φορά, τα οικονομικά προβλήματα που έχει δημιουργήσει η μεταφορά των απορριμμάτων και την επιτακτική ανάγκη επίλυσης του προβλήματος, το οποίο εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια ταλαιπωρεί τους Δήμους της Κεντρικής και Νότιας Εύβοιας, προκρίνοντας τις λύσεις που έχουν αποφασιστεί από το Δ.Σ του Φ.Ο.Δ.Σ.Α, στο οποίο είναι μέλος, με τις οποίες είναι σύμφωνοι και όλοι οι ενδιαφερόμενοι Δήμαρχοι.
«Πουθενά στην υπόλοιπη Ελλάδα, με εξαίρεση ίσως την περίπτωση της Κέρκυρας, δεν γίνεται τέτοιος “ταξιδιωτικός τουρισμός” απορριμμάτων, είπε η κ. Βάκα. Είναι αδιανόητο τόνισε ο Δήμος Χαλκιδέων που είναι ο 12ος μεγαλύτερος Δήμος στη χώρα, με πληθυσμό περίπου 110.000 κατοίκους, να μεταφέρει καθημερινά πάνω από 100 τόνους με συρόμενα φορτηγά, τα σκουπίδια του στην πυρόπληκτη Ιστιαία, μέσα από το, επίσης σε όλους γνωστό, πολύ κακό και άκρως προβληματικό για την μεταφορά αυτή οδικό δίκτυο. ''Οι Δήμοι μας , σημείωσε η κ. Βάκα έχουν ματώσει οικονομικά από το υπέρογκο κόστος της μεταφοράς που στο Δήμο Χαλκιδέων μόνο ετησίως ανέρχεται περίπου στα 3.000.000 ευρώ, χρήματα που λείπουν από τον τόπο, που λείπουν από τους πολίτες, χρήματα που μας κάνουν να μην κοιμόμαστε το βράδυ, όταν πρέπει να συντάξουμε προϋπολογισμούς. Σε αυτά τα κόστη πρέπει να προσθέσουμε και το τέλος ταφής, το οποίο ανέρχεται το 2024 στα 30 ευρώ τον τόνο και κλιμακωτά ανά έτος θα φτάσει σε τρία χρόνια στα 55 ευρώ τον τόνο. Ένα τέλος ταφής που κληθήκαμε οι Δήμοι τον τελευταίο χρόνο να καταβάλλουμε, επειδή η χώρα μας το πληρώνει ως ποινή στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα απορρίμματα που θάβει, και αυτό το κόστος επιβαρύνει τους Δήμους, όταν οι Δήμοι δεν έχουν ούτε την αρμοδιότητα, ούτε και τους πόρους βέβαια, για να κατασκευάσουν εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων τις λεγόμενες ΜΕΑ.», ανέφερε μεταξύ άλλων και συνέχισε, υποβάλλοντας τις προτάσεις του Φορέα και των Δημάρχων, οι οποίες είναι κατασκευή του ΧΥΤΥ Χαλκίδας ως προσωρινή λύση, με παράλληλο «τρέξιμο» της διαδικασίας για την οριστική λύση της κατασκευής ΜΕΑ Χαλκίδας.
Οι Δήμαρχοι διαμηνύουν πως είμαστε έτοιμοι για να προτείνουμε τις λύσεις, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί από το ΦΟΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας, ο οποίος όπως είναι γνωστό έχει και τη ευθύνη της διαχείρισης των απορριμμάτων. Η οριστική λύση στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων της Κεντρικής και της Νότιας Εύβοιας, σύμφωνα με την πρόταση της Δημάρχου, θα έρθει μόνο με την κατασκευή μιας ΜΕΑ σε γήπεδο περίπου 200 στρέμματα.
Ο φάκελος για τη λειτουργία της ΜΕΑ αρχικά είχε υποβληθεί στις 30/12/2020 για χρηματοδότηση, αλλά ουδέποτε ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση της πράξης και ουδέποτε χρηματοδοτήθηκε παρά τις διαβεβαιώσεις από τον αρμόδιο Υπουργό την άνοιξη του 2023. Για να εκμεταλλευτούν τη νέα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027, πρέπει καταρχάς να ολοκληρωθεί από τον ΦΟΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας το σχέδιο του νέου ΠΕΣΔΑ – Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, όπως και των ΠΕΣΔΑ όλης της Ελλάδας και να εγκριθεί . Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί πλέον μόνο τις μονάδες για τα αστικά απόβλητα που δεν θάβονται (μπλε και καφέ κάδο) και όχι τα σύμμεικτα του πράσινου κάδου, για αυτό και η κατεύθυνση του ΣΔΙΤ είναι αυτή που συνήθως δίνει τη λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα.
Υπάρχει και άλλη λύση, για το μεσοδιάστημα μέχρι την κατασκευή του ΧΥΤΥ και είναι η ολοκλήρωση της κατασκευής του 3ου κυττάρου της Θήβας, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας, για το οποίο, αρμόδιος Υπουργός είναι ο κ. Νίκος Παπαθανάσης, καθώς χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και πρέπει να διασφαλιστεί η γέφυρα της χρηματοδότησης κατά τη νέα προγραμματική περίοδο. Το έργο αυτό μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα στο 2025 και να δώσει μία πρόσκαιρη λύση μεταφοράς των απορριμμάτων της Κεντρικής και της Νότιας Εύβοιας στη Θήβα και όχι στην Ιστιαία και την Άμφισσα.
Σχετικά με τον σχεδιασμό κατασκευής ιδιωτικής ΜΕΑ στην περιοχή της Αυλίδας, η Δήμαρχος εξέφρασε την αντίθεση της σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Ο Περιφερειάρχης Φάνης Σπανός από την πλευρά του ανέφερε: “Θα ήθελα πολύ να μπω σε μία συζήτηση ευθυνών, αλλά δεν θα το κάνω, παρότι αυτές έχουν όνομα και επώνυμο παρότι ένας φορέας αποδείχθηκε ότι είχε πήλινα υπηρεσιακά πόδια όπως συνέβη με τη ΜΕΑ Λαμίας. Πήγαμε χωρίς καθόλου σοβαρά υπηρεσιακά επιχειρήματα στο Υπουργείο και φυσικά ο φάκελος απορρίφθηκε. Ναι, να γίνει νέα ΧΥΤΥ, η Περιφέρεια θα το στηρίξει όλο αυτό και με μεγάλη ένταση.”
“Οι λύσεις έπρεπε να είχαν δοθεί εχθές. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι δικό μας. Αν σε δυο χρόνια γεμίσει η Ιστιαία, μετά η Άμφισσα, τι θα γίνει ” είπε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Κύμης Αλιβερίου, Νίκος Μπαράκος.
Οι χρηματοδοτήσεις μέχρι και το προηγούμενο πρόγραμμα 2014-2020 δίνονταν για το σύνολο της συγχρηματοδότησης με βάση τις προτάσεις που υποβάλλονταν για τη κατασκευή Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ). Στο νέο ΠΕΚΑ (ΕΣΠΑ 2021-2027) εισάγεται ο όρος της αναλογικής χρηματοδότησης (pro rata) και η μετατροπή των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) σε Μονάδες Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ). Με βάση τον σχεδιασμό της χώρας, όλες οι ΜΕΑ που θα μετατραπούν σε ΜΑΑ κάνουν την παραδοχή ότι θα δέχονται 40% σύμμεικτα απόβλητα και 60% προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα & ανακυκλώσιμα. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή τη θέση της χώρας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περικόπτει αναλογικά τη χρηματοδότηση.
Συμπερασματικά η αναλογική χρηματοδότηση (pro rata) εφαρμόζεται όταν ο σχεδιασμός περιλαμβάνει και το ρεύμα των σύμμεικτων αποβλήτων (πράσινο κάδο). Αντιθέτως, δεν εφαρμόζεται όταν ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την πλήρη ανάπτυξη διαλογής στην πηγή με διακριτά ρεύματα προδιαλεγμένων αποβλήτων.
Με βάση τα νέα δεδομένα οι προτάσεις που πέφτουν στο τραπέζι των συζητήσεων είναι ο σχεδιασμός του Φο.Δ.Σ.Α. Στερεάς Ελλάδας να κινηθεί στην κατεύθυνση της πλήρους ανάπτυξης των διακριτών ρευμάτων στην πηγή και όχι των σύμμεικτων
αποβλήτων. Με την ανάπτυξη της διαλογής στη πηγή των προδιαλεγμένων δίνεται η δυνατότητα χρηματοδότησης της Μονάδας Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) πάνω από το ποσοστό της pro rata.
Σημειώνεται απο την πλευρά της αυτοδιοίκησης ότι ο εξοπλισμός διαλογής στη πηγή (κάδοι, οχήματα κ.ά.) χρηματοδοτούνται πλήρως τη νέα προγραμματική περίοδο.
Σε πρόσφατη συνεδριασή του το Διοικητικό Συμβούλιο του ΦοΔΣΑ Στερεάς προκρίνει την υιοθέτηση της εφαρμογής ενός ολιστικού προγράμματος διαλογής στην πηγή διακριτών ρευμάτων με έμφαση στον τομέα της ανακύκλωσης.
Η περιγραφή των νέων επενδύσεων , αναφέρεται στην απόφαση, να γίνει με αυξημένη εισροή διακριτών ρευμάτων αστικών αποβλήτων (μόνο προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα απόβλητα και βιοαπόβλητα), έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σταδιακά ποσοστό ανακύκλωσης > 65% από τη συνολική ποσότητα εισροής σε επίπεδο Περιφέρειας και χαμηλό ποσοστό ταφής, κάτω του 10% της συνολικής ποσότητας των αστικών αποβλήτων που παράγονται (κατά βάρος).
Αποφάσισε επίσης να δοθούν στον Ανάδοχο μελετητή για την αναθεώρηση του ΠΕ.Σ.Δ.Α. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας οι κάτωθι δύο εναλλακτικές επιλογές, ως συνδυαστική βάση, πέρα από οποιοδήποτε άλλο σενάριο εξεταστεί με στόχο την επιλογή της καλύτερης εναλλακτικής λύσης για την παρουσίαση των νέων επενδύσεων στο ΠΕ.Σ.Δ.Α. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας:
1) Περιγραφή Μ.Α.Α. Χαλκίδας, Μ.Α.Α. Λαμίας, Αναβάθμιση ΜΕΒΑ Άμφισσας σε Μ.Α.Α., Επέκταση-Αναβάθμιση Μ.Α.Α. Θήβας.
2) Περιγραφή Μ.Α.Α. Χαλκίδας, Μ.Α.Α. Λαμίας, Επέκταση-Αναβάθμιση ΜΕΒΑ Άμφισσας σε Μ.Α.Α. (και ως προς την γεωγραφικά εξυπηρετούμενη περιοχή).
''Πατρίδα μας η Στερεα'' για την υλοποίηση του
Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων
Η διαχείριση των σκουπιδιών στην Χαλκίδα, την Εύβοια και την Στερεά Ελλάδα, καθώς για άλλη μία φορά βρίσκεται σε αδιέξοδο , αναφέρει σε ανακοινωσή της η περιφερειακή παράταξη του Λουκά Αποστολίδη ''Πατρίδα μας η Στερεά '' .
Οπως τονίζει ''στις 15 Μαρτίου 2023 οι τοπικοί παράγοντες μεταξύ των οποίων και ο Περιφερειάρχης έφυγαν χαρούμενοι από την σύσκεψη με τον τότε Υπουργό Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη γιατί ο Υπουργός υποσχέθηκε την κατασκευή των δύο Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) της Στερεάς μεταξύ των οποίων και της Χαλκίδας και μάλιστα με Δημόσια Δαπάνη. Σήμερα οι ίδιοι τοπικοί παράγοντες έχοντας αποδεχθεί σιωπηρά την ακύρωση της κατασκευής της ΜΕΑ Χαλκίδας με δημόσια δαπάνη φέρονται να είναι έτοιμοι να αποδεχθούν ακόμη και την αντικατάσταση της προβλεπόμενης στον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΣΑ) ΜΕΑ Χαλκίδας με ιδιωτική ΜΕΑ που χωροθετείται στην Αυλίδα και η οποία θα κατασκευαστεί για να πάρει στα σκουπίδια 21 Δήμων της Στερεάς αλλά η προοπτική της είναι και τα σκουπίδια της Αττικής.
''Οι μάσκες έχουν πλέον πέσει'' υποστηρίζει η παράταξη του Λουκά Αποστολίδη. ''Επιλογή της Κυβέρνησης εξαρχής ήταν η ματαίωση κάθε προοπτικής χρηματοδότησης τουλάχιστον της ΜΕΑ Χαλκίδας με δημόσια δαπάνη. Οδηγούσαν τα πράγματα έτσι ώστε η επιλογή της ιδιωτικής ΜΕΑ να γίνει μονόδρομος. Ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Απορριμμάτων και ο Περιφερειάρχης έχουν αναλάβει αυτή την «εργολαβία» και αποδίδουν ευθύνες στο προσωπικό του ΦΟΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας. Τα γεγονότα όμως τους διαψεύδουν. Τίποτε δεν μπορεί να κρύψει την μεθόδευση και την βούληση να δώσουν την διαχείριση σε ισχυρό ιδιώτη επενδυτή, ο οποίος μάλιστα έχει ήδη αναπτύξει το σχέδιό του. Όλα αυτά κατά παρέκκλιση από την κείμενη νομοθεσία που προβλέπει μόνο τη διαχείριση ως δημόσιο έργο και τον Περιφερειακό Σχεδιασμό (ΠΕΣΔΣΑ) που δεν προβλέπει τις ιδιωτικές ΜΕΑ. Ο Περιφερειακός Σχεδιασμός, σύμφωνα με τον νόμο, εκπονείται και υλοποιείται από τον ΦΟΔΣΑ αλλά εγκρίνεται από το Περιφερειακό Συμβούλιο. Το Περιφερειακό Συμβούλιο οφείλει να έχει λόγο όταν ο εγκεκριμένος σχεδιασμός δεν εφαρμόζεται ή παραβιάζεται''.
Η παράταξή του Λουκά Αποστολίδη προτείνει την διεξαγωγή ειδικής μονοθεματικής συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου με την συμμετοχή της Διοίκησης του ΦΟΔΣΑ αλλά και των υπηρεσιών του έτσι ώστε να διασαφηνιστούν οι αιτίες που ανατρέπουν τον ισχύοντα Περιφερειακό Σχεδιασμό, να αποφανθεί το Συμβούλιο αρνητικά χωρίς αστερίσκους για την προοπτική της ιδιωτικής ΜΕΑ αλλά και το ενδεχόμενο ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμμάτων σε μονάδες τσιμεντοβιομηχανίας ή σε ιδιωτικές μονάδες καύσης, να καταγγελθεί η μεθόδευση που ματαίωσε την εφαρμογή του Περιφερειακού Σχεδιασμού.
