ΟΙ ΗΡΩΙΔΕΣ ΤΗΣ ΒΙΑΝΝΟΥ, ΤΗΣ ΥΠΑΤΗΣ ΚΑΙ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΞΙΩΝΟΥΝ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ! (ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ)
Γράφει ο Αριστομένης Συγγελάκης, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
«Αδέρφια, σαν θα πάτε στης Βιάννου τα χωριά,
μνήματα μην πατάτε,
μην πάρουνε φωθιά».
Ευριπίδης Πλαγιωτάκης
Από τις 14 έως τις 16 Σεπτεμβρίου 1943 ο τακτικός γερμανικός στρατός διέπραξε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Ευρώπη, σφαγιάζοντας 401 αμάχους, λεηλατώντας και καταστρέφοντας τα χωριά της Βιάννου και Δυτικής Ιεράπετρας. Συνολικά τα θύματα στην επαρχία Βιάννου την περίοδο της Κατοχής ανέρχονται σε 461.
Η εντολή για το Ολοκαύτωμα της Βιάννου, μνημείο κυνισμού και βαρβαρότητας, δόθηκε από τον Στρατηγό Μπρούνο Μπρόγιερ, Διοικητή του «Φρουρίου Κρήτη»: «Καταστρέψατε την επαρχία Βιάννου. Εκτελέσατε πάραυτα, χωρίς διαδικασία, τους άρρενες που είναι πάνω από 16 ετών καθώς και όλους όσοι συλλαμβάνονται στην ύπαιθρο, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας». Δυνάμεις της 22ας Μεραρχίας Πεζικού υπό τη Διοίκηση του Φρίντριχ Μίλλερ σκόρπισαν τον όλεθρο και μεταμόρφωσαν την επαρχία μας σε κρανίου τόπο.
Μεταξύ των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στην επαρχία Βιάννου υπήρχαν αρκετές γυναίκες, ακόμη και έγκυες, παιδιά, υπερήλικοι και ανάπηροι άνθρωποι. Οι «γενναίοι» και «ιππότες» άνδρες της Βέρμαχτ -όπως τους αποκάλεσε ο ανιστόρητος κ. Ρίχτερ- υπέβαλαν σε βασανιστήρια μέχρι θανάτου τρία παιδιά, τα αδέλφια Βερβελάκη από το Κεφαλοβρύσι Βιάννου. Η Ευαγγελία 8 ετών, η Μαρία 12 ετών και ο Στέλιος 15 ετών αντιστάθηκαν με ασύλληπτη γενναιότητα στους βασανιστές τους και αποτελούν σύμβολα της πάλης του ανθρώπου ενάντια στον φασισμό.
Ξεχωρίζει για το θάρρος της η δεκαεπτάχρονη Μαρία Παπαδημητροπούλου από τον Πεύκο της Βιάννου, μαθήτρια του Λυκείου «Κοραής» στο Ηράκλειο. Η Μαρία στεκόταν στη γραμμή της εκτέλεσης, δίπλα στον πατέρα της, τον δάσκαλο Χαράλαμπο Παπαδημητρόπουλο, στην τοποθεσία Λυγιά του Αγίου Βασιλείου. Όταν ο πατέρας της, νιώθοντας τύψεις που την πήρε μαζί του, της είπε: «Αχ παιδί μου, σε πήρα στο λαιμό μου», η γενναία Βιαννίτισσα του απάντησε: «Δεν πειράζει μπαμπά. Για την πατρίδα πεθαίνουμε…».
Αμέσως μετά τις μαζικές εκτελέσεις αμάχων, οι άντρες της Βέρμαχτ χόρεψαν επί των πτωμάτων. Και με τη χαλκευμένη έκθεση που έστειλαν επιχείρησαν να αποσείσουν την ευθύνη για τα αποτρόπαια εγκλήματά τους. γράφοντας ότι οι εκτελεσθέντες πολίτες, τάχα, «πυροβολήθηκαν ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν».
Οι φετινές εκδηλώσεις μνήμης του Ολοκαυτώματος της Βιάννου, που τίμησε με την παρουσία της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ήταν αφιερωμένες στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας και ιδίως στις γυναίκες. Στις ηρωίδες που αντιστάθηκαν με γενναιότητα στο φασισμό και θυσιάστηκαν. Σ’ αυτές που σήκωσαν αγόγγυστα το σταυρό του πένθους, έσφιξαν τα δόντια, φόρεσαν για όλη τους τη ζωή τα μαύρα ρούχα, στερήθηκαν τις χαρές της ζωής για να σώσουν τα ορφανά από την πείνα και την τρομοκρατία των κατακτητών, να τα αναθρέψουν με αξιοπρέπεια και να τους εμφυσήσουν δημοκρατικές αξίες και ανθρωπιστικά ιδεώδη. Και τα κατάφεραν! Στην καρδιά των Βιαννιτών, των Υπαταίων, των Διστομιτών δεν υπάρχει χώρος για μίσος και εκδίκηση, αλλά παραμένει άσβεστη η φλόγα της μνήμης και της δικαιοσύνης.
Η συγκίνηση της Προέδρου όταν αναφέρθηκε στην ηρωίδα Βιαννίτισσα της Αντίστασης και της θυσίας, ήταν εμφανής. Όπως και όταν συνομίλησε με επιζώντες και επιζώσες του Ολοκαυτώματος της Βιάννου. Ιδιαίτερη σημασία είχε, όμως, και η παρουσία αντιπροσωπείας της ομάδας ΑΚ Distomo από το Αμβούργο. Η εκπρόσωπός τους Δρ. Tina Gericke, με λόγο αιχμηρό και τεκμηριωμένο, αναφέρθηκε στον ειδεχθή χαρακτήρα των ναζιστικών εγκλημάτων εις βάρος του ελληνικού λαού και ζήτησε από την κυβέρνηση της χώρας της να αναλάβει, επιτέλους, την ευθύνη για τα εγκλήματα του Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα. Λόγια έντιμα και θαρραλέα! Η αγωνιστική παρουσία του Δημάρχου Διστόμου Γιάννη Σταθά και των εκπροσώπων των θυμάτων από το Κομμένο Δημήτρη Βλαχοπάνου και το Δίστομο Μιλτιάδη Σφουντούρη, καθώς και συναγωνιστών απ’ όλη την Κρήτη, επισφράγισε τον διττό χαρακτήρα -μνήμης και διεκδίκησης- των εκδηλώσεων.
Ιδιαίτερη φόρτιση και συμβολισμό είχε η ομιλία της Καλλιόπης Λιαδάκη, Προέδρου της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δαμάστας. Η κα Λιαδάκη ήταν βρέφος ενός μηνός όταν οι Γερμανοί εκτέλεσαν τον πατέρα της, στη Δαμάστα Ηρακλείου, στις 21 Ιουνίου 1944. Και, όπως και ο θείος μου Αριστομένης Συγγελάκης του Αριστομένους, Πρόεδρος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δ. Βιάννου, κύριος οικοδεσπότης των εκδηλώσεων, που έμεινε ορφανός από πατέρα πριν καν γεννηθεί, παλεύει με σθένος για Δικαιοσύνη και Αποζημίωση, αποτελώντας ένα φωτεινό παράδειγμα αγωνιστικού ήθους σε μία σκοτεινή εποχή.
Σε μια εποχή που οι γυναικοκτονίες πληθαίνουν με τρομακτική συχνότητα και στη χώρα μας και στιγματίζουν το σύγχρονο πολιτισμό, σήμερα που οι γυναίκες στο Αφγανιστάν και άλλες χώρες ζουν υπό καθεστώς τρομοκρατίας και ακραίας βαναυσότητας, σε μια εποχή που η γυναίκα παραμένει, δυστυχώς, θύμα εκμετάλλευσης και καταπίεσης, η μαρτυρική Βιάννος, η Υπάτη, τα Καλάβρυτα, οι Πύργοι και το Μεσόβουνο, το Δίστομο, η Μουσιωτίτσα, το Κομμένο και οι άλλοι μαρτυρικοί τόποι της χώρας μας στέλνουν μήνυμα αντίστασης στη σύγχρονη βαρβαρότητα, σεβασμού της ανθρώπινης αξίας και αγώνα για δημοκρατία και δικαιοσύνη!
Οι ηρωίδες γυναίκες της Κατοχής μας παραγγέλνουν: «Συνεχίστε τον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση. Εναντιωθείτε στις απόπειρες επανεμφάνισης του φασισμού και του ναζισμού. Αντιστρατευτείτε τις απόπειρες παραχάραξης και πλαστογράφησης της Ιστορίας. Κρατήστε ζωντανή την ιστορική μνήμη. Μείνετε στις επάλξεις του αγώνα για Δικαιοσύνη».
Και αυτό πράττουμε. Συνεχίζουμε ανυποχώρητα τον αγώνα για Μνήμη και Δικαιοσύνη. Μέχρι τη νίκη!
