Σε οριακό σημείο οι σχέσεις του Δικτύου ΦοΔΣΑ με ΚΕΔΕ και Υπουργείο Περιβάλλοντος - Ρήξη ή Συνεργασία;

Σε ανοιχτή σύγκρουση οδηγούνται οι σχέσεις του Πανελλήνιου Δικτύου ΦοΔΣΑ με την ΚΕΔΕ και το υπουργείο Περιβάλλοντος μετά τις διασπαστικές κινήσεις που αναπτύχθηκαν στο παρασκήνιο της Πανελλήνιας Συνόδου, που πραγματοποιείται στη Μυτιλήνη, από ομάδα αυτοδιοικητικών με στόχο την δημιουργία μιας άλλης Ένωσης ΦοΔΣΑ.  

Η κίνηση αυτή, που φαίνεται να έχει τις ευλογίες της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος, προκάλεσε όπως ήταν φυσικό την δυναμική αντίδραση των Δημάρχων - μελών του Πανελλήνιου Δικτύου, στα πλαίσια των εργασιών της συνόδου των ΦοΔΣΑ.

Ο ισχυρισμός που προβάλλεται απο τους πρωταγωνιστές της διασπαστικής κίνησης «περί μη θεσμικής εκπροσώπησης» είναι ότι δεν εκπροσωπούνται οι 10 από τους 14 Φο.Δ.Σ.Α. Ο αντίλογος που αναπτύχθηκε από το Πανελλήνιο Δίκτυο ΦοΔΣΑ είναι ότι το Δίκτυο έχει επανειλημμένως απευθύνει πρόσκληση συμμετοχής και έχει επιδιώξει συνεργασία.

«Το αφήγημα περί αποκλεισμού διαψεύδεται από την πραγματικότητα», υποστηρίζουν οι Δήμαρχοι-μέλη του Πανελλήνιου Δικτύου.

Οι αποφάσεις του Δικτύου, τονίζουν οι Δήμαρχοι που αντιδρούν στις διασπαστικές κινήσεις, λαμβάνονται με απόλυτη διαφάνεια, σε ανοικτές διαδικασίες και με τήρηση όλων των προβλεπομένων από το Καταστατικό και τον νόμο.

Οι Δήμαρχοι του Πανελλήνιου Δικτύου μιλούν «για αφηγήματα που εξυπηρετούν τους σχεδιασμούς εκείνων που επιδιώκουν να διαμορφώσουν την πολιτική των αποβλήτων ερήμην των Δήμων και των συλλογικών τους εκφράσεων.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι πεδίο ετεροκαθορισμού, ούτε εργαλείο για την επιβεβαίωση διοικητικών στρατηγικών που εκπορεύονται μακριά από τις ανάγκες και τις φωνές των τοπικών κοινωνιών», υποστήριξαν χθες στις τοποθετήσεις τους, οι αυτοδιοικητικοί.

Κομβικής σημασίας για το θέμα αυτό που κυριάρχησε στην Πανελλήνια Σύνοδο υπήρξε η ομιλία του Α’ αντιπροέδρου της ΚΕΔΕ και Δημάρχου Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης Γρηγόρη Κωνσταντέλλου.

«Λυπάμαι από καρδιάς που ο φορέας στον οποίο μετέχω Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, ένα πολύ σημαντικό όργανο πολιτικής παρέμβασης σήμερα δεν είναι εδώ έχοντας δώσει την αιγίδα της, είναι κάτι που προσωπικά με λυπεί και έρχομαι να καλύψω αυτό το κενό καθότι πιστεύω βαθιά ότι ο ρόλος της ΚΕΔΕ είναι να λειτουργεί ως μία μεγάλη ομπρέλα και να καλύπτει το σύνολο της αυτοδιοικητικής δράσης (..) 

Ο ρόλος μας δεν είναι να αφαιρούμε και να διαιρούμε- μειώνουμε δυνάμεις, αλλά να προσθέτουμε και να πολλαπλασιάζουμε την δυνατότητα και την παρέμβασή μας» είπε κατά την έναρξη της ομιλίας του ο Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, επισημαίνοντας ότι δεν περισσεύει κανείς από την συζήτηση ενός θέματος στο οποίο η Ελλάδα έχει μείνει δεκαετίες πίσω γεγονός που όπως τόνισε το γνωρίζει από πρώτο χέρι η τοπική αυτοδιοίκηση που χαρακτήρισε το πιο παραγωγικό και φιλότιμο κομμάτι της δημόσιας μηχανής.

«Το απέδειξε κατά την διάρκεια της βαθιάς οικονομικής κρίσης όταν κατάφερε να στηρίξει τις τοπικές κοινωνίες χωρίς πόρους αλλά με ιδέες, προσπάθεια και λύσεις και το κατάφερε όταν μετατράπηκε κατά την περίοδο της πανδημίας σε υγειονομική μονάδα στηρίζοντας πάλι τις τοπικές κοινωνίες, τους αδυνάτους και εκείνους που δεν έπρεπε να μείνουν μόνοι» είπε και πρόσθεσε ότι σήμερα η αυτοδιοίκηση φιγουράρει στις πρώτες 4 θέσεις στην εκτίμηση του Έλληνα πολίτη με την συστηματική, όπως ανέφερε δουλειά που γίνεται την τελευταία δεκαετία.

Παρά ταύτα, επισήμανε ότι το κράτος δεν αναγνωρίζει ως όφειλε και ως πρέπει αυτή τη προσφορά.

«Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης δεν είναι να κάνει κυβερνητισμό ή αντικυβερνητισμό, αλλά να κάνει αυτοδιοίκηση και να στέκεται δίπλα στον πολίτη, στις ανάγκες του, στις αγωνίες του, σ΄ αυτό το τόπο που δεν ξέρει για το αύριο το δικό του (..) Και γι’ αυτό σήμερα εδώ έπρεπε να ήμασταν όλοι».

«Δεν ξέρω κάποιον αυτοδιοικητικό ο οποίος να μακροημέρευσε όταν ως Δήμαρχος επιχειρούσε να κάνει παρέμβαση σε τοπικούς συλλόγους για να ορίσει τους εκλεκτούς ή τους φίλους του. Μάλλον τα συστήματα τα τοπικά, τέτοιες συμπεριφορές δεν τις αναγνωρίζουν θετικά.

Όταν λοιπόν αυτό συμβαίνει σε τοπικό επίπεδο, πως ακριβώς επιτρέπεται να συμβαίνει το αντίστοιχο σε Κεντρικό επίπεδο;

Για ποιο λόγο πρέπει ο ένας να μποϋκοτάρει την ύπαρξη του άλλου και να επιχειρεί να υποκαταστήσει την λειτουργία του άνευ λόγου και άνευ ουσιαστικής λογικής.

Αυτό δεν θα μας πάει μακριά και πρέπει να το ρυθμίσουμε, πρέπει να μονιάσουμε και πρέπει όλοι να δούμε τα πράγματα ωφελιμιστικά για το σύνολο και όχι για συγκεκριμένους. Και νομίζω ότι κατανοούν όλοι τι θέλω να πω».

Ανοιχτή Επιστολή – Καταγγελία Υπονόμευσης και Απόπειρας Κατάργησης του Δικτύου ΦοΔΣΑ

Στην Πανελλήνια Συνέλευση του Δικτύου ΦοΔΣΑ διακινήθηκε και ανοιχτή επιστολή - καταγγελία υπονόμευσης και απόπειρας κατάργησης του Δικτύου ΦοΔΣΑ επιρρίπτοντας ευθύνες στην ΚΕΔΕ και το υπουργείο Περιβάλλοντος που φαίνεται να στηρίζει την επιχειρούμενη ίδρυση μιας νέας «Ένωσης ΦοΔΣΑ». 

Σύμφωνα με το Πανελλήνιο Δίκτυο ΦοΔΣΑ, η επιχειρούμενη προσπάθεια ίδρυσης νέας Ενωσης ΦοΔΣΑ “αποτελεί το αποκορύφωμα μιας καλοσχεδιασμένης, συνειδητής και απολύτως ελεγχόμενης απόπειρας υπονόμευσης του μοναδικού καταστατικά θεσμοθετημένου και νομιμοποιημένου φορέα εκπροσώπησης των ΦοΔΣΑ της χώρας: του Δικτύου ΦοΔΣΑ.

Η επιχείρηση αυτή, υποστηρίζει το Πανελλήνιο Δίκτυο, εκπορεύεται από σαφή κίνητρα πολιτικής σκοπιμότητας και συνοδεύεται με βαριά ηθική ευθύνη.

Προωθείται, μεθοδικά, από υπηρεσιακούς και αυτοδιοικητικούς παράγοντες, οι οποίοι, κατά το πρόσφατο παρελθόν, είχαν δημόσια αναγνωρίσει τη σημασία της θεσμικής εκπροσώπησης των ΦοΔΣΑ. 

Είναι οι ίδιοι που, σήμερα, είτε μέσω απροκάλυπτων και ωμών παρεμβάσεων, είτε μέσω της θεσμικής σιωπής τους, συνδράμουν ενεργά στην προσπάθεια απαξίωσης του λειτουργούντος με επιτυχία και ιστορικά κατοχυρωμένου Δικτύου ΦοΔΣΑ.

Πρόκειται για πρόσωπα με κρίσιμο, σοβαρό ρόλο και αρμοδιότητα στη διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής για τα απόβλητα και την εκπροσώπηση της Αυτοδιοίκησης, των οποίων οι επιλογές και η συμπεριφορά δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται ούτε ορθολογικές, αλλά με βεβαιότητα επιζήμιες για το θεσμό.

Ο Γενικός Γραμματέας, κ. Μανώλης Γραφάκος, ενώπιον της Βουλής, στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Περιβάλλοντος στις 24 Οκτωβρίου 2024, δήλωνε ρητά την ανάγκη θεσμικής αναγνώρισης του Δικτύου ΦοΔΣΑ ως επίσημου συνομιλητή της Πολιτείας. Λίγους μήνες μετά, με μία θεσμικά ασύμβατη αλλαγή στάσης, υποστηρίζει και ενισχύει πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην υποκατάσταση και αποδόμηση του Δικτύου, ασκώντας άτυπες και στοχευμένες παρεμβάσεις σε στελέχη Υπουργείων, Δημάρχους και εκπροσώπους ΦοΔΣΑ, με στόχο να αποτρέψει τη συμμετοχή τους στην 17η Πανελλήνια Σύνοδο του Δικτύου στη Μυτιλήνη”.

Σύμφωνα με τους Δημάρχους του Πανελλήνιου Δικτύου “η συμπεριφορά αυτή συνιστά πρωτοφανή θεσμική εκτροπή. Δεν πρόκειται για απλή διαφοροποίηση και έκφραση άποψης, αλλά για συνειδητή προσπάθεια φίμωσης και αποδυνάμωσης ενός συλλογικού θεσμικού οργάνου, που επί 17 έτη διατηρεί σταθερή, τεκμηριωμένη και ανεξάρτητη παρουσία και κατά κοινή ομολογία αποτελεσματική λειτουργία για τα συμφέροντα των Δήμων της χώρας”.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην επιστολή “ακόμη σοβαρότερη είναι η στάση του Προέδρου της ΚΕΔΕ, κ. Λάζαρου Κυρίζογλου, ο οποίος για πρώτη φορά στα χρονικά αρνήθηκε να θέσει υπό την αιγίδα της Ένωσης την Πανελλήνια Σύνοδο του Δικτύου ΦοΔΣΑ.

Η επιλογή αυτή δεν συνοδεύεται από μια τεκμηριωμένη απόφαση, αλλά συνιστά ευθεία πολιτική δήλωση αποκλεισμού, που προσβάλλει το σύνολο των ΦοΔΣΑ που συμμετέχουν ενεργά σε έναν θεσμό επιστημονικό και αυτοδιοικητικό που λειτουργεί επί σειρά ετών.

Ο κ. Κυρίζογλου, με τη στάση του, δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της ιστορικής και θεσμικής αποστολής της ΚΕΔΕ.

Αντί να λειτουργήσει ως εγγυητής ενότητας και θεσμικής συνέχειας, επιλέγει έναν ρόλο παθητικής αποδοχής και έμμεσης νομιμοποίησης πρωτοβουλιών που διχάζουν την Αυτοδιοίκηση.

Η σιωπηρή ή ενεργή του στήριξη σε σχεδιασμούς που υπονομεύουν τη συλλογική έκφραση των ΦοΔΣΑ δεν συνάδει με τον ρόλο του Προέδρου της ΚΕΔΕ και γεννά εύλογα ερωτήματα για την κατεύθυνση στην οποία οδηγείται ο θεσμός υπό την παρούσα ηγεσία.

Περαιτέρω, η επιχειρούμενη σύσταση νέας «Ένωσης», χωρίς προηγούμενη απόφαση των Διοικητικών Συμβουλίων των ΦοΔΣΑ και χωρίς καμία δημόσια διαβούλευση, εγείρει μείζον ζήτημα δημοκρατικής νομιμοποίησης.

Τίθεται επομένως το εύλογο ερώτημα: Ποιοι από τους συνυπογράφοντες έλαβαν εξουσιοδότηση και νομιμοποίηση από τα συλλογικά τους όργανα να προβούν στην ενέργεια αυτή;
(Σύμφωνα με πληροφορίες που δεν διαψεύστηκαν στους συνυπογράφοντες, την ιδέα σύστασης νέας Ένωσης ΦοΔΣΑ είναι και ο Δήμαρχος Λαμιέων και πρόεδρος του ΦοΔΣΑ Στερεάς Πανουργιάς Παπαϊωάννου, γεγονός που προκάλεσε εσωτερικές διαμάχες στο Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα, με τους Δημάρχους Δελφών Παναγιώτη Ταγκαλή και Θήβας Γιώργος Αναστασίου να διαμαρτύρονται έντονα, θέτοντας ζητήματα αξιοπιστίας του ΦοΔΣΑ και ζητώντας από τον πρόεδρο να πάρει πίσω την υπογραφή του από την εν εξελίξει διασπαστική κίνηση).

“Η θεσμική εκπροσώπηση των ΦοΔΣΑ δεν είναι ζήτημα προσωπικής επιλογής, ούτε ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Είναι ζήτημα συλλογικής ευθύνης και θεσμικής τάξης.

Η πρωτοβουλία για συγκρότηση νέου φορέα εκπροσώπησης των ΦοΔΣΑ, όπως αυτή προωθείται από τον Πρόεδρο του ΦοΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας, κ. Μιχάλη Γεράνη, και όσους συντάσσονται μαζί του, στερείται θεσμικής εγκυρότητας και νομικής βάσης. Οι δευτεροβάθμιες ενώσεις στην Αυτοδιοίκηση δεν ιδρύονται με άτυπες και αδιαφανείς διαβουλεύσεις ή προσωπικά δίκτυα επιρροής, αλλά μέσα από νομιμοποιημένες διαδικασίες που εγγυώνται τη συλλογικότητα, το αυτοδιοίκητο των μελών τους και τη δημοκρατική διαβούλευση” τονίζουν στην επιστολή τους οι Δήμαρχοι - μέλη του Πανελλήνιου Δικτύου.

Κυρίως όμως η διαδικασία ίδρυσης τους κατοχυρώνει τις αρχές τις διαφάνειας, του ισότιμου διαλόγου και του δημοκρατικού τρόπου λήψης των αποφάσεων.

Η απόπειρα παράκαμψης αυτών των αρχών, μέσω πρωτοβουλιών που δεν έχουν καμία εντολή εκπροσώπησης ούτε προκύπτουν από αποφάσεις των αρμόδιων συλλογικών οργάνων, συνιστά σαφή θεσμική εκτροπή. Είναι απογοητευτικό – και πολιτικά αποκαλυπτικό – ότι μια τόσο σοβαρή υπόθεση για τη θεσμική εκπροσώπηση των ΦοΔΣΑ εργαλειοποιείται ως μέσο προσωπικής στρατηγικής, ενδεχομένως ως συνέχεια της αποτυχημένης επιδίωξης κάποιων να ηγηθούν του Δικτύου.

Πρωτοβουλίες που αντί να ενώνουν, διχάζουν· και αντί να ενισχύουν τη θεσμική έκφραση, υπονομεύουν την ίδια την έννοια της συλλογικότητας, δεν μπορούν παρά να τεθούν στην κρίση της ίδιας της Αυτοδιοίκησης και της ιστορίας της.

Το συγκεκριμένο έγγραφο, στερούμενο θεσμικής νομιμοποίησης και πολιτικής βαρύτητας, είναι προορισμένο να λάβει τη θέση που του αναλογεί: στο καλάθι της ανακύκλωσης – μια κατάληξη περιβαλλοντικά επωφελής, αλλά θεσμικά αδιάφορη.

Ως ακόμη μία άγονη και πρόχειρη απόπειρα υποκατάστασης της θεσμικής συνέχειας, θα καταγραφεί ως παρένθεση χωρίς ουσιαστικό αποτύπωμα” καταλήγει η επιστολή του Πανελλήνιου Δικτύου.

Το Πανελλήνιο Δίκτυο απευθύνει δημόσια πρόσκληση προς όλους τους ΦοΔΣΑ της χώρας, “να διαφυλάξουν τη θεσμική τους έκφραση μέσα από το συλλογικό τους όργανο και να στηρίξουν ενεργά τις αρχές της διαφάνειας και της θεσμικής ισοτιμίας”. Προς τα αρμόδια Υπουργεία, “να αποσαφηνίσουν τη στάση τους επί του κρίσιμου ζητήματος της θεσμικής εκπροσώπησης των ΦοΔΣΑ, ενισχύοντας τη νομιμότητα και τον θεσμικό διάλογο”.

Προς την ΚΕΔΕ, “να επανεξετάσει τη θέση της αναφορικά με το τεκμηριωμένο και διαχρονικό αίτημα του Δικτύου ΦοΔΣΑ και να ανταποκριθεί στον θεσμικό της ρόλο ως ενοποιητικός και υποστηρικτικός φορέας της Αυτοδιοίκησης. Προς τους συνυπογράφοντες της πρότασης σύστασης νέου οργάνου, “να ενημερώσουν, με σεβασμό στη θεσμική διαφάνεια, αν η υπογραφή τους συνοδεύεται από σχετική απόφαση ή εντολή του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα που εκπροσωπούν”.

“Το Δίκτυο ΦοΔΣΑ δεν εκβιάζεται και θα συνεχίσει αταλάντευτα να εκπληρώνει του στόχους” τονίζεται με έμφαση στην επιστολή.