Εντάσεις, διαφωνίες, συγκρούσεις αλλά με συμφωνία στο τέλος η Γενική Συνέλευση του ΦοΔΣΑ στην Αταλάντη για τα σκουπίδια: Δραματικό πρόβλημα, μεγάλο αδιέξοδο

Ρεπορτάζ: Χρήστος Αλεξανδρής  


Εντάσεις, διαφωνίες, διαφορετικές προσεγγίσεις, συγκρούσεις αλλά και μια συμφωνία στο τέλος για τον επιδιωκόμενο στόχο, χαρακτήρισαν την χθεσινή γενική συνέλευση του ΦοΔΣΑ στην Αταλάντη. 

Με την ολοκλήρωση των εργασιών της συνέλευσης, οι Δήμαρχοι - μέτοχοι του ΦοΔΣΑ αναγνώρισαν ότι ήταν μία από τις πιο παραγωγικές και εποικοδομητικές συναντήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα με πάρα πολύ σημαντικά συμπεράσματα για τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα προκειμένου να λήξει το καθεστώς αβεβαιότητας που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια, όσον αφορά τις τελικές αποφάσεις στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Η Γενική Συνέλευση του ΦοΔΣΑ διεξήχθη στην Αταλάντη υπό το φως των νέων δεδομένων που προκύπτουν από τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του υπουργείου Περιβάλλοντος με τους Δημάρχους να αναγνωρίζουν, έστω και στο πάρα πέντε, ότι το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων που έχει προσλάβει δραματικές διαστάσεις για την Περιφέρεια Στερεάς.

Τον κώδωνα του κινδύνου, να μην υπάρχει σε δύο χρονια στην Περιφέρεια Στερεάς χώρος εναπόθεσης των απορριμμάτων, καθώς λήγει το 2026 η διαθεσιμότητα των τεσσάρων ΧΥΤΑ που υπάρχουν και λειτουργούν σήμερα στη Στερεά (Θήβα, Ιστιαία, Άμφισσα και Χαλκίδα), έκρουσε ο Γενικός Διευθυντής του ΦοΔΣΑ Χαράλαμπος Τσοκανής ενημερώνοντας τους Δημάρχους για την πορεία των έργων στα πλαίσια της γενικής συνέλευσης του Φορέα.  

Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που ο Διευθυντής του ΦοΔΣΑ επισημαίνει τους κινδύνους της αδράνειας της Πολιτείας να προχωρήσει σε οριστική λύση χρηματοδότησης των δύο μεγάλων Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων σε Λαμία και Χαλκίδα.

Το αναφέρει σε όλες τις συναντήσεις που έχουν γίνει για το φλέγον ζήτημα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στο ΧΥΤΑ Λαμίας όπου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΦοΔΣΑ, μέχρι σήμερα έχουν εναποτεθεί 2,5 εκατομμύρια κυβικά απόβλητα.

«Αυτή τη στιγμή ο χώρος έχει ένα ύψος επταόροφης πολυκατοικίας και σήμερα έχουμε εξαντλήσει όλα τα σενάρια για να επεκτείνουμε τη διαθεσιμότητα του ΧΥΤΑ» τόνισε ο κ. Τσοκανής.

Η εκτίμηση του Γενικού Διευθυντή είναι οτι ο ΧΥΤΑ Λαμίας θα κορεσθεί το Μάρτιο του 2026 λαμβάνοντας υπόψιν το καλό σενάριο, όπως είπε, γιατί διαφορετικά θα πρέπει να διακόψουμε αμεσα τη λειτουργία του ΧΥΤΑ.

«Θα μας κουκουλώσουν τα σκουπίδια»

Τα μεγάλα αγκάθια για τον ΦοΔΣΑ παραμένουν τα έργα της επέκτασης του κυτάρρου του ΧΥΤΑ Λαμίας καθώς και η χρηματοδότηση των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων Λαμίας και Χαλκίδας. 

Ο φορέας, τα τελευταία χρόνια, καταβάλει προσπάθεια να χρηματοδοτηθούν στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027 το σύνολο των απαιτούμενων έργων διαχείρισης αποβλήτων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (ΜΕΑ Χαλκίδας, ΜΕΑ Λαμίας, Αναβάθμιση ΜΕΑ Άμφισσας κτλ), σύμφωνα με τους όρους και στόχους που θέτει ο Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), αλλά και ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Βασική επιδίωξη του Φορέα είναι «να αυξήσει την περιουσιακή κατάσταση και το κύκλο εργασιών, βοηθώντας ουσιαστικά στην ανάπτυξη της Περιφέρειας με κοινωνικό όφελος, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την αναβάθμιση των υπηρεσιών, με στόχο την διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, της προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών».

Για το έργο με τίτλο «ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ Χ.Υ.Τ.Α. και ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΗ "ΝΕΥΡΟΠΟΛΗ" ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΜΙΕΩΝ» με πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (νυν ΕΠΑ) δεδομένης της ισχύουσας τριμερούς Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Φο.Δ.Σ.Α. Στερεάς Ελλάδας Α.Ε., της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Λαμιέων υπάρχει η δημόσια δέσμευση - δήλωση του Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας για τη διασφάλιση χρηματοδότησης της εν λόγω Πράξης. 

Στη γενική συνέλευση του ΦοΔΣΑ, χθες στην Αταλάντη, διαβάστηκε από τον Δήμαρχο Λαμίας και πρόεδρο του ΦοΔΣΑ επιστολή του Περιφερειάρχη Φάνη Σπανού με την οποία ανακοινώνει ότι η σχετική πρόσκληση για τα έργα της Λαμίας και της Χαλκίδας θα βγει στον αέρα τις επόμενες ημέρες, όπως δεσμεύτηκαν ο υπουργός Περιβάλλοντος Θεόδωρος Σκυλακάκης και ο Γενικός Γραμματέας Μανώλης Γραφάκος, στη συνάντηση που είχαν μαζί του.

Οι Δήμαρχοι αντιμετωπίζουν με επιφυλάξεις τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις καθώς στον αγώνα που κάνουν τα τελευταία χρόνια για την εξεύρευση χρηματοδότησης προκειμένου να κατασκευαστούν τα δύο σπουδαιότερα έργα στην Περιφέρεια (ΜΕΑ Λαμίας και Χαλκίδας) έχουν πάρει πολλές τέτοιες υποσχέσεις από κυβερνητικούς παράγοντες, ωστόσο ακόμη και σήμερα είναι εν αναμονή των αποφάσεων του υπουργού Περιβάλλοντος Θεόδωρου Σκυλακάκη, ο οποίος έχει αναλάβει τη δέσμευση ότι τις επόμενες ημέρες θα βγάλει την πρόσκληση.

Tα περιθώρια στο ζήτημα των σκουπιδιών έχουν στενέψει απελπιστικά, σημείωσε ο πρόεδρος του ΦοΔΣΑ και Δήμαρχος Λαμίας Πανουργιάς Παπαϊωάννου, τονίζοντας ότι αν δεν γίνουν τα έργα σε λίγο καιρό δεν θα έχουμε χώρο να εναποθέσουμε τα σκουπίδια. Ο κ. Παπαϊωάννου αναφέρθηκε και στις επαφές που γίνονται με τους αρμόδιους παράγοντες του υπουργείου και όπως είπε υπάρχουν θετικά σημάδια ότι θα βρούμε τελικά λύση στο θέμα των σκουπιδιών.

Ο Δήμαρχος Διρφύων - Μεσσαπίων Γιώργος Ψαθάς ζήτησε να ενημερωθεί αν υπάρχει κάποιο έγγραφο του υπουργείου που να τον δεσμεύει για το θέμα της χρηματοδότησης των έργων, επισημαίνοντας ότι μέχρι σήμερα έχουμε πάρει πολλές προφορικές υποσχέσεις αλλά λύση δεν βρήκαμε.

«Αυτό που ξέραμε είναι ότι το θέμα το έχει αναλάβει ο Περιφερειάρχης και τώρα πληροφορούμαστε ότι η υπόθεση βρίσκεται στα χέρια του κυρίου Σκυλακάκη αλλά δεν έχουμε στα χέρια μας ένα εγγραφο που να στηριχθούμε για να προχωρήσουμε τα επόμενα βήματα», σημείωσε.

«Δεν έχουμε καταφέρει να φτιάξουμε ένα έργο στην Περιφέρεια Στερεάς και αυτό που περιμένουμε σήμερα είναι να κλείσουν όλοι οι ΧΥΤΑ και να πετάμε τα σκουπίδια στους δρόμους» τόνισε ο Δήμαρχος Κύμης Αλιβερίου Νίκος Μπαράκος.

Δεν φταίνε πάντα οι άλλοι για τη δική μας αποτυχία, είπε ο Δήμαρχος και πρότεινε να υπάρξει συντονισμένη προσπάθεια για εξεύρεση χρηματοδότησης, ενώ πρότεινε αν δεν ευοδωθεί αυτή η προσπάθεια να προχωρήσουν απο μόνοι τους και να κατασκευάσουν τα έργα.

«Δεν μπορούμε να κάνουμε σήμερα τίποτα διαφορετικό και όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο γρήγορα θα βγει η πρόσκληση του υπουργείου Περιβάλλοντος» τόνισε η Δήμαρχος Χαλκιδέων Ελένη Βάκα σημειώνοντας ότι θα επισκεφθεί εκ νέου το υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου να ρυθμιστούν τα διαδικαστικά θέματα.

Μία πρόταση που έπεσε στο τραπέζι να μεταφερθούν τα απορρίμματα από τους Δήμους της Φθιώτιδας στο ΧΥΤΑ Ιστιαίας, προκάλεσε την έκρηξη του Δημάρχου Καμένων Βούρλων Ηλία Κυρμανίδη εξαπολύοντας προσωπική επίθεση στους υπηρεσιακούς παράγοντες του ΦοΔΣΑ.

«Αντί να διαχειριστούν τα προβλήματα, καταθέτουν προτάσεις που μοιάζουν με ανέκδοτα» είπε ο Δήμαρχος Καμένων Βούρλων ανεβάζοντας τους τόνους στη γενική συνέλευση.

«Είναι ντροπή», είπε, «να γίνονται σκέψεις και προτάσεις οτι πρέπει να μισθώνουμε καράβια για να μεταφέρουμε τα σκουπίδια στην Ιστιαία. Μήπως θα πρέπει να τα πάμε και στον πλανήτη Άρη», ανέφερε ο Δήμαρχος Καμένων Βούρλων, δυναμιτίζοντας το κλίμα της συνέλευσης.

«Ο ΦοΔΣΑ είναι από μόνος του ένα αδιέξοδο» υπογράμμισε ο Δήμαρχος Καμένων Βούρλων, τονίζοντας ότι «οι νέοι Δήμαρχοι βρίσκονται συνεχώς μπροστά σε αδιέξοδα και μας συζητά όλη η Ελλάδα».

Απαντώντας στις αιχμές του Δημάρχου Καμένων Βούρλων, ο Δήμαρχος Δελφών Παναγιώτης Ταγκαλής, υπογράμμισε ότι για τα σημερινά αδιέξοδα η ευθύνη ανήκει στο Διοικητικό Συμβούλιο και στο έλλειμμα πολιτικής διεκδίκησης που χαρακτήρισε την προηγούμενη θητεία.

«Σχεδιάζαμε λύσεις χωρίς να έχουμε σε γνώση μας όλα τα δεδομένα της νομοθεσίας και στηριζόμασταν σε πολιτικές δεσμεύσεις που αθετούνταν κάθε φορά, χωρίς μάλιστα να εκδηλώνεται και η δική μας αντίδραση» σημείωσε ο κ. Ταγκαλής.

Ενστάσεις για την αποτελεσματικότητα του ΦοΔΣΑ στην προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος που αντιμετωπίζει όλη η Στερεά διατύπωσε και η Δήμαρχος Αμφίκλειας - Ελάτειας Αθανασία Στιβακτή.

«Συζητάμε συνεχώς για το ΧΥΤΑ Λαμίας χωρίς μέχρι σήμερα να έχει βρεθεί μια λύση και σήμερα πρέπει να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε με τα σκουπίδια και μας προτείνεται να πάμε τα σκουπίδια στην Ιστιαία. Αν δεν μπορούμε να βρούμε δημόσια χρηματοδότηση θα πρέπει να εξετάσουμε εναλλακτικές λύσεις» τόνισε η Δήμαρχος Αμφίκλειας - Ελάτειας.

Οι αποφάσεις του ΦοΔΣΑ είναι πολιτικές, σημείωσε ο Δήμαρχος Λαμιέων και πρόεδρος του Φορέα Πανουργιάς Παπαϊωάννου, ενώ αντίδραση υπήρξε και από τον Δήμαρχο Λοκρών Θανάση Ζεκεντέ και το Δήμαρχο Θηβών Γιώργο Αναστασίου.

«Δεν μπορεί να δεχτούμε ότι ο ΦοΔΣΑ διοικείται από τους υπηρεσιακούς παράγοντες και ότι οι Δήμαρχοι είναι διακοσμητικά στοιχεία» ανέφερε ο Δήμαρχος Λοκρών Θανάσης Ζεκεντές.

Απαντώντας στις αιχμές του Δημάρχου Καμένων Βούρλων, ο Διευθυντής του ΦοΔΣΑ Χαράλαμπος Τσοκανής διευκρίνισε ότι «δεν υπάρχει εισήγηση της υπηρεσίας που να μην έχει απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου».

Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Δομοκού Χαράλαμπος Λιόλιος τόνισε ότι από τις συζητήσεις που γίνονται και με τους υπουργούς, καταλαβαίνουμε ότι «είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και αν σε ένα ή δύο χρόνια το αργότερο σταματήσει η λειτουργία του ΧΥΤΑ Λαμίας, θα οδηγηθούμε σε απόλυτο αδιέξοδο.

Η πρόταση του Δημάρχου Δομοκού είναι να παρακρατηθούν τα χρήματα από το τέλος ταφής και να προχωρήσουμε στην κατασκευή των έργων με δική μας χρηματοδότηση.

ΣΔΙΤ ή' Δημόσια χρηματοδότηση ;

Μέχρι σήμερα η θέση του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι ότι τα έργα πρέπει να γίνουν με ΣΔΙΤ, αλλά σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του ΦοΔΣΑ Χαράλαμπου Τσοκανή, αυτό παραμένει σε εκκρεμότητα καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση χρηματοδότησης των εγκαταστάσεων το ζήτημα της ανακύκλωσης.

Η κυβέρνηση συνεχίζει έναν αγώνα δρόμου για να δημοπρατήσει και να συμβασιοποιήσει όλες αυτές τις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων όπου, εν πολλοίς, τα απορρίμματα μπαίνουν ανακατωμένα χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση και αφαίρεση των χρήσιμων υλικών και διαχωρισμός των βιοαποβλήτων (απορρίμματα κουζίνας-κήπου).

Αυτές οι ΜΕΑ χρηματοδοτούνταν από το παλαιό ΕΣΠΑ αλλά το νέο ΕΣΠΑ απαιτεί υποδομές άλλου τύπου, τις ΜΑΑ (Μονάδες Ανακύκλωσης-Ανάκτησης). Εκεί τα απορρίμματα φθάνουν διαχωρισμένα με αποτέλεσμα να μένει λιγότερο υπόλειμμα για θάψιμο στις χωματερές (κάτω από 20% έναντι τουλάχιστον 80% με τις σημερινές επιδόσεις της ανακύκλωσης).

Τα συμβασιοποιημένα έργα εμφανίζουν από μικρή ως και ελάχιστη απορρόφηση κονδυλίων, αφού οι συμβάσεις υπογράφηκαν όχι στην αρχή της πενταετίας Μανώλη Γραφάκου αλλά μέσα στους τελευταίους μήνες.

Είχαν προηγηθεί αλλεπάλληλες αλλαγές στα Τεύχη Δημοπράτησης και οι συνήθεις δικαστικές διαμάχες ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους εργολάβους.

Παρά ταύτα, η ελληνική κυβέρνηση συνέχιζε να προκηρύσσει ΜΕΑ αν και από το 2021 με την λήξη του προηγούμενου ΕΣΠΑ, οι Ευρωπαίοι δήλωναν την διαφωνία τους με την χρηματοδότηση τέτοιων εγκαταστάσεων.

Σε μια τέτοια περίπτωση, ο ΦοΔΣΑ αποκτά πλεονέκτημα και αναθερμαίνεται η υπόθεση της δημόσιας χρηματοδότησης των δύο έργων.

Όλα αυτά όμως αναμένεται να ξεκαθαρίσουν σε συνάντηση του υπουργείου Περιβάλλοντος με τους Ευρωπαίους.