Η Σιδερόψαρη φορβάδα

Παλαιότερα στα χωριά μας όσα ήταν τα σπίτια του κάθε χωριού, άλλα τόσα περίπου ήταν και τα άλογα και αν δεν ήταν ζευγάρι και ήταν ένα, θα έκανε κολιγιά με άλλο για την καλλιέργεια των χωραφιών. Το άλογο τότε ήταν ο καλύτερος συνεργάτης και το εργαλείο της αγροτικής οικογένειας για όλες τις δουλειές. Όργωνε την Γη, αλώνιζε, κουβαλούσε τα ξύλα από το δάσος, πήγαινε στο μύλο, στην πόλη για ψώνια, στο γιατρό, στα διπλανά χωριά στα πανηγύρια, στους γάμους με το συμπεθεριό για το γαμπρό και την νύφη και ένα σωρό άλλες δουλειές.

Με λίγα λόγια ήταν το ΙΧ για εκείνη την εποχή. Ήταν γεμάτες οι αχυρώνες από άλογα, άλετρες, λαιμαριές και παλατζόξυλα, που στην θέση του σήμερα μπήκε ένα τρακτέρ των 100 αλόγων. Πέρα από όλα αυτά ο στρατός ανά πάσα στιγμή το επιστράτευε σε περίπτωση πολέμου και τα ταξινομούσε τακτικά όλα τα άλογα καταγράφοντας με πλήρη στοιχεία όπως το γένος, την ηλικία, το ανάστημα, το νούμερο στα πέταλα με σάγμα ή άνευ σάγματος και το χρώμα.(1)

Όπως θα δούμε παρακάτω από ένα πιστοποιητικό φαίνεται όλη η διαδρομή του αλόγου. Μια πρώτη καταγραφή γίνεται στα Αλεπόσπιτα και πουλήθηκε το 1946 στο Βασίλειο Γ. Κύρκο κάτοικο Φτέρης Σπερχειάδας μια φορβάδα 3 ετών αναστήματος 1,20 μέτρα χρώματος ορφνού και το 1950 ξαναπουλήθηκε πιθανότατα στο παζάρι της Σπερχειάδας στον Ευάγγελο Ν. Παλαιορούτη κάτοικο Κωσταλεξίου Λαμίας αντί δραχμών 20.000 και το πιστοποιητικό υπογράφει ο τότε Πρόεδρος Φτέρης  Αρκούδας.

Στην μεταβίβαση που έγινε μετά από 4 χρόνια υπογράφει ο τότε πρόεδρος Τσατσαρής.

Πόσα στρέμματα και πόσα χιλιόμετρα να έκανε το άλογο κι o ζευγολάτης μέσα στην αυλακιά αφήνοντας τα πέταλα και τα λιωμένα γουρνοτσάρουχα στα τρία χωριά;

Και όταν η Πατρίδα το χρειάστηκε το επιστράτευσε να προσφέρει κουβαλώντας τα πολεμοφόδια στο μέτωπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μαρτυρία του αείμνηστου Νίκου Κεφαλά όταν στις 29 Αυγούστου 1940 έγινε η επιστράτευση για το Αλβανικό μέτωπο παρουσιάστηκε στη μονάδα του και ο αξιωματικός του χρέωσε κι ένα άλογο το οποίο δεν ήταν οποιοδήποτε άλογο αλλά η σιδερόψαρη φοράδα του πατέρα του που ήταν κι αυτή επιστρατευμένη. Έκπληκτος ο Νίκος και συγκινημένος βλέποντας τα υγρά μάτια του αλόγου, δάκρυσε, την χάιδεψε στη χαίτη και στο κεφάλι της λέγοντας, δεν είσαι μόνη, μαζί θα πολεμήσουμε για την πατρίδα. Δυστυχώς όμως σε κάποια μάχη στο Τεπελένι το άλογο σκοτώθηκε και στην οπισθοχώρηση που έγινε στις 17/4/1941, ο Νίκος επέστρεψε στο χωριό περπατώντας για 17 ημέρες ταλαιπωρημένος, νηστικός, ψειριασμένος αλλά και στεναχωρημένος που δεν γύρισε με το άλογο του Πατέρα του.

Δημήτριος Σπ. Κανατάς
Αυτοδιοικητικός,
πρώην Κοινοτάρχης Κωσταλεξίου

(1)    Αποχρώσεις των χρωμάτων: ορφνόν, ερυθρόφαιον, φαιόν, ορφυομύλλεν, μύλλαν, σιδήροχρουν, λευκόν, λευκήρυθρον, ξανθόν, ρούσα, ντουρή, καστανόν, καράτικο, μαυρόγυρον, γκαραβέλικο, κόκκινον, κούλιο και σιδηρόψαρον.