Καθημερινή Αδέσμευτη Εφημερίδα

«Ο αποικισμός της Μικράς Ασίας από τα ελληνικά φύλα»


Γράφει η Ευαγγελία Δημοπούλου
Ιστορικός - Αρχαιολόγος

 


Η παρουσία του ελληνικού στοιχείου στη Μ. Ασία υπήρξε μακραίωνη και εντείνεται μετά τον Α΄ αποικισμό που πραγματοποιείται κατά τον 10 αιώνα π.Χ. Οι λόγοι που οδήγησαν σ’ αυτήν την εκτεταμένη μετακίνηση πληθυσμιακών ομάδων προς τα νησιά του Αιγαίου και τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας -που ονομάστηκε πρώτος ελληνικός αποικισμός- ήταν αρκετοί.

Έπειτα από την κατάρρευση του Μυκηναϊκού κόσμου επικράτησε στην Ελλάδα μια ανώμαλη κατάσταση που οφείλονταν στις μετακινήσεις των ελληνικών φύλων κατά τον 12ο αιώνα π.Χ. Έτσι, η γενική στενότητα του χώρου, η κλειστή γεωργική οικονομία που οδήγησε στον οικονομικό μαρασμό και η ανασφάλεια, υποχρέωσαν συμπαγείς φυλετικές ομάδες Ελλήνων να μεταναστεύσουν.

Το μεταναστευτικό ρεύμα ξεκίνησε με τους Αιολείς, οι οποίοι πιέστηκαν από τους Θεσσαλούς. Μετά τη μετανάστευση των Θεσσαλών στην περιοχή της Θεσπρωτίας και την κάθοδο των Δωριέων στην Πελοπόννησο, Αιολείς πρόσφυγες από τις περιοχές αυτές αναγκάστηκαν να μετακινηθούν και να εγκατασταθούν στη Λέσβο, την Τένεδο και τα απέναντι μικρασιατικά παράλια. 

Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση ο Πενθίλιος, γιος του Ορέστη, οδήγησε τους Αχαιούς από τη Βοιωτία και τη Θεσσαλία στην Αιολίδα, ενώ οι απόγονοί του βασίλευσαν στη Μυτιλήνη. Τα αρχαιολογικά ευρήματα στη Λέσβο και σε άλλες πόλεις της Αιολίδας προσδιορίζουν ότι η εγκατάσταση πραγματοποιήθηκε στο διάστημα 1050 με 900 π.Χ. Αργότερα άλλοι Αιολείς, υπό τον εγγονό του Πενθίλιου εγκαταστάθηκαν στην απέναντι ακτή της Μικράς Ασίας, τη Μυσία τα παράλια της οποίας ονομάσθηκαν (Αιολίς) Αιολίδα.

Οι Αιολείς είχαν ως κέντρο τους το ιερό του Απόλλωνα στο Γρύνειο, που βρίσκεται στα τουρκικά παράλια ανάμεσα στα νησιά της Λέσβου και της Χίου, ενώ δημιούργησαν αρκετές πόλεις στην ευρύτερη περιοχή της Αιολίδας.

Οι κυριότερες πόλεις της Αιολίδας ήταν δώδεκα εξ ου και «Αιολίδα η Δωδεκάπολη», την Ερεσσό, την Τήμνο, την Πιτάνη, την Μύρινα, τις Αιγές, τη Αιγιρόεσσα, το Γρύνειον, την Κίλλα, την Κύμη, τη Λάρισα την Αιολίδα, το Νέο Τείχος, το Νότιο, την Πιτάνη και τη Σμύρνη, η οποία όμως καταλήφθηκε από τους Κολοφωνίους και έγινε ιωνική.

Εν συνεχεία, οι Ίωνες ξεκινώντας από την Αττική, την Εύβοια και τη βορειοανατολική Πελοπόννησο εγκαταστάθηκαν στη Χίο, στη Σάμο και στο κεντρικό τμήμα των παραλίων της Μικράς Ασίας, στην περιοχή που ονομάστηκε Ιωνία.

Τα αρχαιολογικά δεδομένα δείχνουν πως η Μίλητος θεωρείται από τις αρχαιότερες ιωνικές εγκαταστάσεις σε μικρασιατικό έδαφος από τα μέσα του 11ου αιώνα π.Χ. Επίσης, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα στη Φώκαια, τις Κλαζομενές και στη Σάμο, η αποίκιση στις περιοχές αυτές χρονολογείται στο διάστημα 1050 με 900 π.Χ.

Κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. δώδεκα ιωνικές πόλεις – η Σάμος, η Χίος, η Μίλητος, η Φώκαια, οι Κλαζομεναί, η Τέως, οι Ερυθραί, η Έφεσος, η Κολοφών, η Πριήνη, η Λέβεδος και η Μυούς- συνενώθηκαν σε μια αμφικτυονία, που ονομάστηκε κοινό των Ιώνων ή Ιωνική Δωδεκάπολις με πολιτικό και θρησκευτικό χαρακτήρα, το λεγόμενο Πανιώνιο, με κέντρο συνάντησης το ιερό του Ελικωνίου Ποσειδώνα στη Μυκάλη.

Επικεφαλής αυτού του κοινού των Ιώνων ήταν ένας αιρετός άρχοντας που εκλεγόταν από το σύνολο των αμφικτυόνων. Παράλληλα, οι δώδεκα πόλεις του Πανιωνίου μετείχαν και σε μια άλλη θρησκευτική ένωση που είχε ως κέντρο τη Δήλο, στην οποία έπαιρνε μέρος και η Αθήνα, η Κέως, η Σίφνος και η Σέριφος.

Τέλος, οι Δωριείς εγκαθίστανται στη Ρόδο, στην Κω και στο νότιο τμήμα των παραλίων της Μικράς Ασίας, όπου ιδρύουν τη δωρική εξάπολη (οι πόλεις αυτές ήταν η Αλικαρνασσός και η Κνίδος, στο Μικρασιατικό τμήμα, η Λίνδος, η  Κάμειρος, η Ιαλυσός στο νησί της Ρόδου και η Κως στο ομώνυμο νησί). Σε αντίθεση με τους Αιολείς, οι οποίοι έφταναν στη Μικρά Ασία ως πρόσφυγες, οι Δωριείς μετανάστευσαν με οργάνωση, συντεταγμένα, με την περιοχή να ονομάζεται, “Δωρίς η εν Ασία”, δηλαδή Μικρασιατική Δωρίδα.

Έτσι, άποικοι από τη βορειοδυτική Πελοπόννησο αποίκισαν γύρω στα τέλη του 10ου αιώνα π.Χ. περίπου τις τρεις μεγάλες πόλεις της Ρόδου, τη Λίνδο, την Κάμειρο και την Ιαλυσό. Οι Δωριείς της Επιδαύρου και της Τροιζήνας αποικίστηκαν αντίστοιχα την Κω και την Αλικαρνασσό, πατρίδα του Ηροδότου, του πατέρα της Ιστορίας.

Οι πόλεις αυτές καθώς και η Κνίδος, που θεωρείται αποικία των Δωριέων της Σπάρτης, συγκρότησαν θρησκευτική ένωση με κέντρο το ιερό του Τριοπίου Απόλλωνα στην Κνίδο. Αποίκους από τη Σπάρτη δέχτηκαν και η Μήλος, η Θήρα και οι κρητικές πόλεις Γόρτυς και Λύκτος.

Βιβλιογραφία
Ραμμού-Χαψιάδη Α. : Από τη φυλετική κοινωνία στην πολιτική. Εκδόσεις Καρδαμίτσα
Bury J.B. & Meiggs R. : Ιστορία της αρχαίας Ελλάδας. τομ. Α΄. Εκδόσεις Καρδαμίτσα
Glotz G. :Η ελληνική πόλις. Εκδόσεις Μ.Ι.Ε.Τ.
Osborne R. :Η γένεση της Ελλάδας 1200-479π.Χ. Εκδόσεις Οδυσσέας
- Snodgrass A. M. : The Dark Age of Greece

Φωτογραφία
Η Βιβλιοθήκη του Κέλσου στην Έφεσο

    

 

Απόψεις

# Οι εργαζόμενοι της ΛΑΡΚΟ έκαναν χθες κατάληψη στο ήδη κλειστό εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ !  Αντιδράσεις@ Όλοι οι εργαζόμενοι στα δημόσια νοσοκομεία της Περιφέρειας...

Ελλάδα