Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ’40

Γράφει ο
Χρήστος Δελημπούρας
πρ. Σχολικός Σύμβουλος - Προϊστάμενος Π.Ε.

«Ω μούσα μου θεά,

με την γλυκιά σου λύρα,

ψάλλε ηρωικών προγόνων μας,

την ένδοξη τη μοίρα ..!»

Φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης αποτίει σήμερα το Έθνος σύσσωμο στους αθάνατους ήρωες και πρωταγωνιστές του υπέροχου έπους που πραγματοποιήθηκε στις βουνοκορφές της Πίνδου.

Αγώνας υπέρ όλων, υπέρ βωμών και εστιών, ιερών και οσίων της φυλής και του απαράγραπτου δικαιώματος της ελευθερίας.

Το ακατάβλητο φρόνημα, το θάρρος, η ψυχική ρώμη και η αντοχή του ελληνικού λαού προκάλεσαν το θαυμασμό εχθρών και φίλων. Το παράδειγμα της Ελλάδας έδειξε σε όλους τους λαούς το δρόμο της αρετής και του καθήκοντος.

Η 28^η Οκτωβρίου μας προσφέρει κάθε χρόνο μια υψηλή εθνική συγκίνηση, μια μεγάλη ελπίδα και μας υπογραμμίζει το οφειλόμενο χρέος μας. Είναι η χρυσή σελίδα που πρόσθεσαν τα δοξασμένα στρατευμένα παιδιά της στην ιστορία της πατρίδας μας.

Είναι η εποποιία που έγραψαν, πάνω εκεί στης Πίνδου τις κορφές, οι αγνές μορφές, οι γεννημένες και θρεμμένες μέσα στα ψηλά της φυλής μας ιδανικά. Είναι το αξέχαστο, το μεγάλο, το δοξασμένο Σαράντα ! Είναι το ασύγκριτο, το μοναδικό «ΟΧΙ» που δείχνει όλο το θάρρος και τη δύναμη της φυλής μας, όλη την τόλμη, όλη την περηφάνια και το μεγαλείο που κρύβει μέσα της η αθάνατη ελληνική ψυχή. Αυτή την επέτειο γιορτάζουμε σήμερα ! Αυτή την τιτανομαχία θυμόμαστε !

«Ω τριακόσιοι σηκωθείτε και ξανάρθετε σε μας,

τα παιδιά σας θέλει ιδήτε πόσο μοιάζουν με σας»

Αλήθεια, χαρούμενες και περήφανες θα ήταν οι ψυχές των προγόνων μας τις άγιες εκείνες στιγμές, γιατί θα έβλεπαν ότι άξιοι απόγονοι συνεχίζουν τη μεγάλη παράδοση που εκείνοι δημιούργησαν. Ήδη από το 1923 η φασιστική Ιταλία είχε δείξει στην Ελλάδα τις προθέσεις της με το βομβαρδισμό του φρουρίου της Κέρκυρας στις 31 Αυγούστου και την κατοχή του νησιού μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια με την στρατιωτική εισβολή το 1939 στην Αλβανία. Το αποκορύφωμα ήρθε στις 15 Αυγούστου με τον τορπιλισμό του καταδρομικού «Έλλη».

Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς, αν και ιδεολογικά ταυτιζόταν με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του Φασισμού και του Ναζισμού, στρατιωτικά αντιλαμβανόταν ότι σ’ ένα επικείμενο πόλεμο εναντίον της Αγγλίας και της Γαλλίας νικητές θα ήταν οι δεύτεροι, λόγω των ισχυρών στόλων τους.

Επίσης, ο ίδιος ο πάτρονάς του, ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄, ήταν ένθερμος αγγλόφιλος με στενούς δεσμούς με το βρετανικό θρόνο, κάτι που δε θα μπορούσε να παραβλέψει σε καμία περίπτωση, που θα είχε επακόλουθο την απομάκρυνσή του από την εξουσία. Τη δυσαρέσκειά του για την επιλογή των ομοϊδεατών του, του Χίτλερ και του Μουσολίνι, να επιτεθούν στην Ελλάδα την κατέγραψε στο ημερολόγιό του.

Τα στοιχεία για την εμπλοκή σ’ έναν πόλεμο ήταν αποθαρρυντικά, αφού ο ελληνικός στρατός δεν είχε σύγχρονα όπλα.

Το στράτευμα γενικώς είχε αποδυναμωθεί και από τις αποτάξεις και τις εξορίες των δημοκρατικών αξιωματικών.

Παρ’ όλα τα μειονεκτήματα εντύπωση έκανε στον ίδιο τον Ι. Μεταξά η αισιοδοξία που είχε ο ελληνικός λαός για νίκη στον επικείμενο πόλεμο, κάτι που επίσης κατέγραψε στο ημερολόγιό του.

Έτσι τα ξημερώματα της 28^ης Οκτωβρίου 1940, όταν ο Ιταλός πρέσβης Εμ. Γκράτσι επέδωσε στον Ι. Μεταξά το τελεσίγραφο που είχε συντάξει ο Τσιάνο, η απάντηση του Ι. Μεταξά  ήταν η ερώτηση: «Λοιπόν, έχουμε πόλεμο;».

Το «ΟΧΙ» πουεπικράτησε να αναφέρεται ως απάντηση.

Το τελεσίγραφο που επέδωσε ο Γκράτσι έληγε στις 06.00 το πρωί. Το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν το πρωί της 28^ης Οκτωβρίου έλεγε:

«Από της έκτης και τριάντα πρωινής σήμερον ο εχθρός προσβάλλει τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους»

Η μάχη της Πίνδου άρχισε το πρωί της 28^ης Οκτωβρίου με την επίθεση των Ιταλών και την τακτική υποχώρηση των ελληνικών τμημάτων προκάλυψης από τα σύνορα στη θέση άμυνας στο Καλπάκι, σύμφωνα με τα σχέδια για επιβραδυντικό αγώνα, ωσότου να ολοκληρωθεί η επιστράτευση.

Οι άνδρες του Δαβάκη έδωσαν σκληρές μάχες με τους αλπινιστές της μεραρχίας «Τζούλια» μέχρι την 7^η Νοεμβρίου, αναγκάζοντάς τους τελικά να υποχωρήσουν. Έτσι ο ελληνικός στρατός αντεπιτίθεται και μέχρι τις 16 Νοεμβρίου ανακαταλαμβάνει τις συνοριακές διαβάσεις της Πίνδου, οπότε και τελειώνει η μάχη της Πίνδου. Ο Μουσολίνι αμέσως αντικαθιστά τον Πράσκα, ενώ το ελληνικό Γενικό Επιτελείο δίνει εντολή επίθεσης στην Αλβανία του Γ΄ Σώματος Στρατού, υπό τον αντιστράτηγο Γεώργιο Τσολάκογλου.

Με τη γενική επιστράτευση και τη μετακίνηση τμημάτων από την περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας, οι Έλληνες πέτυχαν αριθμητική υπεροχή και ξεκινούν αντεπίθεση στις 14 Νοεμβρίου με κατεύθυνση την Κορυτσά, την οποία καταλαμβάνουν στις 22 Νοεμβρίου.

Ταυτόχρονα εκδηλώνεται επίθεση σε όλο το μήκος του μετώπου και οι Έλληνες καταλαμβάνουν το Πόγραδετς, τους Αγίους Σαράντα, το Αργυρόκαστρο, τη Χειμάρρα και το πέρασμα της Κλεισούρας. Δεν κατάφεραν να καταλάβουν τον Αυλώνα, παρά το ότι προκάλεσαν τρομερές απώλειες στους αμυνόμενους Ιταλούς.

Η ελληνική αντεπίθεση σταμάτησε.

Η τρίτη φάση ξεκινάει με την εκδήλωση της εαρινής επίθεσης υπό τον Ούγκο Καβαλλέρο που αντικατέστησε το Σόντου. Με την κωδική ονομασία «Primavera» υπό την επίβλεψη του Μουσολίνι προσωπικά, 17 μεραρχίες έναντι 13 ελληνικών επιτέθηκαν στο στενό της Κλεισούρας. Η επίθεση ξεκίνησε στις 9 Μαρτίου και κράτησε έως τις 30 Μαρτίου 1941, αποτυγχάνοντας να απωθήσει τους Έλληνες. Το ύψωμα 731 μεταξύ Αίνου και Άψου, έμεινε θρυλικό. Υπήρξε ένα από τα πιο αιματοβαμμένα υψώματα. Σ’ αυτό έστησαν οι Ιταλοί το γενικό μνημείο των πεσόντων μαχητών τους στην Αλβανία και το ονόμασαν «Ιερή Ζώνη». Η Αλβανία έγινε ο τάφος του Μουσολίνι.

Έξι μήνες πάλεψαν οι Έλληνες με αυτοπρόσωπη διοίκηση του αρχιστράτηγου Αλέξανδρου Παπάγου, μα δε δείλιασαν ούτε λεπτό.

Στη συνέχεια έρχονται τα γερμανικά στρατεύματα και τα στούκας που σπέρνουν τον όλεθρο και την καταστροφή. Το μέτωπο καταρρέει.

Το έπος της Πίνδου έληξε με τη συνθηκολόγηση στις 23 Απριλίου 1941, καθώς οι Γερμανοί κατέκτησαν τη Θεσσαλονίκη, στη συνέχεια την Αθήνα και τέλος την Κρήτη και ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα.

Ο ηρωικός αγώνας της Ελλάδας κατά των Ιταλών και Γερμανών υπήρξε πραγματικά μεγάλο ιστορικό γεγονός, με την πολλαπλή και κρίσιμη συμβολή του για την έκβαση του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Σήμερα το «ΟΧΙ» του 1940 πλανιέται σαν φωτεινό μετέωρο και χαλυβδώνει την πίστη  μας. Εμείς οι Πανέλληνες αναπολούμε ευλαβικά τις μεγάλες εκείνες ώρες και στρέφουμε τη μνήμη μας σ’ εκείνους που στη ζωή τους έταξαν και φυλάγουν «Θερμοπύλες». Κάθε μνημείο γίνεται τόπος ιερού προσκυνήματος. Σε κάθε σπίτι πρέπει να ανεμίζει και ένα λάβαρο ελευθερίας. Η θυσία, το μεγαλείο και η δόξα των προγόνων μας θα μείνουν αιώνια στη μνήμη μας. Υποσχόμαστε να διατηρήσουμε ψηλά, αμόλυντη και αγνή την παράδοση που μας κληρονόμησαν. Άξιοι απόγονοι δοξασμένων προγόνων.

ΖΗΤΩ Η 28^η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 !

ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ !

ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ !