Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 20η Μαΐου - 1η Ιουνίου 1941

Χρήστος Δελημπούρας

πρ. Σχολικός Σύμβουλος - Προϊστάμενος Π.Ε.

«Άντρες, γυναίκες και παιδιά τση Κρήτης αντρειωμένοι.

Απού ’χει άρματα ας βαστά κι απού δεν έχει ας βρίσκει!»

Μάχη της Κρήτης. Ονομάζεται η επιχείρηση κατάληψης της Κρήτης από τους Γερμανούς κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και συγκεκριμένα από το πρωί της 20^ης Μαΐου 1941, όταν ξεκίνησε η αεραπόβαση των Γερμανών με συνθηματικό όνομα (επιχείρηση Ερμής). Με την επιχείρηση αυτή οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το νησί από τις αγγλοελληνικές συμμαχικές δυνάμεις, ωστόσο αυτή τους η επιτυχία κόστισε τόσο πολύ, ώστε να μην επιχειρήσουν ξανά άλλη αεροπορική έφοδο της ίδιας κλίμακας κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η επιχείρηση θα ξεκινούσε το πρωί της 20^ης Μαΐου του 1941 και θα γινόταν αεραποβατικά για πρώτη φορά. Στόχος των Γερμανών ήταν το Μάλεμε, τα Χανιά, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο.

Η συνολική τους δύναμη ανερχόταν στους 23.000 άνδρες και διοικητής τους ήταν ο πτέραρχος Κούρτ Στουντέντ, ο οποίος από λανθασμένες πληροφορίες δε γνώριζε τον αληθινό αριθμό των υπερασπιστών του νησιού. Τους υπολόγισε σε 5.000 άνδρες και πίστευε ότι οι Κρητικοί δε θα βοηθούσαν στην υπεράσπιση του νησιού τους, επειδή ήταν αντιμοναρχικοί. Γι’ αυτόν το λόγο οι Γερμανοί θεωρούσαν ότι η κατάληψη θα γινόταν μέσα σε λίγες ημέρες και χωρίς μεγάλες απώλειες. Από την άλλη πλευρά οι Βρετανοί που είχαν αναλάβει την υπεράσπιση του νησιού με τις ελληνικές δυνάμεις, είχαν σημαντικές πληροφορίες τόσο για τις δυνάμεις του εχθρού, όσο και για τα σημεία που θα έκαναν επίθεση. Όμως και από τις συμμαχικές δυνάμεις έγιναν πολλά λάθη, παραλείψεις και σφάλματα μεταξύ Ελλήνων, Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών στρατιωτών και παρά την ηρωική αντίσταση και του άμαχου πληθυσμού, η Κρήτη έπεσε στους Γερμανούς την 1^η Ιουνίου 1941.

Από την αρχή του ελληνοϊταλικού πολέμου η ελληνική κυβέρνηση είχε εκπονήσει σχέδια άμυνας του νησιού για να μην το καταλάβουν οι Ιταλοί αλλά αργότερα μετέφερε σχεδόν το σύνολο των υπερασπιστών στο Αλβανικό Μέτωπο. Όταν ανέλαβαν την άμυνα του νησιού οι Βρετανοί και παρά τις πληροφορίες που είχαν ότι η απόβαση θα γινόταν από αέρα, τοποθέτησαν μονάδες και έπιασαν θέσεις μάχης για απόβαση από τη θάλασσα με αποτέλεσμα, εξαιτίας των λαθών τους να χάσουν τη μάχη παρά την αριθμητική τους υπεροχή. Οι ελληνικές δυνάμεις που έλαβαν μέρος στη μάχη ήταν περίπου 11.500 άνδρες, ανεπαρκώς εξοπλισμένοι και πολλά νέα παιδιά μαθητές Στρατιωτικών Σχολών, της Χωροφυλακής και ακόμη νεοσύλλεκτοι που είχαν μεταφερθεί από στρατόπεδα της Πελοποννήσου, όταν οι Γερμανοί είχαν φτάσει στην Αθήνα. Οι συμμαχικές δυνάμεις αποτελούνταν από περίπου 20.000 Βρετανούς, που μεταφέρθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα και από 12.000 περίπου Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς που είχαν πάει στην Κρήτη με την άδεια της ελληνικής κυβέρνησης. Γενικός διοικητής ήταν ο Νεοζηλανδός στρατηγός Μπέρναρντ Φράϊμπερκ. Οι Γερμανοί ξεκίνησαν την επιχείρηση με συνεχείς βομβαρδισμούς του νησιού και τη ρήψη αλεξιπτωτών στο Μάλεμε και τα Χανιά.

Τελικά, οι απώλειες των συμμάχων συνολικά ήταν περίπου 3.000 νεκροί, απ’ τους οποίους οι 426 ήταν Έλληνες, πολλές χιλιάδες τραυματίες και 11.835 αιχμάλωτοι. Οι απώλειες των Γερμανών υπολογίζονται στους 8.000 νεκροί, αγνοούμενους και τραυματίες.

Οι απώλειες σε αεροσκάφη ανήλθαν σε 220 τελείως κατεστραμμένα και 150 περίπου με σοβαρές ζημιές για τους Γερμανούς, ενώ οι Βρετανοί έχασαν 2 καταδρομικά, 6 αντιτορπιλικά και 2.000 ναύτες και αξιωματικούς. Ένα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός της μάχης της Κρήτης ήταν και η εκδικητικότητα που έδειξαν οι Γερμανοί στρατιώτες προς τον άμαχο πληθυσμό καταστρέφοντας ολόκληρα χωριά, όπως το Κοντομαρί, την Κάνδανο κ.ά. Επίσης οι απώλειες των Γερμανών ώθησαν το Χίτλερ να μην ξανασκεφτεί αεραποβατική επίθεση, σε αντίθεση με τους Βρετανούς, που είδαν ότι τέτοιου είδους επιχειρήσεις με σωστό σχεδιασμό ήταν αποτελεσματικές.

Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείται η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση και παραμένει μοναδική στο ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός «κατελήφθη εξ ολοκλήρου από αέρος». Η μάχη θεωρείται επίσης πολύ σημαντική για τους Κρητικούς, λόγω της αναπάντεχης σθεναρής αντίστασης που πρόβαλαν εναντίον των αριθμητικά ανώτερων Γερμανών και του μεγάλου τμήματος που είχε η επίθεση και η επακόλουθη κατοχή στον πληθυσμό του νησιού.

Στην πραγματικότητα ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ (χαρακτηρισμένος ως ο υπ’ αριθμόν 2 εχθρός του Άξονα) και η ακολουθία του είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα μέσω Κρήτης με τη βοήθεια Ελλήνων και κοινοπολιτειακών στρατιωτών, Κρητών πολιτών, ακόμη και μιας ομάδας φυλακισμένων που είχαν απελευθερωθεί, λόγω της προέλασης των Γερμανών.

Η μάχη της Κρήτης δεν είναι μια συνηθισμένη μάχη. Είναι μια τιτανική πάλη ενός λαού απροετοίμαστου, άοπλου και αριθμητικά ελάχιστου σε σύγκριση με τον εχθρό, με μόνο ισχυρό του όπλο το πάθος του για την ελευθερία. Ο εχθρός ήταν πολυάριθμος, ειδικά εκγυμνασμένος και οπλισμένος με τα πιο σύγχρονα όπλα για την εποχή εκείνη.

Τα αποτελέσματα της μάχης της Κρήτης ανέτρεψαν τα σχέδια του Χίτλερ. Η Κρήτη απέδειξε ότι οι αλεξιπτωτιστές ανήκουν στο παρελθόν. Με τον εορτασμό της - επετείου της δοξασμένης αυτής μάχης της Κρήτης, η σκέψη όλων μας στρέφεται προς τους ήρωές της. Τιμούμε και υποκλινόμαστε μπροστά τους.

Η Ελλάδα στάθηκε, στέκεται και θα σταθεί με πνεύμα ηρωικό και θυσίες τεράστιες στον προαιώνιο ρόλο του πρωτοπόρου της ανθρωπότητας στην υπεράσπιση και διαφύλαξη της λευτεριάς.

«Αν λαχταράς τη λευτεριά σε ξένους μην ελπίζεις,

πάρ’ την ο ίδιος αν μπορείς, αλλιώς δεν την αξίζεις!»

(Νίκος Καζαντζάκης)

ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ!

ΖΗΤΩ Η ΚΡΗΤΗ!

ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!