Μορφές των Φθιωτικών Γραμμάτων ΜΑΡΙΑ ΤΖΙΒΕΛΕΚH - ΠΟΛΥΜΕΡΟΠΟΥΛΟΥ (λαογράφος-συγγραφέας)

του κ. Δημητρίου Θ. Νάτσιου, Φιλολόγου, Λαμία

Τo πιο πάνω επίγραμμα, που έγραψε κάποτε ο ποιητής Μιλτιάδης Μαλακάσης (1869-1943) για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη -πού έχει χαραχθεί είναι γνωστό-, μπορούμε να το επαναλάβουμε και για τη Λαμιώτισσα λαογράφο και συγγραφέα κ. Μαρία Τζιβελέκη-Πολυμεροπούλου, αφού, τηρηθούν οι αναλογίες στα ποσοστά, όσων αφορά στον όγκο και την λογοτεχνική αξιολόγηση του έργου τους.

Με την κ. Πολυμεροπούλου γνωρίστηκα πριν από τριάντα πέντε χρόνια, όταν εκείνη ήρθε στο «Ιστορικό Αρχείο Λαμίας», για να ζητήσει τη γνώμη μου αν είναι δημοσιεύσιμη η μελέτη της: «Το νερό στη δημοτική μας ποίηση». Η απάντηση ήταν όχι μόνο καταφατική, αλλά συνοδεύθηκε και από πηγαία και ειλικρινή ενθαρρυντικά λόγια. Και πράγματι, η μελέτη δημοσιεύθηκε στα «Φθιωτικά Χρονικά» λίγο αργότερα: 17 (1996), αλλά και η κ. Μαρία Πολυμεροπούλου όμως είχε γράψει και έγραψε και άλλα πολλά, καλά και αξιόλογα. Κι΄ αυτά είναι τα βιβλία της, τα οποία έκαναν πλουσιώτερα τα Φθιωτικά Γράμματα, καθώς και τα άλλα τα άρθρα της και οι μελέτες.

Το ερευνητικό και το συγγραφικό έργο της κ. Μαρίας Πολυμεροπούλου έχει τοπικό «χρώμα» με ιστορικό, λαογραφικό και γενικά κοινωνικό περιεχόμενο. Είναι έργο εθνολογικό και αυτογνωστικό. Εδώ πρέπει να αναφερθούν και τα εξής: Η διατύπωση της γνωστής θεωρίας του Φαλμεράϋερ για το ελληνικό έθνος είχε δύο θετικά αποτελέσματα, όπως ήταν η γένεση (=δημιουργία) του ιστορισμού και η ανάπτυξη του νεοελληνικού λαογραφισμού. Ιστορικά είμαστε υποχρεωμένοι να δεχθούμε ότι στον φθιωτικό χώρο γίνονται δύο σοβαρές προσπάθειες με σκοπό να αντικρούσουν τη θεωρία αυτή, με την οποία ο Φαλμεράϋρ αμφισβητούσε την εθνολογική καταγωγή των Νεοελλήνων και υποστήριζε τη σλαβική προέλευσή τους.

Πρώτη προσπάθεια είναι εκείνη του Δημητρίου Αινιάνος, ο οποίος είχε αρχίσει να συγκεντρώνει λαογραφικό υλικό πριν απ΄το 1844: «Ήρχισα πρώτον καταγράφων τας κοινάς της ομιλουμένης λέξεις και προσπαθώ να εύρω την αληθή καταγωγήν εκάστης αυτών, δηλαδή να ίδω αν μεταξύ αυτών υπάρχωσι σλαβικαί και πόσαι».

Δεύτερη προσπάθεια είναι εκείνη του νομικού Ιωάννου Φραγκίσκου Βερέττα (1836-1884). Συγκέντρωσε γλωσσικό και λαογραφικό υλικό και εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο: «Συλλογή παροιμιών των Νεωτέρων Ελλήνων μετά παραλληλισμού προς τας των Αρχαίων», Λαμία 1860. Ήταν το πρώτο βιβλίο, που εξεδόθη στην ελληνική επαρχία με ελληνικές παροιμίες, όταν ο Νικόλαος Γ. Πολίτης, ήταν ακόμη 6 ετών!

Επακολούθησαν κι΄ άλλοι λαογράφοι στη Φθιώτιδα. Η κ. Μαρία Πολυμεροπούλου συνεχίζει το έργο του Δημητρίου Αινιάνoς, του Ιωάννου Βερέττα, της Ειρήνης Σπανδωνίδη, του Ζάχου Ξηροτύρη, του Ξενοφώντα Αναγνωστόπουλου και άλλων.

(Στη συνέχεια αναφερόμαστε λεπτομερέστερα στο έργο της.)

Διαβάστε περισσότερα στην εφημερίδα μας στο φύλλο του Σαββάτου 12 - Κυριακής 13 Απριλίου 2025