Μουσειο…λόγος: «Η Γιορτή των Μουσείων»

Γράφει η Ηλιάνα Ζιώγα,

Μουσειολόγος - Σύμβουλος Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Πριν λίγες μέρες, τα μουσεία, οι πολιτιστικοί οργανισμοί και οι επαγγελματίες του πολιτισμού ενημερώθηκαν για το θέμα του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων στις 18 Μαΐου 2023. Το φετινό θέμα είναι «Μουσεία, Αειφορία και Ποιότητα Ζωής». Κάθε χρόνο, τα μουσεία καλούνται να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν πρωτότυπες πολιτιστικές δράσεις με σκοπό να αναδείξουν την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά, καθώς και να συμβάλλουν ουσιαστικά στην ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Διεθνής Ημέρα Μουσείων ορίστηκε από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) το 1977 και γιορτάζεται μέχρι σήμερα με διαφορετικό θέμα κάθε φορά και με σκοπό να αναδείξει το ρόλο των Μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία.

Τα μουσεία, ως αξιόπιστοι θεσμοί, έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν καθοριστικά στην ευημερία και στη βιώσιμη ανάπτυξη των κοινοτήτων μας.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους τα μουσεία μπορούν να συνεισφέρουν στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης: από την υποστήριξη της δράσης για το κλίμα και την προώθηση της ενσωμάτωσης, έως την αντιμετώπιση της κοινωνικής απομόνωσης και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Το 2019 στο Κιότο, το ψήφισμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων «Για τη βιωσιμότητα και την υλοποίηση της Ατζέντας του 2030, Μεταμορφώνοντας τον κόσμο μας»  επισημαίνει τη σπουδαιότητα του ρόλου των μουσείων στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εκθέσεων, τοπικών δράσεων και έρευνας.

Τα μουσεία ακολουθούν τις εξελίξεις και τις τρέχουσες απαιτήσεις της ανθρωπότητας. Πολλοί αντιμετωπίζουν μια σειρά από πρωτόγνωρες περιβαλλοντικές και κοινωνικές κρίσεις, όπως πολεμικές συγκρούσεις, φτώχεια, κλιματική αλλαγή. Ομόφωνα τα Ηνωμένα Έθνη, συμφώνησαν να εφαρμόσουν την «Ατζέντα 2023, Μεταμορφώνοντας τον Κόσμο μας» για την αντιμετώπιση των κρίσεων και την έναρξη νέων συζητήσεων με σκοπό ένα βιώσιμο μέλλον.

Τα μουσεία ως χώροι γνώσης και συμμετοχικότητας ενδυναμώνουν την αίσθηση της φαντασίας, του σχεδιασμού και της συλλογικής δημιουργικότητας των κατοίκων για ένα βιώσιμο μέλλον για όλους. Τα μουσεία μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις επανεξετάζοντας τις αποστολές και τις στρατηγικές τους, προγραμματίζοντας τις εκπαιδευτικές πρακτικές, ενδυναμώνοντας τους επισκέπτες και τις κοινότητες μέσω της δημιουργίας, με σκοπό τη θετική συμβολή  και αλλαγή στάσης στην επίτευξη των στόχων της Ατζέντας 2030.

Έτσι, τα μουσεία μπορούν να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της αειφορίας και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής του κοινωνικού συνόλου και η Διεθνής Ημέρα Μουσείων 2023 θα επικεντρωθεί στα παρακάτω θέματα που περιλαμβάνονται στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών:

Στόχος 3 Παγκόσμια υγεία και ποιότητα ζωής

Στόχος 13  Δράση για την κλιματική αλλαγή

Στόχος 15 Ζωή στη Γη: προστασία της βιοποικιλότητας.

Σύμφωνα με τα παραπάνω θέματα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις υπηρεσίες παγκόσμιας κλίμακας που αφορούν σε ένα πολυδιάστατο πεδίο αναγκών, έρευνας, και προκλήσεων σε θέματα υγείας που χαρακτηρίζουν τον σύγχρονο κόσμο και απαιτούν μια διεπιστημονική προσέγγιση. Η δεύτερη θεματική σχετικά με τη δράση για την κλιματική αλλαγή αναφέρεται σε ένα σχέδιο στρατηγικής για την υλοποίηση πράσινων πολιτικών σε διεθνή επίπεδο που θα προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες, για πολιτιστική, οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη. Τέλος ο στόχος 15 αναφέρεται στο σεβασμό και την προστασία της φύσης και της ποικιλομορφίας της, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ζωής.

Ο πολιτισμός σε ενεργό ρόλο σε διεθνές επίπεδο συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας μέσω της πρόληψης και της αντιμετώπισης των αιτιών απώλειάς της.