1° ΜΕΡΟΣ - ΚΥΠΡΟΣ: Η Συμφωνία του Λονδίνου 1959

Γράφει ο
Παπαϊωάννου Κων/νος
Πολιτικές κ’ Νομικές επιστήμες
Θεσσαλονίκη

Το 1959 η Αγγλική εξουσία στην Κύπρο βρισκόταν σε δεινή κατάσταση λόγω της μη αποτελεσματικής καταδίωξης των Κυπρίων αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α που βρισκόταν στο απόγειο των επιτυχιών της – Επιτυχιών που είχαν παγκόσμιο αντίκτυπο – Η διεθνής κοινή γνώμη παρακολουθούσε με έκσταση μια μικρή Κύπρο να αμφισβητεί ευθέως την Αγγλική κυριαρχία στην Μεγαλόνησο.

Ο Αγγλικός στρατός εξοπλισμένος με τα πλέον σύγχρονα όπλα, ενώ διαθέτει πολυετή πολεμική εμπειρία ηττάται σε πόλεις και επαρχία σε βουνά και πεδιάδες εξευτελίζεται νυχθημερόν επί 4 ολόκληρα χρόνια από μία οργάνωση που το όνομα της και μόνο προκαλεί στους Άγγλους τρόμο και απόγνωση, ενώ στη διεθνή κοινότητα δέος και θαυμασμό.

Η Ε.Ο.Κ.Α είναι για τον τύραννο Άγγλο ένας πραγματικός εφιάλτης απ’ τον οποίο δεν μπορεί να απαλλαγεί - Ο ανταρτοπόλεμος της θρυλικής Ε.Ο.Κ.Α συνεχιζόταν υπό την καθοδήγηση της στρατιωτικής ιδιοφυΐας Γρίβα- Διγενή και απειλούσε να επιφέρει σύντομα στην Αγγλία ανυπολόγιστο δυσβάστακτο κόστος σε ανθρώπινο δυναμικό και οικονομική αιμορραγία δυσανάλογα υψηλή προς τα οφέλη διατηρήσεως της κτήσεως – Ο εσωτερικός κοινωνικός κλυδωνισμός θα οδηγούσε σε καταρράκωση το ήδη βαθειά τρωθέν διεθνές κύρος – Ο Αγγλοιρλανδικής καταγωγής Μπερνάντ Μοντγκόμερυ, αυτός που συνέτριψε τον αήττητο ως τότε στρατάρχη του Χίτλερ Έρβιν Ρόμελ στην επική μάχη του Ελ Αλαμέιν (από Οκτώβριο 1942 – Μαίου 1943) που καθόρισε την έκβαση του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, αυτός ο αήττητος στρατάρχης με την μοναδική εμπειρία από την συμμετοχή του στους δύο παγκόσμιους πολέμους με μια δημόσια δήλωση που έθεσε το πρόβλημα της Ε.Ο.Κ.Α στις ακριβείς διαστάσεις του.

«Η Ε.Ο.Κ.Α στρατηγικώς είναι αήττητη» Η εφημερίδα Ημερήσιος Κήρυξ του Λονδίνου γράφει «ένας στρατάρχης, τρείς στρατηγοί και 40.000 Βρετανοί στρατιώτες δεν απεδείχθησαν ικανοί να νικήσουν την Ε.Ο.Κ.Α».

Τα δημοσιεύματα των Αγγλικών εφημερίδων πιστοποίησαν στη συνείδηση του Αγγλικού λαού την πικρή πραγματικότητα και έθεσαν τέλος στις ελπίδες της Αγγλικής κυβέρνησης ότι θα απαλλαγεί  από την Ε.Ο.Κ.Α και θα συνεχίσει την κυριαρχία επί της Κύπρου. – Ήταν θέμα χρόνου η ομολογία της ήττας της Αγγλίας και απόσυρσή της από την Κύπρο μια και οι αντοχές της θα εξαντλούνταν ενώ η Ε.Ο.Κ.Α θα ενισχύονταν – Ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Μακμίλαν συνειδητοποίησε το τρομερό αδιέξοδο και επιχειρεί μια τελευταία προσπάθεια να αντιμετωπίσει την κατηφορική πορεία της Αγγλίας- επιδιώκοντας όμως να διατηρήσει έστω και μια στοιχειώδη κυριαρχία στο νησί προκειμένου να διασφαλίσει την επιρροή της στην κρίσιμη αυτή περιοχή της μεσογείου, προτείνει ένα σχέδιο λύσεως του προβλήματος τον Ιούνιο του 1958, το οποίο για την Κύπρο ήταν τελείως ασύμφορο.

Το σχέδιο αυτό ήταν διχοτομικό διαιρώντας την Κύπρο σε τμήματα αφού προέβλεπε συγκυριαρχία Ελληνική και Τουρκική, με ουσιαστική Αγγλική διοίκηση –επίσης προέβλεπε την διατήρηση της αγγλικής κυριαρχίας σε δύο περιοχές της Κύπρου όπου θα εγκαθιστούσε στρατιωτικές βάσεις με στρατιωτικά αεροδρόμια αποκλειστικής χρήσης από την Αγγλία.

Το σχέδιο αυτό απερρίφθη από την ελληνική πλευρά άλλα ο Μακάριος αντιπρότεινε συνομιλίες με επίκεντρο ένα μεταβατικό στάδιο αυτοκυβερνήσεως μη κάνοντας λόγο για αυτοδιάθεση. Το σχέδιο Μακμίλαν δεν εφαρμόσθηκε μεν αποτέλεσε όμως την θεμελιώδη βάση επί της οποίας οικοδομήθηκε λίγους μήνες αργότερα η επαίσχυντος συμφωνία Ζυρίχης – Λονδίνου.

Το κείμενο της συμφωνίας του Λονδίνου είναι διατυπωμένο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίσει κυρίως τα συμφέροντα και τις μελλοντικές επιδιώξεις της Αγγλίας χωρίς καμία δεσμευτική υποχρέωση προς την Κύπρο και χωρίς να παρέχεται οιοδήποτε ουσιώδες αντάλλαγμα.

Επιπλέον η συμφωνία της παρείχε το δικαίωμα να ρυθμίζει εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα της υπό σύσταση Κυπριακής Δημοκρατίας- επιπροσθέτως η Αγγλία ικανοποιώντας τις απαιτήσεις της Τουρκίας φρόντισε μέσω της συμφωνίας να της χορηγήσει δικαιώματα τα οποία δεν είχε δεδομένου ότι από το 1878 που εκχώρησε την Κύπρο στην Αγγλία, η Τουρκία δεν είχε δικαιώματα επί της Κύπρου- Αυτό ήταν φυσικό δεδομένου ότι εμπνευστές και συντάκτες του κειμένου της συμφωνίας ήταν Άγγλοι το αφύσικο ήταν ότι την συνυπέγραψαν οι εκπρόσωποι της Ελλάδος Κων. Καραμανλής και Ευάγγελος Αβέρωφ και της Κύπρου Μακάριος, οι οποίοι είχαν και το θράσος να την παρουσιάζουν στον λαό ως μεγάλη επιτυχία με τη φράση «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕ» θα αναρωτηθεί κανείς;

Και τι θα μπορούσε να γίνει;

Πως μπορούσε να αποφευχθεί αυτή η συμφωνία;

Η απάντηση είναι απλή και προκύπτει αβίαστα απ’ τα ίδια τα γεγονότα.

Η Αγγλία σύρθηκε κυριολεκτικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αναγκασμένη από τα αδιέξοδα που της προκάλεσε ο αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α τον οποίο δεν μπορούσε να αντέξει για πολύ καιρό ακόμη. Διότι αν άντεχε δεν θα διαπραγματευόταν.

Η πάση θυσία λήξη του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α ήταν για την Αγγλία επιτακτική ανάγκη και αυτοσκοπός.

Κανείς άλλος δεν πίεσε την Αγγλία εκτός από την Ε.Ο.Κ.Α η οποία επί 4 ολόκληρα χρόνια της άσκησε τόσο ασφυκτική πίεση ώστε εξουθενωμένη να αναγκασθεί να διαπραγματευτεί.

Ο Μακάριος όφειλε να ασκήσει σκληρή πίεση προς την Αγγλία κάνοντας 3 πράγματα:

1) Να απορρίψει το κείμενο της συμφωνίας ως απαράδεκτο

2) Να καλέσει τους αγωνιστές σε ισχυρότερη μαχητικότητα εναντίον του Άγγλου δυνάστη και τον Κυπριακό λαό σε μεγαλύτερη συσπείρωση κοντά τους και

3) Να εντείνει τη φωνή της σκλαβωμένης Κύπρου προς τους ελεύθερους λαούς του κόσμου διακηρύσσοντας τα δίκαια της, συνεγείροντας την παγκόσμια κοινότητα σε κινητοποιήσεις συμπαράστασης – είναι μαθηματικώς βέβαια ότι το αποτέλεσμα όχι μόνο θα τον δικαίωνε αλλά θα τον καθιστούσε ρυθμιστή των συνομιλιών και συντάκτη των κειμένων της συμφωνίας που θα επιτύγχανε τον σκοπό του αιματηρού αγώνα των ελλήνων της Κύπρου την ΕΝΩΣΗ.

Ένα τέτοιο αποτέλεσμα όμως θα του αφαιρούσε την κυριαρχική εξουσία επί της Κύπρου και θα τον ανάγκαζε να περιορισθεί μόνο στο αρχιεπισκοπικό αξίωμα.- Το έκτρωμα αυτό που λέγεται συμφωνία του Λονδίνου, τα προνόμια που εξασφάλισε δι’ αυτής μόνο για τον εαυτό του και οι εξελίξεις που ακολούθησαν βεβαιώνουν χωρίς αμφιβολία ότι ο Μακάριος ήταν διατεθειμένος να προδώσει τις θυσίες του Κυπριακού λαού, την Κύπρο και τον ελληνισμό αρκεί να ικανοποιήσει τα αρχομανή πολιτικά του πάθη- Στο Λονδίνο στις 18 Φεβρουαρίου 1959 παραμονή της υπογραφής της συμφωνίας του Λονδίνου ο Μακάριος διαμένει στο πολυτελές ξενοδοχείο CLARIDGES με 30 επίσημα πρόσωπα απ’ όλη τη διαστρωμάτωση του κυπριακού ελληνισμού που κάλεσε απ’ την Κύπρο ως συμβούλους για να μοιρασθεί την ευθύνη για το εθνικό έγκλημα που ήταν έτοιμος να διαπράξει – Το βράδυ εκείνο με τρόμο συλλογιζόταν τον αντίκτυπο που θα έχει στο λαό η προδοτική υπογραφή του στην συμφωνία ταφόπλακα της ΕΝΩΣΗΣ.

Προς στιγμήν σκέφθηκε να μην υπογράψει όχι τόσο για την απουσία του όρου: Ένωση με την Ελλάδα αφού έτσι κι’ αλλιώς την ένωση δεν την ήθελε και ο ίδιος – αλλά γιατί περιείχε την συνθήκη εγγυήσεως των χωρών Αγγλίας Ελλάδας Τουρκίας που περιόριζαν τις εξουσίες του.

Αργά το βράδυ κατόπιν εντολής του Πρωθυπουργού Μακμίλαν επισκέφθηκαν τον Μακάριο στο δωμάτιο του δύο πράκτορες της μυστικής Υπηρεσίας ΜΙ5 Jonh Prendergast και Phillip Green.

Οι πράκτορες αυτοί δήλωσαν ρητώς πως αν την επόμενη μέρα δεν υπέγραφε την συμφωνία, ο Άγγλος «φίλος του» Reggie Baxtet θα έκανε δήλωση στον Βρεττανικό τύπο για τις «αθέμιτες σχέσεις» που διατηρούσε με τον Μακάριο από τότε που γνωρίσθηκαν ως φοιτητές στην Βοστώνη της Αμερικής και συνεχίστηκαν και μετά την εκλογή του στο προεδρικό αξίωμα- Το αποδεικτικό υλικό της ενοχής του που επέδειξαν οι νυχτερινοί «επισκέπτες» ήταν μαγνητοφωνημένες τηλεφωνικές συνομιλίες και φωτογραφίες σεξουαλικής συνευρέσεως με τον φίλο του Baxter.

Ο Μακάριος στα χαράματα της 19/2/59 μετά την επίσκεψη των πρακτόρων κάλεσε τον συνεργάτη του Σπύρο Κυπριανού και του δήλωσε ότι «πρέπει να υπογράψω» ενώ πριν την επίσκεψη των πρακτόρων του είχε δηλώσει ότι δεν θα υπογράψει- 29 χρόνια αργότερα το 1988 ο Άγγλος συγγραφέας Nigel West κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο «The Friends» στο οποίο αποκαλύπτεται και η περίπτωση της «συνετίσεως» του Μακαρίου προκειμένου να υπογράψει την Συμφωνία Ζυρίχης – Λονδίνου.

Ο εκ Κύπρου ιστορικός ερευνητής Λεωνίδας Λεωνιδίου στο βιβλίο του με τίτλο «Μακάριου απομυθοποίηση» τεκμηριώνει την γνώση για όλα όσα σκοπίμως μας απέκρυψαν οι ένοχοι κρατούντες εξουσιαστές εν Ελλάδι και Κύπρου.

Ακριβές απόσπασμα απ’ το βιβλίο αυτό αναφέρει:

Στις 18 Μαΐου 1988 η Αγγλική εφημερίδα Daily Mail σε δημοσίευμα της έγραφε τις αποκαλύψεις του Nigel West στο βιβλίο του the Friends κάτω από τον τίτλο «Why did Makarios sign» (γιατί ο Μακάριος υπόγραψε) και υπότιτλο « sex secret the spy chiefs know – end were Willing to use (το μυστικό sex που οι επικεφαλής των κατασκόπων γνώριζαν και ήταν αποφασισμένοι να χρησιμοποιήσουν) το σχετικό άρθρο πληροφορούσε ότι ο φάκελος των βρετανών πρακτόρων για τον Μακάριο ήταν γεμάτος με πληροφορίες που δεν θα τολμούσε να αφήσει να φθάσουν στον λαό του οποίου ήταν πνευματικός και πολιτικός ηγέτης.

Στην προσωπική του ζωή ο Μακάριος ήταν ομοφυλόφιλος – Αν αυτό δημοσιευόταν θα ήταν αρκετό να τον καταστρέψει – Τελικά ο Μακάριος υπέγραψε Δια της υπογραφής του Μακαρίου η νεοσύστατη Κυπριακή Δημοκρατία δηλώνει στην συνθήκη ότι απορρίπτει την Ένωση δια παντός όπως και την διχοτόμηση της νήσου –

Τον αποκλεισμό της διχοτόμησης όμως δυστυχώς οι Άγγλοι και οι Τούρκοι την αγνόησαν ευθύς ως υπεγράφη η συμφωνία και η διχοτόμηση εδώ και 50 χρόνια αποτελεί την νέα πραγματικότητα.