ΑΚΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕ.
Γράφει ο Δημήτρης Λαθούρης
π. Γενικός Διευθυντής Διανομής ΔΕΗ.
Σύμφωνα και με πρόσφατα δημοσιεύματα, ο ΑΔΜΗΕ (Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας), τις μέρες του Πάσχα περί τις μεσημεριανές ώρες, αναγκάσθηκε να περικόψει ισχύ 2.500 MW από μονάδες ΑΠΕ συνδεδεμένες στο Σύστημα, και έδωσε εντολή στον ΔΕΔΔΗΕ για περικοπή επιπλέον 1.500 MW από μονάδες ΑΠΕ συνδεδεμένες στο Δίκτυο (σύνολο περικοπής 4.000 MW ή 4 GW), για να διασφαλίσει την ευστάθεια του Συστήματος και την αποφυγή μπλάκ άουτ. Τέτοιες περικοπές είναι πλέον όλο και συχνότερες, λόγω του ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ» ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.
Πρέπει να υπενθυμίσουμε οτι για να είναι το ηλεκτρικό Σύστημα ευσταθές και να μην γίνει μπλακ άουτ, θα πρέπει κάθε στιγμή η παραγόμενη ηλεκτρική ισχύς και ενέργεια (συν τις εισαγωγές) να είναι ίση με την ζητούμενη- καταναλισκόμενη στην χώρα (συν τις εξαγωγές).
Σημειωτέον οτι αυτή την στιγμή οι λειτουργούσες μονάδες ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα) είναι συνολικής ονομαστικής ισχύος παραγωγής περίπου 11.000 MW, και αυξάνουν καθημερινά με καταιγιστικό ρυθμό! Σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα, μονάδες ισχύος 16.000 MW έχουν λάβει όρους σύνδεσης από τους δύο Διαχειριστές και αναμένονται να ολοκληρωθούν και συνδεθούν σύντομα. Ήδη το άθροισμα των ανωτέρω είναι περίπου 27.000MW, υπερκαλύπτοντας και τον στόχο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που για το 2030 είναι 24.500 MW. Επιπλέον, στην ουρά για όρους σύνδεσης περιμένουν 42.000MW, κυρίως από φωτοβολταϊκά, ενώ, φέρεται να υπάρχουν αιτήματα για βεβαιώσεις παραγωγού που αθροιστικά με τα προηγούμενα ξεπερνούν τα 100.000 MW!
ΌΜΩΣ, ΟΙ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΕ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΙΣΧΥ (ΖΗΤΗΣΗ) ΚΥΜΑΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ, χαμηλότερα από το 2008. Συγκεκριμένα, ενδεικτικά, από τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ προκύπτει οτι ΤΟ 2023 ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ήταν από 3.370 MW (ελάχιστο, στις 17/4/23 ώρα 5:00), έως 10.385 MW (μέγιστο, στις 26/7/23 ώρα 15:00). Τον Μάρτιο του 2024 η ζήτηση κυμάνθηκε από 3.766 έως 6.804 MW. Η Ελλάδα δεν έχει πχ την βαριά βιομηχανία που θα απορροφούσε μεγάλη ηλεκτρική ισχύ και ενέργεια.
Τα υπάρχοντα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής, με καύσιμο συνήθως φυσικό αέριο ή λιγνίτη, μαζί με τα μεγάλα υδροηλεκτρικά, μπορούν και από μόνα τους να καλύπτουν την ζήτηση, με την βοήθεια και κάποιων εισαγωγών, όταν οι ΑΠΕ δεν αποδίδουν (πχ νύχτα, χωρίς άνεμο).
Όμως, μιά ανοιξιάτικη μέρα με ήλιο και αέρα, και χαμηλά φορτία, οι υπάρχουσες μονάδες ΑΠΕ ονομαστικής ισχύος 11.000 MW έχουν την δυνατότητα κατά τις μεσημεριανές ώρες να παράγουν πραγματική ισχύ πολύ μεγαλύτερη από την συνολική ζήτηση, και γι αυτό πρέπει να περικοπούν εκ των προτέρων κατά την εκτιμώμενη υπερβάλλουσα ισχύ (εάν δεν υπάρχει δυνατότητα και όφελος εξαγωγής).
Πρώτα ήρθαν οι μηδενικές ή και αρνητικές τιμές χονδρικής κατά τις ώρες περίσσειας της πράσινης ενέργειας (αυτό τουλάχιστον ήταν πολύ θετικό για τους καταναλωτές), και ακολούθησαν επιπλέον και οι περικοπές.
Οι περικοπές αυτές από την παραγωγή ΑΠΕ, που είναι αδήριτη τεχνική αναγκαιότητα, όχι μόνο δικαιολογούνται, αλλά θα βαίνουν διαρκώς αυξανόμενες όσο συνδέονται νέες μονάδες.
Άν η περικοπή τώρα ήταν 4.000MW από τα 11.000 MW ΑΠΕ που λειτουργούν σήμερα, ΠΟΣΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΘΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ σε λίγο με τα 27.000 MW, ή αργότερα τα 70.000 ή τα 100.000 MW από ΑΠΕ; Αφού η ζήτηση στη χώρα θα παραμένει στην τάξη των 4.000 - 10.000 MW (με ίσως μικρή αύξηση - ίσως για φόρτιση ηλεκτρικών αυτοκινήτων αργότερα, και κυρίως αν υπάρξει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη), ενώ η ισχύς των μονάδων ΑΠΕ θα είναι πολυ-πολλαπλάσια! (Σημειωτέον οτι προβλέπεται και ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο, για την εισαγωγή και από εκεί «πράσινης» ενέργειας, ισχύος έως 2.000 MW).
Η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, με αντλησιοταμίευση (μεταξύ δύο λιμνών διαφορετικής στάθμης) ή με μεγάλες μπαταρίες, μπορεί να βελτιώσει το πρόβλημα, αλλά περιορισμένα, ακόμα και στην ιδανική περίπτωση που θα κάλυπτε μόνη της (η αποθηκευμένη ενέργεια) τις ανάγκες της ζήτησης όταν οι ΑΠΕ δεν αποδίδουν. Εξαγωγές ηλ. ενέργειας υπάρχουν (όπως και εισαγωγές που μέχρι σήμερα ήταν συνήθως μεγαλύτερες από τις εξαγωγές), αλλά για να γίνουν εξαγωγές μεγάλης κλίμακας, έστω στο μέλλον, θα χρειάζονταν συμφωνίες πώλησης σε αμοιβαίως συμφέρουσες τιμές και ισχυρά ηλεκτρικά δίκτυα και διασυνδέσεις με την Κεντρική Ευρώπη, που δεν υπάρχουν, ούτε είναι εύκολο να γίνουν.
ΑΡΑ ΟΛΕΣ ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΠΕ, ΠΟΥ ΘΑ ΑΡΚΟΥΣΑΝ ΓΙΑ ΠΟΛΛΕΣ ΕΛΛΑΔΕΣ ΜΑΖΙ, δεν γίνεται να συνδεθούν, και, αν συνδεθούν, αναγκαστικά θα περικόπτεται η ισχύς τους ή θα αποκόπτονται συχνά από το Σύστημα ή το Δίκτυο!
(Δεν πρέπει να αμελείται και η περιβαλλοντική διάσταση του θέματος, αφού οι πολλές, πυκνές και μεγάλες μονάδες ΑΠΕ σημαίνουν πολλές παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας με αναπόφευκτες επιπτώσεις στο χαρακτηριστικά μικρό ελληνικό φυσικό τοπίο και περιβάλλον).
ΠΡΙΝ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΘΑΣΕΙ ΣΕ ΟΔΥΝΗΡΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ (με ακριβές εγκαταστάσεις που δεν θα λειτουργούν, με διάψευση προσδοκιών επενδυτών και λοιπές πιθανές παρενέργειες για όλους, με τα βάρη να φορτώνονται τελικά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο -όπως πάντοτε- στον τελικό καταναλωτή), ίσως πρέπει να αναθεωρηθούν οι στόχοι στο ΕΣΕΚ (ή τουλάχιστον να μην ξεπερνιούνται οι υπάρχοντες) και να ενημερωθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι.
ΙΣΩΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΧΡΗΣΙΜΟΤΕΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΣ (και για τους υποψήφιους επενδυτές) εάν, κάποιοι από τους τεράστιους πόρους (ίδια κεφάλαια, επιχορηγήσεις, δάνεια κλπ) που προορίζονται να δαπανηθούν σε ΠΙΘΑΝΩΣ ΑΧΡΕΙΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΕΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΠΕ, αξιοποιούνταν στη χώρα μας για ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, όπου υπάρχουν τεράστιες ανάγκες επενδύσεων και μόνο για την διατήρηση του σημερινού επιπέδου παραγωγής και παραγωγικότητας, πόσο μάλλον για την ανάπτυξή τους και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Μέτρο χρειάζεται, και ισορροπία!
