ΕΔΩ ΧΑΓΗ

Γράφει ο Δρ. Θεόδωρος Γ. Κουτρούμπας
Καθηγητής Παν/μίου της Λουβαίνης (UCLouvain)
Επισκέπτης Καθηγητής Παν/μίου του Μόντρεαλ (UdeM)

Ο Μάρκ Ρούτε, υπηρεσιακός σήμερα πρωθυπουργός της Ολλανδίας, δεν είναι ένας πολιτικός της σειράς. Γιός επταμελούς οικογένειας, ο 56χρονος ηγέτης με καταγωγή από τη Χάγη σπούδασε ιστορία και εργάστηκε ως υπεύθυνος επιλογής προσωπικού, πριν εκλεγεί βουλευτής το 2003, ξεκινώντας έτσι μια πραγματικά εντυπωσιακή σταδιοδρομία.

Η εκλογή του στην προεδρία του κόμματος του τρία χρόνια μετά, του επέτρεψε να κατευθύνει την ιδεολογική γραμμή των « φιλελευθέρων» (VVD) προς περισσότερο ανοιχτόμυαλες θέσεις στα κοινωνικά ζητήματα, διατηρώντας ταυτόχρονα την προσήλωση τους στις βασικές αρχές της ελεύθερης αγοράς. Λίγο αργότερα, το 2010, μετά από πολύμηνες μετεκλογικές διαπραγματεύσεις - φαινόμενο σύνηθες στην πολιτική ζωή των Κάτω Χωρών - ο Ρούτε έγινε ο πρώτος φιλελεύθερος πρόεδρος της κυβέρνησης της χώρας του μετά το 1918. Κατάφερε να παραμείνει δε σε αυτή τη θέση εν μέσω αλλεπάλληλων σκανδάλων, κρίσεων και πανδημίας, κερδίζοντας διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, χτίζοντας επιτυχείς συμμαχίες, και σπάζοντας το 2022 το ρεκόρ του μακροβιότερου πρωθυπουργού του βόρειο-ευρωπαϊκού αυτού βασιλείου, έως ότου το μεταναστευτικό ζήτημα τον υποχρέωσε να υποβάλλει την παραίτηση του τέταρτου υπουργικού συμβουλίου του, τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους.

Η πτώση της κυβέρνησης ήταν στην πραγματικότητα μια από τις συνέπειες του πολιτικού σεισμού που προκάλεσε ο θρίαμβος του « Κινήματος των Αγροτών - Πολιτών» (BBB) στις επαρχιακές εκλογές του εφετινού Μαρτίου. Ιδρυθέν το 2019 από την Καρολίν βαν ντερ Πλας, δημοσιογράφο που αποχώρησε από το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα (CDA) διαμαρτυρόμενη για την αδιαφορία του προς τον αγροτικό πληθυσμό, το BBB εξελίχθηκε γρήγορα σε ένα λαϊκιστικό μόρφωμα με έντονο ευρωσκεπτικισμό και αντιμεταναστευτική ρητορική. Μολονότι κατάφερε να κερδίσει μόνο μία έδρα στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2021, το κόμμα της Κυρίας βαν ντερ Πλας ήρθε πρώτο σε όλες τις επαρχίες τον Μάρτιο του 2023, αλλάζοντας έτσι δραματικά τη σύνθεση της Ολλανδικής Γερουσίας. Η νέα κατάσταση ανάγκασε για πρώτη φορά τον Ρούτε να επιλέξει ανάμεσα στη συνεργασία με τους παραδοσιακούς αντιπάλους του της αριστεράς, που υποστηρίζουν φιλόδοξες περιβαλλοντικές πολιτικές και περισσότερα δικαιώματα για τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο, ή στη συμμαχία με το BBB, που ζητά λιγότερα μέτρα οικολογικού χαρακτήρα και αυστηρούς περιορισμούς στην εγκατάσταση ξένων εντός των συνόρων.

Καταλαβαίνοντας ότι το μεταναστευτικό ζήτημα αποτελεί προτεραιότητα και για πολλούς ψηφοφόρους του κόμματος του και ευελπιστώντας να περιορίσει διαρροές προς τα δεξιά, ο πρωθυπουργός πρότεινε στους χριστιανοδημοκράτες και κεντροαριστερούς κυβερνητικούς του εταίρους ένα νόμο-πλαίσιο, που περιόριζε το δικαίωμα των μεταναστών να φέρουν τις οικογένειες τους στη χώρα και προέβλεπε τον επαναπατρισμό μιας μερίδας προσφύγων (εκείνων που δεν διώκονταν στην πατρίδα τους για ιδεολογικούς λόγους) μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Οι σοβαρές ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των κομμάτων που συμμετείχαν στην κυβέρνηση δεν επέτρεψαν την επίτευξη συμφωνίας επί της προτάσεως του Ρούτε, που μάλιστα κατηγορήθηκε από κάποιους από τους πολιτικούς του συμμάχους για τον ανεύθυνο τρόπο με τον οποίο διεξήγαγε τις ενδοκυβερνητικές διαπραγματεύσεις, πράγμα πολύ περίεργο δεδομένης της τεράστιας πείρας του στα διακομματικά παζάρια.

Στο τέλος, ο Ρούτε υπέβαλε την παραίτησή του στον βασιλέα Βίλεμ-Αλεξάντερ και ανακοίνωσε την αποχώρηση του από την προεδρία του κόμματος του και από την ολλανδική πολιτική σκηνή, αποδεχόμενος απλώς να παραμείνει υπηρεσιακός πρωθυπουργός μέχρι τη διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών τον ερχόμενο Νοέμβριο.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, κι ενώ το μεταναστευτικό είναι το κυρίαρχο θέμα της  προεκλογικής εκστρατείας, πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο πολιτικός που ονόμαζαν « τεφλόν Μαρκ» για τη δυνατότητα του να ξεπερνά αλώβητος κάθε κρίση δεν έχει ακόμη πει την τελευταία του λέξη.

Οι Ευρωεκλογές, όπως όλοι γνωρίζουν, θα διεξαχθούν τον προσεχή Ιούνιο και αμέσως μετά, οι αρχηγοί των κρατών μελών της Ένωσης θα κληθούν να επιλέξουν ένα νέο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Εκείνοι που δεν πιστεύουν ότι ο ανίκητος Μαρκ ήταν όντως ανεύθυνος στις τελευταίες του διαπραγματεύσεις, εικάζουν πως μπορεί να είχε βάσιμους λόγους να προσδοκά ένα σημαντικό πόστο στις Βρυξέλλες …

Η συνέχεια επί της οθόνης.