Καθημερινή Αδέσμευτη Εφημερίδα

ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟΙ ΜΑΖΙ (ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ)

Γράφει η Μπερτσιμά Ιωάννα,

Πολιτική-Διοικητική Επιστήμονας, MSc

 

Το 2021, μεταξύ άλλων, είναι ένα επετειακό έτος. Συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και παράλληλα 40 χρόνια (1981) από την ένταξη της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ (σήμερα Ευρωπαϊκή Ένωση) και 20 χρόνια (2001) από την προσχώρηση στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ).

Εξ αφορμής αυτών των εορτασμών δημιουργείται ένα φυτώριο σκέψεων και προβληματισμών για την εθνική και ευρωπαϊκή ταυτότητα και πορεία της χώρας μας. Η Ελλάδα, πριν από 200 χρόνια, οδηγήθηκε στην ελευθερία και πριν από 40 χρόνια ακολούθησε τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της, ως το δέκατο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιστορικά γεγονότα και πολιτικές αποφάσεις που καθόρισαν τότε τη μοίρα της χώρας μας, διαμορφώνουν το σήμερα και θα διαγράψουν το μέλλον.

«...Η ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδος είναι η δικαίωση του ιστορικού και βαρύνοντος ρόλου της πολιτικής. Ήταν πολιτική σκέψη, μετά έγινε απόφαση, μετά σχέδιο και μετά πράξη» τόνισε ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Κ. Τασούλας, στην ομιλία του για τον εορτασμό των 40 χρόνων από την ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ε.. Επίσης, ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μ. Σχοινάς υπογράμμισε μεταξύ άλλων «...τα τελευταία σαράντα χρόνια αποτελούν τη μακρύτερη περίοδο ειρήνης, δημοκρατίας και ευημερίας που γνώρισαν οι Έλληνες... H Ευρωπαϊκή Ελλάδα πέτυχε τα τελευταία 40 χρόνια όσα δεν πέτυχε στα 160 προηγούμενα χρόνια της νεότερης ιστορίας της».     

Η διαδικασία προσχώρησης της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ ξεκίνησε το 1961, αλλά διεκόπη κατά την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας. Το Μάιο του 1979 έγινε δεκτή η αίτηση ένταξης (υποβληθείσα από το 1975, μετά από απόφαση της Ελληνικής Βουλής, με αυξημένη πλειοψηφία 2/3) και την 1η Ιανουαρίου 1981 η Ελλάδα γίνεται επίσημα το 10ο μέλος.

Από τους πολιτικούς πρωταγωνιστές και τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων (ΚΕΔ), για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, βρίσκεται σήμερα εν ζωή ο κ. Άγγελος Ζαχαρόπουλος (Επίτιμος Διευθυντής Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρ. Γενικός Διευθυντής Υπουργείου Γεωργίας), ο οποίος θυμάται: «... Οι διαπραγματευτές έπρεπε ν’ αφομοιώσουν το περιεχόμενο των συνθηκών και των κοινών πολιτικών που είχαν διαμορφωθεί, κυρίως της περίπλοκης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ)...να αναλύσουν τους πολυάριθμους κοινοτικούς Κανονισμούς, Οδηγίες κλπ. ώστε να προσδιορίσουν τις μεταβατικές ρυθμίσεις που ήταν απαραίτητες για την εφαρμογή τους στις ελληνικές συνθήκες. Αναμφισβήτητα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπήρξε το εύστοχο βαρύ πυροβολικό. Χωρίς όμως τον ηρωισμό του πεζικού δεν εκπορθούνται τα οχυρά του εχθρού...».

Το όραμα του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή καθόρισε την πορεία της χώρας όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στο παγκόσμιο γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Στην ομιλία του, κατά την υπογραφή της Συμφωνίας Ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ (1979), είχε υπογραμμίσει «Μὲ τὴν σημερινὴ συμφωνία ἡ Ἑλλὰς ἀποδέχεται τὴν συμμετοχή της στὴν διαδικασία τῆς ἑνοποιήσεως τῆς Εὐρώπης, ποὺ συντελεῖται μὲ τὴν ἀκατανίκητη δύναμη φυσικοῦ φαινομένου. Μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν διαφορὲς ἀπόψεων ὡς πρὸς τὴν ἔκταση, τὴν μορφή, τὶς διαδικασίες καὶ τὸν ρυθμὸ πραγματοποιήσεώς της. Κανένας ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ ἀρνηθεῖ τὴν ἱστορική της ἀναγκαιότητα. Ἂν τὰ κράτη τῆς ἠπείρου μας δὲν συνενώσουν τὶς ὑλικὲς καὶ πνευματικές τους δυνάμεις σὲ μία ὀργανικὴ ἑνότητα, θὰ παραμερισθοῦν μοιραῖα στὸ περιθώριο τῆς ἱστορίας».

Η Ελλάδα έπαυσε να συγκαταλέγεται στα λεγόμενα «ορφανά της Ευρώπης» κατά τον Ζακ Ντελόρ. Τα οφέλη για τη μικρή και αδύναμη τότε χώρα μας ήσαν και είναι μέχρι σήμερα τεράστια: Εγκαθίδρυση της ελληνικής δημοκρατίας, ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της θέσης της χώρας σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο καθώς και της ασφάλειάς της από τυχόν μελλοντικές απειλές.

Συμμετοχή στην Κοινή Αγορά (ελεύθερο εμπόριο, κατάργηση δασμών), στήριξη της γεωργίας από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων και του αγροτικού εισοδήματος, στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), μέσω κατώτατων εγγυημένων τιμών και εισοδηματικών ενισχύσεων. Αναβάθμιση του επενδυτικού κλίματος, βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και εξασφάλιση ευρωπαϊκών κονδυλίων για τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε κάθε επίπεδο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκροτεί μία ισχυρή ομάδα κρατών μελών σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και εξελισσόμενο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον.

Πέτυχε και διατήρησε την ειρήνη, δημιουργώντας φιλικούς και εταιρικούς δεσμούς μεταξύ κρατών που κατά το παρελθόν υπήρξαν εχθροί και συγκρούονταν επί σειρά ετών. Σήμερα, εν μέσω της πανδημίας του COVID-19, καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες για την καταπολέμηση της νόσου, την ανασυγκρότηση των οικονομιών, τη συγκράτηση των ζημιών και την επιτάχυνση της ανάκαμψης. Επίσης, εντείνονται οι προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και προετοιμάζονται οι κοινωνίες και οι οικονομίες για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και για την έλευση κοινωνίας και αγορών εργασίας βασισμένων στη γνώση (Αιτιολογική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).

Η Ελλάδα, ως μέλος αυτού του μοναδικού υπερεθνικού οργανισμού διακυβερνητικής οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας, εμφανίζει μία ιδιαιτερότητα. Κλήθηκε να διαχειριστεί την οικονομική κρίση του 2008 και τις συνέπειές της, όπως άλλωστε και την τωρινή υγειονομική κρίση, ενώ βρίσκεται σε μόνιμη κρίση τις τελευταίες δεκαετίες και καταβάλλονται προσπάθειες για το μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης και τη βελτίωση εν γένει της λειτουργίας του κράτους, δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις στα πλαίσια μίας αλληλοαναιρούμενης πολιτικής και δίχως συνέχεια μεταρρυθμιστικής στρατηγικής. Όπως έχει επισημάνει ο Καθηγητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Δ. Αργυριάδης, το πρόβλημα στην περίπτωση της Ελλάδας δεν ήταν η «κρίση» καθεαυτή καθώς ελλείμματα εμφάνισαν και άλλες ευάριθμες χώρες. Το πρόβλημα συνίσταται στην «α-πορία» του κράτους, αυτήν που προκαλεί μία κατακόρυφη πτώση της αξιοπιστίας του εντός και εκτός και υπονομεύει το κύρος και το μέλλον της χώρας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, κατά την 70χρονη πορεία της, έχει περάσει από πολλές κρίσεις (εσωτερικές και εξωτερικές), οι οποίες δοκίμασαν τη αντοχή, τη συνεκτικότητα και τη βιωσιμότητα της. Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. δημιούργησε μεγάλο κλυδωνισμό. Επίσης, οι κοινωνικές και κυρίως οικονομικές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. (ανισότητες ανά εισόδημα, φύλο ή περιοχή, εκπαίδευσης ή κατάρτισης, πόλωση στις αγορές εργασίας, στασιμότητα μισθών, αργή ανάπτυξη, υψηλό ποσοστό νέων εκτός απασχόλησης) δημιουργούν εμπόδια στη διακυβέρνηση, στην ομαλή επάνοδο στην ανάπτυξη προς όφελος όλων των μελών της Ευρωζώνης και το κυριότερο στο σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών βάσει ενός κοινού οράματος για όλους.

Η παγκοσμιοποίηση, η οποία προσέθεσε στους παραδοσιακούς αντιπάλους (ΗΠΑ, Ιαπωνία) της Ευρώπης και τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Κίνας, Ινδίας και Βραζιλίας, η προσφυγική κρίση, οι τρομοκρατικές επιθέσεις, οι εξελίξεις στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, η κλιματική αλλαγή και η εν εξελίξει υγειονομική κρίση (COVID 19) έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι προσδοκούν μία Ευρώπη ασφαλή και αλληλέγγυα.

Προφητικό και επίκαιρο το κείμενο της διακήρυξης του Ρομπέρ Σουμάν το 1950, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται «...Η Ευρώπη δεν θα δηµιουργηθεί µεµιάς ούτε βάσει ενός µοναδικού σχεδίου. Θα οικοδοµηθεί µε απτά επιτεύγµατα, που πρώτα θα διαµορφώσουν µια πραγµατική αλληλεγγύη...».

Η αλληλεγγύη (ο επιµερισµός του κόστους αλλά και του οφέλους, οι κοινοί κανόνες και οι κοινές πολιτικές) είναι ο συνδετικός ιστός της Ε.Ε. και θα πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς ώστε να αντιμετωπίζονται οι νέες κάθε φορά προκλήσεις. Κανένα κράτος, όσο μεγάλο ή ισχυρό κι αν είναι, δε μπορεί να πορευτεί μόνο του.

Όπως αναφέρθηκε πρόσφατα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διδαχθεί από την προηγούμενη κρίση και οι σχεδιαζόμενες μεταβάσεις θα είναι δίκαιες, έτσι ώστε κανένα άτομο και καμία περιοχή να μη μείνει πίσω και χωρίς να διακινδυνεύσουν όσα θα κληροδοτηθούν στις μελλοντικές γενιές.    

Ο φόβος, η ανασφάλεια, η δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς, η ελλιπής ενημέρωση και επικοινωνία οδηγούν αναπόφευκτα σε άνοδο του λαϊκισμού και του ευρωσκεπτικισμού, όχι βεβαίως ως αίτημα και επιθυμία αποχώρησης και διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά κυρίως ως προβληματισμό για την πορεία και το μέλλον της. Ευρωσκεπτικιστές υπήρχαν από το ξεκίνημα της ευρωπαϊκού εγχειρήματος και συνεχίζουν να υπάρχουν και σήμερα σε όλες τις χώρες σε μικρότερο ή μεγαλύτερο ποσοστό.

Στη χώρα μας, κατά την περίοδο της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης και την περίοδο των μνημονίων, είχε καταγραφεί ένας αυξανόμενος αντιευρωπαϊσμός και μια υιοθέτηση αρκετά αμφιλεγόμενων απόψεων αναφορικά με τις σχέσεις της χώρας μας με την Ε.Ε. (έρευνα 2015-2016 της διαΝΕΟσις). Σήμερα η κατάσταση αυτή έχει αναστραφεί πλήρως, καθώς το 67% των Ελλήνων συμφωνούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί πρόοδο και είναι αναγκαία η παραμονή της Ελλάδας σε αυτήν και το 64% αποτιμούν τη συμμετοχή της χώρας μας «θετικά» ή «μάλλον θετικά» (έρευνα Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2019 της διαΝΕΟσις).

Απομένει πλέον να διαμορφωθεί η μελλοντική φυσιογνωμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε βάσει ενός υπερεθνικού προτύπου (supranational model) είτε βάσει ενός διακυβερνητικού προτύπου (intergovernmental model) είτε τέλος βάσει του μοντέλου της «διαφοροποιημένης ολοκλήρωσης», χωρίς να διακυβεύονται ολόκληρο το πολιτικό σύστημα και η ισότητα μεταξύ των πολιτών.

Όπως είχε επισημάνει ο κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ως Πρόεδρος τότε της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «...υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί δρόμοι τους οποίους μπορούμε να ακολουθήσουμε. Όμως, όποιο δρόμο και αν επιλέξουμε, θα πρέπει να παραμείνουμε πιστοί στις κύριες αρετές του Αριστοτέλη: φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη». Σε κάθε περίπτωση, ο συνεκτικός ιστός μεταξύ των κρατών μελών δεν μπορεί να είναι μόνο το νόμισμα ή μία κοινή σημαία, αλλά ένα σύστημα αρχών και αξιών, ένας κοινός πολιτικός και κοινωνικός πολιτισμός, τόνισε σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο κ. Κάρολος Παπούλιας, ως Πρόεδρος τότε της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Η χώρα μας θα πρέπει να ολοκληρώσει τα μεταρρυθμιστικά προγράμματα για τον εκσυγχρονισμό της, να απαλλαγεί από τα βαρίδια του παρελθόντος που την κρατούν δέσμια και αδύναμη και να ανακτήσει πλήρως τη χαμένη αξιοπιστία της στο εσωτερικό και εξωτερικό της περιβάλλον. Να υποστηρίξει μία ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική για τη συνέχιση της παραμονής της στην ευρωπαϊκή οικογένεια, ως ισότιμο και δυνατό κράτος-μέλος, προβάλλοντας την πολιτιστική της ταυτότητα, η οποία πάντα θα αποτελεί ένα αιώνιο ισχυρό διαβατήριο.




1)    KOINH ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ «Ελλάδα-ΕΕ : 40 χρόνια πιο δυνατοί μαζί» Έναρξη εκδηλώσεων & παρουσίαση λογοτύπου στη Βουλή των Ελλήνων.     Διαθέσιμο: https://ec.europa.eu/greece/ news/ 20210218__7_el

2)     Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ομιλία κατά την υπογραφή της Συμφωνίας Ένταξης της Ελλάδος στην ΕΟΚ
    Διαθέσιμο:https://www.pro-europa.eu/europe/ el/konstantinos-karamanlis-omilia-kata-tin-ypografi-tis-symfonias-entaxis-tis-ellados-stin-eok/

3)     Η Διακήρυξη Σουμάν - 9 Μαΐου 1950
    Διαθέσιμο:https://europa.eu/european-union/ about-eu/symbols/europe-day/schuman-declaration_el

4) Η Επόμενη Ευρώπη. 20 κείμενα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για τη θέση της Ελλάδας σε αυτή. Συλλογικό. Αθήνα (2018): Εκδόσεις ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ.

5) Τι πιστεύουν οι Έλληνες; Έρευνα της διαΝΟΕσις, για το 2018.
    Διαθέσιμο:https://www.dianeosis.org/wp-content/uploads/2019/09/tpe_2018_AB_v7-4.9....

6)    Ζαχαρόπουλος Άγγελος, ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΟΚ – Ε.Ε. ΠΩΣ ΦΘΑΣΑΜΕ. Αθήνα (2020).

7)    Ομιλία Κάρολου Παπούλια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα «Για μία ανθρωποκεντρική Ευρώπη».
    Διαθέσιμο:https://www.presidency.gr/ omilia-toy-proedroy-tis-dimokratias-k-karoloy-papoylia-sto-eyropaiko-koinovoylio-me-thema-gia-mia-anthropokentriki-eyropi/

8)     Αιτιολογική Έκθεση Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
    Διαθέσιμο: https://www.EUROPARL.EUROPA. EU/DOCEO/DOCUMENT/A-9-2021-0026_EL. HTML

 

 

    

 

Απόψεις

# Μπροστάρης σε όλους τους αγώνες των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ το στέλεχος του ΚΚΕ και Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς ο Κώστας Μπασδέκης, έχει αναδείξει το πρόβλημα σε όλα...

Ενημερωτικά δελτία

Ενημερωθείτε άμεσα από την εφημερίδα μας για τις τελευταίες ειδήσεις μέσα από την ηλεκτρονική σας διεύθυνση.