Πως η ώρα μπήκε στη ζωή μας

Γράφει ο Αθ. Δ. Γκίκας,

Μαθηματικός

Ο χρόνος μας είναι γνώριμος, αφού ζούμε μέσα σ’ αυτόν. Η έννοια του όμως είναι από τις πλέον περίπλοκες. Ενώ εύκολα τον μετράμε, δύσκολα μπορούμε ν’ απαντήσουμε τι είναι χρόνος.

Η έννοια του χρόνου είναι πρωταρχική και δε μπορεί να ορισθεί με άλλες απλούστερες. Ένας ορισμός για κάτι δίνεται με την ανάλυση των στοιχείων του οριζομένου, αλλά εδώ στοιχεία δεν υπάρχουν. Το έχει πει ο Αριστοτέλης «επί των απλών ουκ έστι τις ζήτησις, ούτε δίδαξις».

Το χρόνο μπορούμε να τον καθορίσουμε ως έννοια αλληλουχίας, γιατί η συνεχής χωρίς διακοπή ροή του, δίνει την έννοια της συνέχειας και μόνο με αυτή την έννοια γίνεται αντιληπτός σε μας.

Αστραπιαία το μέλλον γίνεται παρόν και αυτό αμέσως παρελθόν.

Η έννοια του χρόνου είναι συνυφασμένη με την έννοια του χώρου. Ο Άγγλος Αστρονόμος J. Jeans (1877-1946) αναφέρει ότι: «Ο χώρος και ο χρόνος ως ξεχωριστές οντότητες έχουν εξαφανισθεί από το Σύμπαν. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο χωροχρόνος είναι ένα μπαλόνι που η εξωτερική του επιφάνεια χαρακτηρίζει το χώρο και το εσωτερικό του το χρόνο. Είτε διαστέλλεται είτε συστέλλεται το ένα παρακολουθεί το άλλο».

Και ενώ η έννοια του χρόνου είναι δύσκολη, η μέτρησή του έγινε από νωρίς αναγκαία. Ο άνθρωπος από τα πανάρχαια χρόνια διάλεξε και το ρολόι του . τον Ήλιο και τις φαινόμενες κινήσεις του.

Ο χρόνος δεν τέμνεται . απλά οι άνθρωποι επινοούμε σταθμούς για να προγραμματίζουμε τις εργασίες μας. Η Βιομηχανική επανάσταση μας επέβαλε το δικό της χρόνο και ρυθμό.

Φέρτε στο νου τον παλιό τσαγκάρη που γνωρίσαμε μέχρι το 1960. Έπιανε το καλαπόδι που ταίριαζε στο δικό σας νούμερο ποδιού και το έντυνε από τη σόλα μέχρι τα κορδόνια. Αν αργούσε να πάει στη δουλειά αυτό δεν καθυστερούσε τους υπόλοιπους τσαγκαράδες.

Η βιομηχανική επανάσταση, για να υπηρετήσει σωστά τη γραμμή παραγωγής, επέβαλε αυστηρό χρονικό πλαίσιο σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Στη σύγχρονη γραμμή παραγωγής κάθε εργάτης επανδρώνει μια μηχανή που παράγει ένα μικρό τμήμα του παπουτσιού, το οποίο στη συνέχεια περνάει στην επόμενη μηχανή. Αν ο εργάτης π.χ. της μηχανής Νο 3 αργήσει να ξυπνήσει καθυστερεί όλη την παραγωγή.

•    Άρα όλοι πρέπει:

•    Να φτάνουν την ίδια ώρα στη δουλειά.

•    Να κάνουν διάλλειμα για φαγητό μαζί είτε πεινάνε είτε όχι.

•    Όλοι να πηγαίνουν σπίτι όταν το εργοστάσιο σφυρίξει παύση και όχι όταν τελειώσουν αυτό που κάνουν.

•    Τα σχολεία να παρακολουθούν τις ώρες εργοστασίων (γονείς).

•    Το ίδιο οι κρατικές υπηρεσίες.

•    Αν η βάρδια στο εργοστάσιο τελειώνει π.χ. στις 5 μ.μ., η τοπική ταβέρνα, το καφέ, η πάμπ, πρέπει να είναι ανοιχτή στις 5.

•    Τα τρένα, οι αστικές συγκοινωνίες πρέπει να ρυθμίσουν τα δρομολόγιά τους, ώστε να έχουν τους εργαζόμενους στην ώρα τους στις πύλες των εργοστασίων. Καθυστέρηση λεπτών θα μείωνε την παραγωγή, με συνέπεια την απόλυση των άτυχων αργοπορημένων.

Παλαιά δεν μας ενδιέφερε και τόσο η ακρίβεια της ώρας. Μας ήταν αρκετή η παρατήρηση του μήκους της σκιάς. Ο κάτοικος των Λουτρών Υπάτης γνώριζε πως αν ο ήλιος βρισκόταν στη χαράδρα του «Καμαριώτη» η ώρα ήταν 12 το μεσημέρι.

Που και που κάποιος που πλούτισε στην Αμερική έκανε δώρο ένα μεγάλο ρολόι στην Εκκλησία του χωριού.

Σήμερα κάθε μέλος της οικογένειας έχει:

•    Το ρολόι που φέρει στον καρπό του.

•    Το ξυπνητήρι πάνω στο κομοδίνο του.

•    Το ρολόι στο φούρνο των μικροκυμάτων ή την κουζίνα.

•    Βλέπει την ώρα στο κινητό του, την TV.

•    Με την άκρη των ματιών του βλέπει την ώρα στη γραμμή εργασιών του υπολογιστή του.

Πρέπει να κάνει κανείς συνειδητή προσπάθεια για να μην ξέρει τι ώρα είναι !!!

Ο μέσος άνθρωπος συμβουλεύεται το ρολόι του δεκάδες φορές την ημέρα. Όλα πρέπει να γίνουν στην ώρα τους.

•    Το ξυπνητήρι μας ξυπνάει στις 6.

•    Ζεσταίνουμε το κατεψυγμένο πρωινό για 50΄΄ στο φούρνο μικροκυμάτων.

•    Βουρτσίζουμε τα δόντια μας για 3΄, μέχρι να κάνει «μπίπ» η ηλεκτρική βούρτσα.

•    Κάνουμε διάδρομο στο γυμναστήριο μέχρι να μας ειδοποιήσει το χρονόμετρο ότι πέρασαν τα 30 λεπτά.

•    Καθόμαστε στην TV για το δελτίο των 7 ή την αγαπημένη σειρά που διακόπτεται κάθε 15 λεπτά για τις διαφημίσεις, αφού και αυτές κοστίζουν 500 € το δευτερόλεπτο.

•    Ύστερα από το άγχος πάμε στον ψυχαναλυτή που μας υποχρεώνει να ξαπλώσουμε και να φλυαρούμε για 50-60 λεπτά.

Αυτή είναι η πλέον στάνταρ θεραπευτική ώρα !!!

Τελικά ο χρόνος είναι ανεξάντλητο θέμα για να γράφουν άρθρα οι φιλόσοφοι, οι επιστήμονες όλων των κλάδων και κάποιοι σαν τον υπογράφοντα που βάζει σκοπό τα κείμενά του να είναι για τους πολλούς. Αν περιορίζονται για την μειονότητα τότε κοπιάζω άδικα. Δεν μπορώ να μην αναφερθώ:

• Στο μαθητή που «κυνηγά το χρόνο» τρέχοντας από το σχολείο, στα φροντιστήρια, τις ξένες γλώσσες, τη μουσική κλπ και ο μόνος χρόνος που θα του μείνει θα είναι το βράδυ, όχι για να κοιμηθεί, αλλά για να προετοιμασθεί για το σχολείο του (ο φιλότιμος και επιμελής).

• Στη νοικοκυρά και εργαζόμενη μητέρα που κυνηγά το χρόνο ανάμεσα στην εξωτερική εργασία, τις δουλειές του σπιτιού, το μεγάλωμα των παιδιών και δεν περισσεύει χρόνος για τον εαυτό της.  

• Στον άνθρωπο με καριέρα που εξακολουθεί να πνίγεται από την έλλειψη χρόνου ! Έχουμε φθάσει στο σημείο να θεωρούμε σοβαρό επαγγελματία μόνο τον υπεραπασχολημένο. Αν κάποιος έχει ελεύθερο χρόνο δεν μετρά.