Έρχεται ο «Hellas Sat 5»- Οι τελευταίες εξελίξεις στις ευρωπαϊκές διαστημικές τηλεπικοινωνίες

«Ολόκληρο το μέτωπο θα κατέρρεε αν το έκλεινα», ανέφερε πρόσφατα μέσω του "X" για το σύστημα δορυφορικής μετάδοσης πληροφορίας Starlink ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, σύμβουλος του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Η κυρίαρχη θέση του δικτύου Starlink του Έλον Μάσκ στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία και οι τελευταίες δημόσιες δηλώσεις σχετικά με μια πιθανή απενεργοποίηση του συγκεκριμένου συστήματος δορυφορικών επικοινωνιών έχει αναδείξει τις αδυναμίες της Ευρώπης στον τομέα των δορυφορικών επικοινωνιών. Παρά την ανάγκη για μια ευρωπαϊκή λύση που να ανταγωνίζεται το αμερικανικό σύστημα, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) δεν έχει ακόμα προχωρήσει τις εργασίες για την ανάπτυξη ενός δικού της παρόμοιου δικτύου.

«Η ΕΕ από τη στιγμή που εμφανίστηκε το δίκτυο Starlink δεν είχε κάνει κάτι ώστε να δημιουργήσει μια λύση ευρωπαϊκή που να μπορεί να ανταγωνιστεί το αμερικανικό δίκτυο είτε με δορυφόρους χαμηλής τροχιάς, είτε με γεωστατικούς δορυφόρους -Geosynchronous Earth Orbit (GEO) που τυπικά βρίσκονται στα 36.000 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης-», ανέφερε μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ ΜΠΕ, "Πρακτορείο 104.9FM" και στην ειδική εκπομπή για θέματα στρατιωτικής, αμυντικής, αεροδιαστημικής τεχνολογίας "Ειδικές Αποστολές" ο κ.Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Hellas Sat.

«Όλα τα προηγούμενα χρόνια οι διάφοροι δορυφορικοί οργανισμοί που ήταν είτε δια-ευρωπαϊκοί όπως ο Eutelsat, είτε κρατικοί-ιδιωτικοί είχαν ιδιωτικοποιηθεί άρα λειτουργούσαν με καθαρά ιδιωτικά κριτήρια και με γνώμονα κυρίως το κέρδος. Τα τελευταία χρόνια ο Έλον Μάσκ με την τεχνολογία του Starlink ξεκίνησε να κατακτά μεγάλες περιοχές με νέες υπηρεσίες. Οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς πρέπει βέβαια κάθε πέντε χρόνια να αντικαθίστανται και έτσι δεν είναι εύκολο να έχουν ένα θετικό επιχειρηματικό σχέδιο. Ο Έλον Μάσκ όμως έχει το δικό του εργοστάσιο κατασκευής δορυφόρων όπως και τους εκτοξευτήρες. Έτσι έχει καθετοποιήσει την παραγωγή, καταφέρνει να μην χάσει χρήματα χωρίς όμως να είναι το εγχείρημα κερδοφόρο. Το σύστημα αυτό έχει χρήση στην Ουκρανία και το χρησιμοποιούν στην Ευρώπη, αν και υπάρχουν χώρες που είναι πολύ διστακτικές όπως π.χ στη Νότιο Αφρική όπου τελευταία υπήρξε απαγόρευση στην Έλον Μάσκ να πουλά την υπηρεσία του συστήματος κάτι που έχουν κάνει και χώρες όπως η Σαουδική Αραβία αλλά και άλλες της Μέσης Ανατολής», εξήγησε ο κ. Πρωτοπαπάς.

Η Ευρώπη με τις δημοκρατικές αρχές που έχει άνοιξε τους ορίζοντές της και έτσι ο Έλον Μάσκ άρχισε να πουλάει και στην ΕΕ αλλά και στην Ουκρανία τις συγκεκριμένες υπηρεσίες αλλά η συγκεκριμένη υπηρεσία όμως είναι προσωποπαγής, στηρίζεται δηλαδή στην καλή θέληση ενός προσώπου, σημείωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hellas Sat που τόνισε για το ιδιωτικό αμερικανικό αυτό σύστημα πως δεν πρόκειται για έναν τρόπο λειτουργίας που βασίζεται σε έναν διακυβερνητικό οργανισμό που να έχει κάποιες συγκεκριμένες αρχές και να λειτουργεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο.

Η Ευρώπη ξύπνησε

«Ο Έλον Μάσκ σήμερα "εργάζεται" υπέρ της ευρωπαϊκής διαστημικής αγοράς... Με την διελκυνστίνδα και την κατάσταση που υπάρχει δημιουργείται μια δυσφορία σε όλη την Ευρώπη καθώς η Ένωση δεν μπορεί να εξαρτάται από ένα πρόσωπο και μια πολιτική. Για το λόγο αυτό θα πρέπει η Ευρώπη να ξεκινήσει να επενδύει σε δικές της τεχνολογίες οι οποίες θα είναι είτε με γεωστατικούς δορυφόρους, είτε με δορυφόρους μέσης τροχιάς, είτε με με δορυφόρους χαμηλής τροχιά -Low Earth Orbit (LEO). Θα πρέπει όμως η ΕΕ να είναι αποφασισμένη πως τα χρήματα που θα επενδύσει θα συνεχίσει να τα επενδύει. Να τα επενδύσει βέβαια με έναν τρόπο που να μην είναι όπως έγινε παλαιότερα με το σύστημα Galileo που βρέθηκε να αναπτύσσεται μέσα σε μια θάλασσα καθυστερήσεων και σε ένα άναρχο περιβάλλον», εξήγησε ο κ. Πρωτοπαπάς που μίλησε για επενδύσεις που θα γίνουν για το Διάστημα και θα πρέπει να γίνουν με έναν ορθολογιστικό τρόπο.

«Δεν είναι τυχαίο που στην νέα περίοδο της ΕΕ το Διάστημα μαζί με την 'Αμυνα έχουν πάει κάτω από έναν Επίτροπο, τον 'Αντριους Κουμπίλιους. Τώρα πια μοιάζει να αλλάζει η ρότα στη ΕΕ σε κάποια θέματα και έτσι π.χ η Γερμανία και η Πολωνία και άλλες χώρες μεγάλες σε πληθυσμό άρχισαν να έχουν αποκλειστικά δικούς τους δορυφόρους ή δορυφορικές επικοινωνίες που να μπορούν οι ίδιες οι χώρες με κάποιον τρόπο να τις ελέγχουν. Ευτυχώς δε υπάρχει ακόμη διαστημική τεχνολογία στην Ευρώπη σε αυτούς τους τομείς, ενώ και η Hellas Sat αλλά και οι άλλοι τρεις δορυφορικοί Οργανισμοί που έχουν απομείνει στην Ευρώπη μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό τον τομέα» προσέθεσε το στέλεχος με 25 χρόνια εμπειρίας στο χώρο.

Τι υπάρχει σήμερα;  

«Στην Ευρώπη τώρα υπήρχε το One Web του Eutelsat μετά από τη συγχώνευση, το One Web είναι όμως μια αγγλική εταιρία και γενικά οι κατασκευές γίνονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έτσι θα πρέπει να μεταφερθεί κατασκευαστικό έργο του One Web στη Γαλλία του Eutelsat πλέον. Ο δε Eutelsat το τελευταίο διάστημα προχώρησε σε κάποιες κινήσεις που αποτελούσαν μια ένεση ρευστότητας ενώ στο One Web υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να βελτιωθούν όπως π.χ το κόστος του τερματικού, ζητήματα που αφορούν την αντικατάσταση των δορυφόρων κ.ο.κ, ζητήματα για τα οποία η ΕΕ οφείλει να ξέρει πως θα πρέπει να βάλει... βαθιά το χέρι στην τσέπη και να συνεχίζει να χρηματοδοτεί καθώς κάθε πέντε χρόνια ένα σύστημα αφού οι δορυφόροι του One Web θα αντικαθίστανται καθώς βρίσκονται σε χαμηλή τροχιά. Σε αυτή την τροχιά οι δορυφόροι έχουν ζωή περί τα 5 με 6 χρόνια καθώς μετά μεταπίπτουν χαμηλότερα και καταστρέφονται. Σε παγκόσμιο επίπεδο τέτοια συστήματα δορυφορικών επικοινωνιών άρχισαν να κατασκευάζονται και στον Καναδά αλλά και στις ΗΠΑ όπου πέρα από το Starlink και η Amazon ετοιμάζει έναν δικό της αστερισμό δορυφόρων» εξήγησε ο κ. Πρωτοπαπάς.

Ως επιλογή στην ΕΕ και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα υπάρχει η κατασκευή δορυφόρων Μέσης Τροχιάς -Medium Earth Orbit (MEO), δορυφόροι που βρίσκονται ανάμεσα στα 2,000 με 36,000 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης- όπως είναι το ευρωπαϊκό σύστημα της SES με έδρα το Λουξεμβούργο. Πρόκειται για τον αστερισμό των δορυφόρων MEO με την ονομασία "O3b mPOWER". «Είναι μια τεχνολογία που από την φύση της χρειάζεται μικρότερο αριθμό δορυφόρων για αδιάλειπτη λειτουργία και είχε ξεκινήσει πριν από το One Web και δεν είχε ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία για διάφορους λόγους. Θα πρέπει λοιπόν οι Ευρωπαίοι να και η ΕΕ να έχουν υπόψη τους πως θα είναι μεν ο βασικός πελάτης, αλλά θα είναι και ο χρηματοδότης μιας τέτοιας υπηρεσίας οικοσυστήματος δορυφορικών επικοινωνιών», σημείωσε ο κ. Πρωτοπαπάς.

Χρήμα και άμεσος χρόνος

«Απαιτείται μια γενναία χρηματοδότηση ενός ευρωπαϊκού εγχειρήματος όπως και χρόνος. Χρόνος για να κατασκευαστούν οι δορυφόροι, να σηκωθούν, να συντονιστούν, να οριστεί ποιοι θα χρηματοδοτηθούν για αυτό, πως θα πάρουν τα χρήματα, πως θα δημιουργηθούν τα κονσόρτσιουμ. Έχει δημιουργηθεί ένα τέτοιο σχέδιο για το IRIS² Satellite Constellation, πρόκειται όμως για ένα κονσόρτσιουμ που έχει δημιουργηθεί με την προηγούμενη θεώρηση των γεγονότων και δεν λαμβάνει υπόψη τα τελευταία γεγονότα σε ότι αφορά τις δορυφορικές τηλεπικοινωνίες. Ταυτόχρονα η Ευρώπη θα πρέπει να αξιοποιήσει και τους δορυφόρους σε γεωστατική τροχιά οι οποίοι συνεχίζουν να παρέχουν υπηρεσίες σημαντικές και σε ότι αφορά την στρατηγική τους σημασία σε πολλές περιπτώσεις πιο σημαντικές από το σύστημα του Έλον Μάσκ. Οι γεωστατικοί δορυφόροι ελέγχονται από ευρωπαϊκό έδαφος και οι χώρες μπορούν να ελέγχουν τη λειτουργία τέτοιων δορυφόρων τηλεπικοινωνιών και θα αισθάνονται έτσι πιο ασφαλείς ενώ οι συγκεκριμένοι δορυφόροι έχουν μια διάρκεια ζωής περί τα 15 με 20 χρόνια στα οποία δίνεται αδιάλειπτη παροχής επικοινωνίας. Είναι μια επένδυση περί τα 250 εκατομμύρια ευρώ που έτσι θα αποσβένεται π.χ από την ΕΕ με ρυθμό περί τα 20 εκατομμύρια το χρόνο, ενώ ένας αστερισμός από Χαμηλής Τροχιάς δορυφόρους για να παρέχει αδιάλειπτη υπηρεσία απαιτείται να αποτελείται από εκατοντάδες δορυφόρους που είναι ταυτόχρονα σε τροχιά και θα πρέπει να αντικαθίστανται κάθε πέντε χρόνια. Πρόκειται για ζητήματα που θα πρέπει να λάβουν υπόψιν τους οι υπεύθυνοι όταν θα σχεδιάσουν το σύστημα τους», σημείωσε ο κ. Πρωτοπαπάς.

Για το ποιος θα σχεδιάσει ένα τέτοιο νέο σύστημα τηλεπικοινωνιών, εκτός από την ESA υπάρχει και η EUSPA, η υπηρεσία της ΕΕ για το Διάστημα με έδρα την Πράγα: «Για τον σχεδιασμό η EUSPA θα μπορούσε να παίξει έναν σημαντικό ρόλο, όπως επίσης και ο Επίτροπος 'Αντριους Κουμπίλιους. Μαζί τους θα χρειάζονταν ίσως και μια μεγάλη ομάδα τεχνικών που να καταστρώσουν τις τεχνικές προδιαγραφές αφού μέχρι σήμερα, ακόμη και το IRIS² δεν έχει ακριβώς καθορισμένες τεχνικές προδιαγραφές π.χ για την επικοινωνία των δορυφόρων, το πως συντονίζονται, το που θα είναι τα κέντρα ελέγχου, το τι θα πάρει κάθε χώρα κ.α. Αυτά όλα πρέπει να λυθούν πάρα πολύ γρήγορα ώστε να ξεκινήσει έτσι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα "αντι-Starlink". Ταυτόχρονα βέβαια, η Ευρώπη πρέπει να προστατέψει τις τεχνολογίες που έχει αναπτύξει ή θα αναπτύξει στον τομέα της δορυφορικής τεχνολογίας» τόνισε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hellas Sat.

Έρχεται ο Hellas Sat 5

«Προχωρούμε μετά από τον Hellas Sat 3 και τον Hellas Sat 4 στο σχέδιο για την κατασκευή του νέου δορυφόρου, του Hellas Sat 5, ενώ σε όλη αυτή τη προσπάθεια της Ευρώπης η Hellas Sat, ως εθνικός δορυφορικός οργανισμός της Ευρώπης, φυσικά συμμετέχει σε όλα τα event που σχετίζονται με την 'Αμυνα, την προσπάθεια να μαζευτούν η διαθέσιμη χωρητικότητα, οι διαθέσιμοι αμυντικοί πόροι που έχει η Ευρώπη ώστε να τους εκμεταλλευτεί σε μια προσπάθεια "αντι-Starlink". Στην περίπτωση μας δε, είμαστε θωρακισμένοι καθώς ήδη έχουμε και τα δύο teleport σε Ελλάδα και Κύπρο και μάλιστα προσπαθούμε να κάνουμε ένα ακόμη teleport στην Ελλάδα η τοποθεσία του οποία θα ανακοινωθεί στο επόμενο διάστημα. Ταυτόχρονα μέσα στη χρονιά θα υπογράψουμε τη σύμβαση κατασκευής του νέου δορυφόρου Hellas Sat, του Hellas Sat 5 ενώ μέσα από πολλές συναντήσεις και επισκέψεις που κάνουμε μέχρι σήμερα επιχειρούμε να ολοκληρώσουμε τον τελικό σχεδιασμό του νέου δορυφόρου» αποκάλυψε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hellas Sat.

Για τον δορυφόρο Hellas Sat 5 τον Ιανουάριο του 2024 είχαμε και την υπογραφή ενός μνημονίου συνεργασίας για την από κοινού ανάπτυξη ενός ωφέλιμου φορτίου οπτικών επικοινωνιών το οποίο θα τοποθετηθεί στον υπό κατασκευή δορυφόρο, μνημόνιο που υπέγραψαν η Hellas Sat και η Thales Alenia Space με τη συμμετοχή εκπροσώπων από το Γραφείο του Πρωθυπουργού της Ελλάδος, την Γαλλική Πρεσβεία στην Ελλάδα, την CNES, την Thales Alenia Space France, την Ιταλία και την Ελβετία, του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καθώς και διαφόρων ελληνικών υπουργείων και τοπικών αρχών, μια συνεργασία που τελεί υπό τη γενικότερη επίβλεψη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). Πρόκειται για Ελεύθερες Διαστημικές Οπτικές Επικοινωνίες με λέιζερ που εκτιμάται πως θα προσφέρουν σημαντικά μεγαλύτερες χωρητικότητες σε σύγκριση με τα σημερινά συστήματα δορυφορικής επικοινωνίας, μια επικοινωνία έως και 1 terabit/δευτερόλεπτο έναντι gigabit/sec από το έδαφος προς τη γεωστατική τροχιά.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ