Κατατέθηκε το ν/σ για την ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών- Τα σενάρια των stress tests και οι στόχοι της κυβέρνησης
Κατατέθηκε στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Βουλής το Σχέδιο Νόμου για το πλαίσιο ανακεφαλαιοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων και άλλες διατάξεις του υπουργείου Οικονομικών.
Η συζήτηση επί του νομοσχεδίου έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει σήμερα το απόγευμα στην Επιτροπή ενώ η ψήφισή του από την Ολομέλεια αναμένεται αύριο το βράδυ.
Με το νομοσχέδιο, όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση, «ρυθμίζεται το πλαiσιο της ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας. Οι σχετικές διατάξεις του νόμου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας επικαιροποιούνται ενώ παράλληλα εισάγονται νέες ρυθμίσεις που αποβλέπουν στην ενίσχυση του ρόλου του Ταμείου ως μηχανισμού ενίσχυσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος».
«Το Ταμείο στους επόμενους μήνες θα συμμετάσχει στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με σημαντικά ποσά και καλείται να διαχειριστεί με τον καλύτερο τρόπο αυτή την τελευταία προσπάθεια για την ανάκαμψη της οικονομίας», αναφέρεται στην εισηγητική και επισημαίνεται ότι «το Ταμείο καλείται να έχει έναν αυξημένο ρόλο στη διακυβέρνηση των τραπεζών, τις διοικήσεις των οποίων θα αξιολογεί συστηματικά προκειμένου να διασφαλίσει ότι αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους πόρους λαμβάνουν από τον έλληνα φορολογούμενο», σημειώνεται στην Έκθεση.
Πως θα γίνεται η αξιολόγηση των ΔΣ των τραπεζών
Εκτενής αναφορά στον τρόπο αξιολόγησης των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων των Τραπεζών περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Νόμου για το πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, που κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με τη βοήθεια ανεξάρτητου συμβούλου διεθνούς κύρους, εμπειρίας και εξειδίκευσης, θα προβεί στην αξιολόγηση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης των πιστωτικών ιδρυμάτων με τα οποία το Ταμείο έχει υπογράψει Σύμβαση Πλαισίου Συνεργασίας. Η αξιολόγηση θα περιλαμβάνει το μέγεθος, τη δομή και την κατανομή των αρμοδιοτήτων εντός του διοικητικού συμβουλίου και των επιτροπών του σύμφωνα με τις επιχειρηματικές ανάγκες του πιστωτικού ιδρύματος. Η αξιολόγηση, επίσης, θα περιλαμβάνει και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και των επιτροπών του.
Η αξιολόγηση αφορά όλες τις επιτροπές του διοικητικού συμβουλίου, καθώς και κάθε άλλη επιτροπή την οποία το Ταμείο κρίνει απαραίτητο να αξιολογήσει για να εκπληρώσει τους στόχους του σύμφωνα με τον παρόντα νόμο.
Το Ταμείο, με τη βοήθεια ανεξάρτητου συμβούλου θα θεσπίσει κριτήρια αξιολόγησης των παραπάνω στοιχείων και των μελών των διοικητικών συμβουλίων και των επιτροπών αυτών των πιστωτικών ιδρυμάτων σύμφωνα με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Βάσει της αξιολόγησης το Ταμείο θα προβεί σε συγκεκριμένες προτάσεις για βελτιώσεις και τυχόν αλλαγές στην εταιρική διακυβέρνηση των πιστωτικών ιδρυμάτων. Για τη διεξαγωγή της αξιολόγησης τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων και των επιτροπών αυτών θα συνεργαστούν με το Ταμείο και τους συμβούλους του και θα παράσχουν κάθε αναγκαία πληροφόρηση.
Όπως αναφέρει το Σχέδιο Νόμου, πέραν των κριτηρίων που θα θεσπιστούν από το Ταμείο με τη συνδρομή του ανεξάρτητου συμβούλου, η αξιολόγηση θα περιλαμβάνει κατ' ελάχιστον τα ακόλουθα κριτήρια:
- Αναφορικά με την αξιολόγηση των μελών του διοικητικού συμβουλίου και των επιτροπών αυτού, θα πρέπει να πληρούνται τα εξής:
(i) το μέλος θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον δεκαετή διεθνή εμπειρία, εκ των οποίων τουλάχιστον τρία έτη ως μέλους διοικητικού συμβουλίου πιστωτικού ιδρύματος. Η ανωτέρω διεθνής εμπειρία θα πρέπει να είναι σε διευθυντικό επίπεδο και να έχει αποκτηθεί στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχείρισης κινδύνων ή της διαχείρισης προβληματικών στοιχείων ενεργητικού. Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να διαθέτει σε συλλογικό επίπεδο την απαραίτητη γνώση και εμπειρία που ανταποκρίνεται στο επιχειρηματικό πρότυπο και στη χρηματοοικονομική κατάσταση του πιστωτικού ιδρύματος.
(ii) το μέλος δεν θα πρέπει να έχει διατελέσει κατά τα τελευταία πέντε έτη σε ανώτατες πολιτικές ή διοικητικές θέσεις του δημοσίου, όπως Πρόεδρος Δημοκρατίας ή της Κυβέρνησης, υψηλόβαθμα πολιτικά, κυβερνητικά, κομματικά, δικαστικά, στρατιωτικά στελέχη, ή διευθυντικά στελέχη κρατικών επιχειρήσεων.
(iii) το μέλος πρέπει να γνωστοποιήσει όλες τις οικονομικές σχέσεις του με την τράπεζα πριν από το διορισμό του. Η εποπτική αρχή έχει επιβεβαιώσει ότι το μέλος είναι κατάλληλος και επαρκής για το διορισμό του ως μέλος. Το Ταμείο με τη βοήθεια του ανεξάρτητου συμβούλου κατά τη διενέργεια της αξιολόγησης για την εταιρική διακυβέρνηση θα ορίσει επιπλέον κριτήρια για συγκεκριμένες δεξιότητες που απαιτούνται στο διοικητικό συμβούλιο. Τα κριτήρια θα επισκοπούνται τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο έτη ή και συχνότερα εάν υπάρξει ουσιώδης αλλαγή στην οικονομική κατάσταση της τράπεζας.
Η αξιολόγηση της δομής και της σύνθεσης των διοικητικών συμβουλίων και των επιτροπών αυτών θα πληροί τα παρακάτω κατ' ελάχιστον κριτήρια:
(i) στο Διοικητικό Συμβούλιο να συμμετέχουν τουλάχιστον τρία ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη με επαρκή γνώση και μακροχρόνια εμπειρία σε αντίστοιχα πιστωτικά ιδρύματα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν είχαν καμία σχέση με πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα δέκα έτη
(ii) τα ανωτέρω ανεξάρτητα μέλη προεδρεύουν σε όλες τις Επιτροπές του Διοικητικού Συμβουλίου
(iii) τουλάχιστον ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου θα διαθέτει σχετική εξειδίκευση και διεθνή εμπειρία τουλάχιστον πέντε ετών στους τομείς της διαχείρισης κινδύνων ή/και της διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το εν λόγω μέλος θα προεδρεύει σε κάθε επιτροπή του διοικητικού συμβουλίου που θα ασχολείται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Στην περίπτωση που η επισκόπηση ή η αξιολόγηση του διοικητικού συμβουλίου δεν πληροί τα σχετικά κριτήρια, το Ταμείο θα ενημερώνει το διοικητικό συμβούλιο και εφόσον το τελευταίο δεν λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την υλοποίηση των σχετικών προτάσεων, το Ταμείο θα συγκαλεί τη γενική συνέλευση των μετόχων με σκοπό την ενημέρωσή τους και θα προτείνει τις απαιτούμενες αλλαγές. Το Ταμείο θα αποστέλλει τα αποτελέσματα της αξιολόγησης στις αρμόδιες εποπτικές αρχές.
Στην περίπτωση που το μέλος του διοικητικού συμβουλίου ή της επιτροπής αυτού δεν πληροί τα σχετικά κριτήρια ή το διοικητικό συμβούλιο ως σώμα δεν ικανοποιεί την προτεινόμενη δομή ως προς το μέγεθος, την κατανομή των αρμοδιοτήτων και εξειδίκευσης και σε περίπτωση που οι απαιτούμενες αλλαγές δεν μπορούν να υλοποιηθούν με άλλο τρόπο, τότε θα υπάρξει σύσταση για αλλαγή συγκεκριμένων μελών του διοικητικού συμβουλίου ή των επιτροπών του.
Στην περίπτωση που η γενική συνέλευση των μετόχων δεν συμφωνήσει εντός τριών μηνών με την αντικατάσταση των μελών του διοικητικού συμβουλίου που δεν εκπλήρωσαν τα κριτήρια αξιολόγησης, τότε το Ταμείο θα δημοσιοποιήσει εντός τεσσάρων εβδομάδων στην ιστοσελίδα του σχετική αναφορά η οποία θα περιλαμβάνει την επωνυμία του πιστωτικού ιδρύματος, τις προτάσεις και τον αριθμό των μελών του διοικητικού συμβουλίου που δεν εκπλήρωσαν τα σχετικά κριτήρια, καθώς και τα κριτήρια αυτά.
Τα σενάρια των stress tests και οι στόχοι της ελληνικής κυβέρνησης
Το νομοσχέδιο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών αναμένεται να έχει ψηφιστεί μέχρι το Σάββατο το βράδυ. Όσο για τις δράσεις που προβλέπει θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πριν από την 1η Ιανουαρίου του 2016 προκειμένου να μην υπάρξει bail in στις καταθέσεις, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών.
Η προστασία των καταθέσεων κάτω από 100.000 ευρώ είναι απολύτως εγγυημένη και προβλέπεται από την κοινοτική οδηγία BRRD (Bank Recovery and Resolution Directive) η οποία έχει ήδη τεθεί σε ισχύ σε όλα τα κράτη-μέλη από την 1η Ιανουαρίου 2015 και στην Ελλάδα θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου του 2016, τονίζουν οι πηγές του υπουργείου.
Υπενθυμίζεται ότι αύριο Σάββατο θα ανακοινωθούν και τα αποτελέσματα των stress tests των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Οι χρηματοπιστωτικές, δηλαδή, ανάγκες κάθε τράπεζας για τις οποίες υπάρχουν δύο σενάρια: το βασικό (base line) και το δυσμενές. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι κεφαλαιακές ανάγκες των συστημικών τραπεζών, στο βασικό σενάριο είναι σε τέτοιο ύψος ώστε να μπορούν να καλυφτούν από ιδιωτικά κεφάλαια. Αν δεν μπορέσουν οι ιδιώτες να καλύψουν το ποσό η όποια τράπεζα θα μπει σε διαδικασία εξυγίανσης (resolution) –ωστόσο σύμφωνα με όλα τα δεδομένα υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών και την επιτυχία της νέας ανακεφαλαιοποίησης.
Η διάθεση 25 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών προβλέπεται στη νέα δανειακή σύμβαση μεταξύ της κυβέρνησης και των Ευρωπαίων εταίρων. Το κομμάτι του κεφαλαίου αυτού που θα χρειαστεί για να καλυφθεί το δυσμενές σενάριο κάθε τράπεζας, θα μετατραπεί σε κοινές μετοχές με πλήρη δικαιώματα ψήφου. Να σημειωθεί ότι στην προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση οι μετοχές που απέκτησε το Δημόσιο μέσω της ίδιας διαδικασίας είχαν περιορισμένα δικαιώματα ψήφου.
Ένα ακόμα χρηματοπιστωτικό «εργαλείο» που προβλέπει το νομοσχέδιο είναι τα ομόλογα τύπου Coco's (Contingent Convertible Bonds). Πρόκειται για «υπό αίρεση» μετατρέψιμα ομόλογα με υψηλή απόδοση (8% έως 10%) που μπορούν να μετατραπούν σε κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου. Τα Coco's παρέχουν χρηματοοικονομική στήριξη και μειώνουν το κόστος για τους φορολογούμενους πολίτες, ενώ ταυτόχρονα παρέχουν τη δυνατότητα δημιουργίας εσόδων.
Οι προνομιούχες μετοχές που έχει στην κατοχή του το ελληνικό Δημόσιο είναι ήδη τραπεζικό κεφάλαιο και μπορούν να μετατραπούν σε κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου.
Ο στόχος της κυβέρνησης με την ανακεφαλαιοποίηση, σύμφωνα με τις πηγές του υπουργείου, είναι διπλός: Και να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, αλλά και το κράτος να έχει σοβαρή συμμετοχή στις τράπεζες προκειμένου, σε ενδεχόμενη ανάπτυξη, να αυξηθούν και τα κέρδη του. Το ποσοστό, βέβαια, συμμετοχής του Δημοσίου δεν (πρέπει να) είναι απεριόριστο καθώς χρειάζεται μεν έλεγχος στις τράπεζες αλλά όχι σε ποσοστό που θα αποτρέπει τους ιδιώτες από το να επενδύσουν κεφάλαιο.
Δημιουργείται πλαίσιο που ενισχύει τη διαφάνεια και τη δημόσια λογοδοσία τόσο των τραπεζών όσο και του ΤΧΣ. Να σημειωθεί ότι οι θεσμοί θέλουν ένα ισχυρό ΤΧΣ για να ελέγχει τους τραπεζίτες (πώς χορηγούν δάνεια, με ποια κριτήρια, κ.λπ.) με καταγεγραμμένη τη διαφωνία της ελληνικής πλευράς ως προς το ύψος της αμοιβής των στελεχών του ΤΧΣ και την ασυλία τους -βασικό επιχείρημα του κουαρτέτου είναι ότι το άσυλο προστατεύει τα μέλη του ΤΧΣ από ομαδικές μηνύσεις.
Επίσης θεσπίζεται, για πρώτη φορά, διαδικασία περιοδικής αξιολόγησης των διοικήσεων και των ανώτερων στελεχών των τραπεζών, από διεθνή επιτροπή, στη βάση συγκεκριμένων και αντικειμενικών κριτηρίων.
Οι προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις δεν αντιμετώπιζαν καθόλου το ζήτημα των «κόκκινων δανείων». Μέσα στις επόμενες ημέρες θα υπάρξει λύση τόσο για το νόμο Κατσέλη και για τα «κόκκινα δάνεια» προκειμένου αυτή να είναι η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση.
Τέλος, στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα συμμετάσχει και η τράπεζα EBRD (European Bank for Reconstruction and Development).
(ΑΠΕ)
