Αριθμός Πιστοποίησης: Μ.Η.Τ. 242014
Βραβείo Αυτοκράτειρα Θεοφανώ: Αντίστροφη μέτρηση για την απονομή του στην Europa Nostra
Σε λιγότερο από ένα μήνα από σήμερα, σε ειδική τελετή που θα πραγματοποιηθεί στις 6 Νοεμβρίου στο εμβληματικό μνημείο της Ροτόντας στη Θεσσαλονίκη, η Europa Nostra, η ευρωπαϊκή φωνή της κοινωνίας των πολιτών που δεσμεύεται στη διαφύλαξη και προώθηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, θα παραλάβει το φετινό Βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ, αναφέρει η ιστοσελίδα tovima.gr
Πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκού κύρους βραβείο, που στοχεύει να «φανταστούμε εκ νέου την Ευρώπη» σε μία περίοδο ταραγμένη, με ενεργές εμπόλεμες ζώνες αλλά και λαϊκή αμφισβήτηση στο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τιμώντας τη συμβολή ατόμων και οργανισμών στην Ευρώπη που με το έργο τους έχουν συμβάλει στη γεφύρωση των κοινών ευρωπαϊκών αξιών, το βραβείο αναζητά αποδέκτες ανάμεσα σε μάχιμες και ενωτικές δυνάμεις στο παρόν και το μέλλον της Ευρώπης. Μία τέτοια δύναμη είναι και η Europa Nostra.
Προς μια νέα εποχή
Ενεργοποιώντας εκ νέου τους στόχους γύρω από την πρωτοβουλία του Βραβείου Αυτοκράτειρα Θεοφανώ, τόσο η Διοικούσα Επιτροπή του Ιδρύματος Θεοφανώ με πρόεδρο τον κ. Σταύρο Ανδρεάδη όσο και η Συμβουλευτική Επιτροπή, μέλος της οποίας είναι ο κ. Νικηφόρος Διαμαντούρος, πρώην Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής και ο πρώτος Συνήγορος του Πολίτη στην Ελλάδα, εξηγούν στο πλαίσιο συνάντησης με τα εγχώρια ΜΜΕ στην Αθήνα, πώς μέσα από τις βραβεύσεις, ο στόχος είναι να προωθούνται οι οικουμενικές αξίες που διακρίνουν την Ευρώπη, να αναδεικνύονται έμπρακτα παραδείγματα που τις ενσαρκώνουν πάνω στον άξονα της δύναμης του ανατολικού τμήματός της. Ένα τμήμα που έχει συμβάλει καθοριστικά στο χτίσιμο της ευρωπαϊκής ταυτότητας και σύνδεσης.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; «Σε ταραγμένες εποχές αυτό το βραβείο αναδεικνύει τα καλά της Ευρώπης», σημειώνει ο κ. Ανδρεάδης στην συνάντησή μας. Όπως τονίζει ο Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ: «Το βραβείο αυτό ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια από το κέντρο της Ευρώπης, από έναν πραγματικό φιλέλληνα, τον Χέρμαν Βαν Ρομπάι, πρώην Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Πρόεδρο της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ, ο οποίος τόνισε την ανάγκη να θεσπιστεί ένα δεύτερο μεγάλο πανευρωπαϊκό βραβείο, μετά το βραβείο Καρλομάγνος που δίνεται κάθε χρόνο από το 1950 στην πόλη Άαχεν της Γερμανίας, το οποίο αποτίει φόρο τιμής στο ανατολικό κομμάτι της Ευρώπης που για αιώνες πολλούς ήταν το κέντρο του πολιτισμού, της οικονομικής δύναμης. Είναι μεγάλη τιμή να έχει επιλεγεί η Ελλάδα, ακόμα περισσότερο η πόλη της Θεσσαλονίκης ως η έδρα αυτού του βραβείου.»
Βαδίζοντας πλέον σε ένα σταυροδρόμι που καθιστά επιτακτική την ευρύτερη αναγνωρισιμότητα αυτού του βραβείου στους νέους και την διασφάλιση της καθιέρωσής του, το βραβείο του Ιδρύματος Θεοφανώ συστήνεται εκ νέου με ορίζοντα το περαιτέρω «άνοιγμα» του στην Ευρώπη, μέσα από διάφορους τρόπους προσέγγισης (από το κέντρο των Βρυξελλών μέχρι τα ελληνικά πανεπιστήμια).
Το 2025 το βραβείο απονέμεται για έκτη χρονιά. «Το φετινό βραβείο επικεντρώνεται στον θεμελιώδη ρόλο της πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλη την Ευρώπη: ζούμε σε εποχή αναταραχών, σε μια εποχή που χρειαζόμαστε επειγόντως να εμβαθύνουμε στη διατήρηση της κοινής μας κληρονομιάς. Το βραβείο που απονέμεται στην Europa Nostra ξεπερνά το άτομο, το τοπικό, το εθνικό και μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε μέρος ενός ευρύτερου συνόλου, μιας ευρωπαϊκής κληρονομιάς, στα λατινικά ‘Europa Nostra’ (Η Ευρώπη μας)», επισημαίνει ο κ. Σταύρος Ανδρεάδης.
Αυτοκράτειρα Θεοφανώ: Ιστορία και ρόλος
Το Βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία: η συμβολική ονομασία του προέρχεται από την πρώτη αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Θεοφανώ (941 – 976), σύζυγο δύο αυτοκρατόρων, του Ρωμανού Β΄ και μετά το θάνατό του, του Νικηφόρου Φωκά και ιστορικό πρόσωπο, το οποίο ενέπνευσε ένα οικοδόμημα αξιών από την ανατολή στη δύση (από το Βυζάντιο στην δυτική Ευρώπη), όπως είναι ο ρόλος και η θέση της γυναίκας στην κοινωνία, η παιδεία, οι τέχνες, το εμπόριο και η υγεία.
Η προσωπικότητά της Θεοφανώς συμβολίζει τη συγχώνευση του ανατολικού και δυτικού πολιτισμού, τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες που αποτελούν τη δύναμη της Ευρώπης. Υπό την σκεπή του ονόματός της, το βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ στοχεύει στην ανάδειξη πρωτοβουλιών του σήμερα στο πλαίσιο του ανθρώπινου πολιτισμού και της αλληλεγγύης.
Η τελετή απονομής του Βραβείου πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο μνημείο της Ροτόντας στη Θεσσαλονίκη, που φωτίζεται ειδικά για την τελετή. Το μνημείο αποτυπώνει ρωμαϊκές, βυζαντινές, ορθόδοξες, οθωμανικές και ελληνικές επιρροές στο πλαίσιο μιας πόλης με μακραίωνη ιστορία. Είναι γνωστό εξάλλου ότι η Θεσσαλονίκη υπήρξε η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Βυζαντίου και σταυροδρόμι ανθρώπων διαφορετικής προέλευσης και πολιτισμών από την αρχαιότητα με ισχυρό αποτύπωμα.
Από παλαιότερη τελετή απονομής του Βραβείου Αυτοκράτειρα Θεοφανώ.
Σημειώνεται ότι κάθε χρόνο, το βραβείο επικεντρώνεται σε έναν διαφορετικό τομέα, όπως η εκπαίδευση, η επιστήμη, οι τέχνες, ο ανθρωπισμός, ο αθλητισμός ή ο πολιτισμός. Επιπλέον, η απουσία χρηματικής συνιστώσας στο βραβείο δίνει έμφαση στην τιμή και την αναγνώριση έναντι της οικονομικής ανταμοιβής.
Βραβεύσεις και ευρωπαϊκή κληρονομιά
Το φετινό Βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ, το έκτο που απονέμεται, αναδεικνύει το έργο της Europa Nostra, η οποία είναι μια πανευρωπαϊκή ομοσπονδία Μη Κυβερνητικών Οργανισμών πολιτιστικής κληρονομιάς, που υποστηρίζεται από ευρύ δίκτυο δημόσιων φορέων, ιδιωτικών εταιρειών και ιδιωτών, και καλύπτει περισσότερες από 40 χώρες. Είναι το μεγαλύτερο και πιο αντιπροσωπευτικό δίκτυο πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη, διατηρώντας στενές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την UNESCO και άλλους διεθνείς φορείς. Η Europa Nostra, που ιδρύθηκε το 1963, γιόρτασε την 60ή επέτειό της το 2023.
Το 2020 το Βραβείο επικεντρώθηκε στην Εκπαίδευση, απονεμήθηκε στο Πρόγραμμα Erasmus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έγινε δεκτό προσωπικά από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Το 2021 τιμήθηκε η Επιστήμη και η αφοσίωση στο Κοινό Καλό των Δρ. Ουγκούρ Σαχίν και Δρ. Οζλέμ Τουρετζί, το ζευγάρι επιστημόνων που ανέπτυξε το πρώτο εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Το 2022, το Βραβείο ανέδειξε τον βασικό ρόλο της Τέχνης ως κοινού εδάφους για την αμοιβαία κατανόηση και απονεμήθηκε στον παγκοσμίου φήμης μαέστρο, Ντάνιελ Μπαρενμπόιμ και την πρωτοβουλία του να ιδρύσει την Ορχήστρα West-Eastern Divan, ένα εξαιρετικά συμβολικό έργο για την οικοδόμηση γεφυρών μεταξύ των λαών. Το 2023 απονεμήθηκε στα Ηνωμένα Έθνη και στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, εστιάζοντας στον ανθρωπιστικό ρόλο της πολυμερούς ηγεσίας.
Το περσινό βραβείο απονεμήθηκε στoν οργανισμό Special Olympics στο όνομα του Προέδρου, Δρ. Τίμοθι Σράιβερ, για την ανάδειξη των δικαιωμάτων των ατόμων με διανοητική αναπηρία και την οικοδόμηση μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας.
