Οι βλέψεις του Ερντογάν στην Αφρική

Πόσα ταξίδια έχει κάνει στην Αφρική ο τούρκος πρόεδρος; Πολλά απαντάει το gzeromedia, παρατηρώντας πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει επισκεφτεί την ήπειρο περισσότερες φορές από οποιοδήποτε άλλο ηγέτη μη αφρικανικού κράτους. Όπως αναφέρει σε ανάλυσή του, η εμμονή του Ερντογάν με την Αφρική αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής.

Από τότε που ήρθε στην εξουσία ως πρωθυπουργός το 2003, η Τουρκία αύξησε σημαντικά την παρουσία της στην Αφρική, και η ίδια αυτοπροσδιορίζεται πλέον ως ως «αφροευρασιατική» χώρα.

Ενδεικτικά:

• Ο αριθμός των πρεσβειών αυξήθηκε από μόλις δώδεκα το 2009 σε περισσότερες από 40 σήμερα.
• Η Turkish Airlines διασχίζει τον αφρικανικό ουρανό, πραγματοποιώντας πάνω από 50 δρομολόγια που συνδέουν τις πόλεις της ηπείρου με την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
• Σε ολόκληρη την Αφρική, τουρκικές εταιρείες έχουν κατασκευάσει δημοφιλή έργα υποδομών: τεράστια αθλητικά συγκροτήματα στη Σενεγάλη και τη Ρουάντα, το νέο εθνικό τέμενος στην Άκρα, ένα διεθνές αεροδρόμιο στο Νίγηρα και σημαντικές σιδηροδρομικές γραμμές στην Αιθιοπία.
• Τουρκικά σχολεία βρίσκονται διάσπαρτα στην ήπειρο.
• Οι σαπουνόπερες της Τουρκίας κάνουν μεγάλη επιτυχία στην ήπειρο, και ιδιαίτερα στην Ανατολική Αφρική.

Ταυτόχρονα, η Τουρκία έχει εισχωρήσει στη γεωπολιτική της ηπείρου, χτίζοντας τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση στο εξωτερικό, στη Σομαλία,  διαλέγοντας πλευρά στον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη και μπαίνοντας στο Σαχέλ, εκπαιδεύοντας τοπικά στρατεύματα και συνάπτοντας σύμφωνο άμυνας με τον Νίγηρα.

Παράλληλα, έχουν αυξηθεί οι πωλήσεις τουρκικών όπλων στην ήπειρο.

Γιατί όμως τα κάνει όλα αυτά, διερωτάται το gzeromedia, επιχειρώντας να απαντήσει:

Πρώτον, υπάρχει μια οικονομική λογική. Ο Ερντογάν είναι πρόθυμος να ξεκλειδώσει ευκαιρίες για τις τουρκικές καταναλωτικές εταιρείες και τις εταιρείες υποδομών και εξόρυξης. Η εύρεση νέων ξένων αγορών είναι μέρος του οράματος του Ερντογάν για την Τουρκία ως εξαγωγική δύναμη, σχολιάζει ο Έμρε Πέκερ, αναλυτής του Eurasia Group Turkey.

Σύμφωνα με τον ίδιο, από τότε που ήρθε στην εξουσία ο Ερντογάν συμβαίνει και κάτι μεγαλύτερο: βλέπει την Τουρκία ως ένα είδος γεωπολιτικής κληρονόμου της παλιάς Οθωμανικής αυτοκρατορίας-ένας ισχυρός παίκτης στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο, πρόθυμος να ενεργήσει ανεξάρτητα από τους εταίρους του την εποχή του Ψυχρού Πολέμου στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ενώ πολλά από αυτά σημαίνουν μια πιο διεκδικητική στάση στη Μέση Ανατολή, η επέκταση της επιρροής της Άγκυρας στην Αφρική αποτελεί μέρος αυτού του ευρύτερου οράματος.

Γιατί όμως αφρικανικές κυβερνήσεις ενδιαφέρονται για την Τουρκία; Για τον ίδιο λόγο ενδιαφέρονται να συνεργαστούν με άλλους εξωτερικούς παίκτες: επενδύσεις και υποδομές, απαντάει το gzeromedia.

«Η Τουρκία έχει πολλά πλεονεκτήματα», λέει ο Tochi Eni-Kalu, αναλυτής της Αφρικής στον όμιλο Eurasia, «αλλά το νούμερο ένα είναι ότι δεν είναι η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο ή το Βέλγιο ή οποιαδήποτε άλλη μετα-αποικιακή δύναμη». Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν παρουσιάζει την Τουρκία ως μια μικρότερη και πιο συμπαθητική εναλλακτική λύση από τις μεγάλες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.

Φυσικά η επιρροή αυτή της Τουρκίας, έχει προκαλέσει αίσθηση στις άλλες πρωτεύουσες του κόσμου. Η Γαλλία είναι εξαιρετικά δυσαρεστημένη για την παρουσία της Τουρκίας στη Δυτική Αφρική, με τον πρόεδρο Μακρόν να κατηγορεί ανοιχτά την Τουρκία ότι πυροδοτεί εκεί το αντιγαλλικό αίσθημα.

Εν τω μεταξύ, η πικρή περιφερειακή αντιπαλότητα της Τουρκίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εκτυλίσσεται επίσης στην Αφρική. Οι δύο δυνάμεις υποστηρίζουν αντιτιθέμενες πλευρές στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης. Παράλληλα, έχουν εγκλωβιστεί σε έναν αγώνα για τη διεκδίκηση της μεγαλύτερης επιρροή στην Ανατολική Αφρική. Η Άγκυρα φέρεται να θεωρούσε το πραξικόπημα τον Απρίλιο του 2019 εναντίον του μακροχρόνιου Σουδανού δικτάτορα Ομάρ αλ Μπασίρ, εταίρου της Άγκυρας, ως ένα χτύπημα στην τουρκική επιρροή στην περιοχή που υποστηρίζεται από τον Κόλπο.

Όπως όμως σημειώνει το gzeromedia, παρόλο που οι δεσμοί της Τουρκίας με την Αφρική έχουν αυξηθεί, η ήπειρος παραμένει οικονομικά πολύ λιγότερο σημαντική για τους Τούρκους από την Ευρώπη ή τη Μέση Ανατολή.

Τα τελευταία χρόνια το τουρκικό εμπόριο με την Αφρική έχει τετραπλασιαστεί σε περίπου 25 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Εξακολουθεί όμως να είναι δέκα φορές λιγότερο από το εμπόριό της με την Ευρώπη και τρεις φορές λιγότερο από ό, τι με την Ασία.

Το εμπόριο και οι επενδύσεις της Κίνας στην ήπειρο, που ανέρχονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ξεπερνούν κάθε τι που η Τουρκία εύλογα μπορεί να επιτύχει.

Επομένως, ενώ η Τουρκία δεν θα ανταγωνιστεί ποτέ άμεσα τους στρατιωτικούς πόρους των ΗΠΑ και της Γαλλίας, ούτε τους οικονομικούς πόρους της Κίνας, η Άγκυρα έχει βρει τρόπους για να επιλέξει τις θέσεις της στην Αφρική με τρόπους που ενδιαφέρουν τις τοπικές κυβερνήσεις, αλλά που επίσης πυροδοτούν και άλλες περιφερειακές και παγκόσμιες αντιπαλότητες.

naftemporiki.gr