Ένας πλανήτης σε αναταραχή! (Άρθρο του Χρήστου Αλεξανδρή)

Παρατηρώντας τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας συνειδητοποιούμε πόσο μικρός έχει γίνει ο κόσμος μας και πόσο εύκολα πλέον οι εξελίξεις που διαδραματίζονται σε μια χώρα μακριά από εμάς, μπορούν να επηρεάσουν τις δικές μας ζωές. 

Η παγκοσμιοποίηση και η απελευθέρωση της οικονομίας και όλων των συναλλαγών τα τελευταία τριάντα, σαράντα χρόνια έκανε τις αποστάσεις να φαίνονται μικρές και τον κόσμο να νιώθει ότι ζει σε ένα παγκόσμιο χωριό. Παρακολουθούμε από κοντά όσα συμβαίνουν μακριά από εμάς, όντας πιο συνειδητοποιημένοι από κάθε άλλη φορά, για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν τα πράγματα στη ζωή μας.

Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα γεγονός παγκόσμιου ενδιαφέροντος, όπως είναι οι Αμερικανικές εκλογές. Η ανησυχία και ο προβληματισμός ηγετών και πολιτών είναι μεγαλύτερο δεδομένου ότι το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών επηρεάζει τις εξελίξεις σε ολόκληρο τον κόσμο.

Αισθάνεσαι ότι σε αυτές τις εκλογές ψηφίζει ολόκληρος ο πλανήτης !

Δεν περιμέναμε όμως την εκλογή Τράμπ για να αντιληφθούμε ότι δεν ζούμε πλέον στον καλύτερο δυνατό κόσμο. Ζούμε ήδη, εδώ και μια πενταετία, σε επικίνδυνους καιρούς για τη δημοκρατία, την παγκόσμια οικονομία, το ελεύθερο εμπόριο, τις ελευθερίες και τα δικαιώματα των πολιτών.

Τα όσα συμβαίνουν σήμερα στον κόσμο, την Ευρώπη και την Αμερική, συνιστούν μια επίθεση στην ανοιχτή κοινωνία, στον δυτικό τρόπο ζωής και μια βαθιά περιφρόνηση για τις αξίες και τους κανόνες της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Όλα έχουν ανατραπεί και τα πάντα αμφισβητούνται. Ακόμη και τα αποτελέσματα εκλογών. Σε κατάσταση μόνιμης κρίσης και οι δημοκρατίες στην Ευρώπη με την αποδοκιμασία παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας και την ραγδαία άνοδο ακραίων λαϊκιστικών εθνικιστικών δυνάμεων.

Το βλέπουμε να συμβαίνει στις ισχυρότερες χώρες στη Γερμανία, την Γαλλία, την Ιταλία και τα μηνύματα μόνο ανησυχία και φόβο για τα μελλούμενα προκαλούν. Έχει καταρρεύσει η μεγαλύτερη ψευδαίσθηση που είχαμε ζώντας στο παγκόσμιο χωριό της πολυεπίπεδης αλληλεξάρτησης. Της αίσθησης δηλαδή ότι ο κόσμος στην εποχή της παγκοσμιοποίησης έγινε επίπεδος, όπως έλεγε ο Φρίντμαν.

Της πεποίθησης ότι ζούμε το τέλος της ιστορίας, όπως μας έλεγε ο Φουκουγιάμα, πιστεύοντας ότι στον μεγάλο ανταγωνισμό των συστημάτων η φιλελεύθερη δημοκρατία αναδείχτηκε οριστικός νικητής και ότι από εδώ και πέρα όλα θα πήγαιναν πάντα προς το καλύτερο. Ότι θα υπήρχε πρόοδος, σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ότι οι εντάσεις, οι συγκρούσεις και οι πόλεμοι ανήκαν στο παρελθόν που κανένας δεν θα ηθελε να ξαναζήσει. Και όμως στις μέρες μας όλα αυτά αποδείχτηκαν μια μεγάλη ψευδαίσθηση.

Πράγματα άλλοτε αδιανόητα, συζητούνται πλέον ευρέως. Εκφράζονται φόβοι για την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ στην αρχή της ρωσικής εισβολής όλοι προέβλεπαν ότι η σύγκρουση θα τερματιζόταν σύντομα. Πλέον εκφράζονται φόβοι και για έναν περιφερειακό πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Έχει αναζωπυρωθεί ακόμη και ο κίνδυνος χρήσης πυρηνικών. Πολλές χώρες κλείνουν σύνορα, άλλες αμφισβητούν το ρόλο διεθνών οργανισμών, αθετούν διεθνείς συμφωνίες.

Ισχυροί ηγέτες, ισχυρών κρατών, εμφανίζονται ανίσχυροι και αδύναμοι να επιβάλλουν με διπλωματικά μέσα τη διεθνή ειρήνη και τη διεθνή νομιμότητα. Όλα όσα συμβαίνουν μας καλούν να θυμηθούμε ξανά τα μαθήματα της ιστορίας. Ότι αυτό που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε διεθνή νομιμότητα, για να οικοδομηθεί, χρειάστηκε οι προηγούμενες γενιές να ζήσουν τη φρίκη δύο παγκοσμίων πολέμων !

Πόσο αισιόδοξος, όμως, μπορεί να είναι κανείς σήμερα, όταν βλέπει ότι η κρίση της φιλελεύθερης δημοκρατίας έχει ριζώσει για τα καλά και στις ισχυρότερες δημοκρατίες της Ευρώπης και της Αμερικής ;

Πως να ελπίσεις για το καλύτερο, όταν βλέπεις να έχει φωλιάσει η διχόνοια, η πόλωση και η εχθροπάθεια ανάμεσα στην πολιτική ζωή κάθε χώρας ;

Πως να είσαι αισιόδοξος όταν βλέπεις ηγέτες κρατών να εκτοξεύουν ύβρεις, ψέματα και χυδαιότητες για να επιβληθούν των αντιπάλων τους ;

Όταν πολιτικοί αποκαλούν σκουπίδια τους ψηφοφόρους του αντίπαλου κόμματος ; Και όταν διαπιστώνεις ότι βασικές αρχές πολιτικού πολιτισμού μετράνε ολοένα και λιγότερο στις επιλογές των ψηφοφόρων τότε η ανησυχία γιγαντώνεται και γίνεται φόβος για το μέλλον.

Όταν η αλαζονεία του επιτυχημένου συναντά το φθόνο και τη μνησικακία αυτών που έμειναν πίσω, τότε δημιουργείται πρόσφορο εδαφος για την ανοδο του λαϊκισμού και του εθνικισμού. Όταν ο ελιτισμός συγκρούεται με τον λαϊκισμό, αυτή που κινδυνεύει είναι η δημοκρατία !

Απέναντι στις πολιτικές και οικονομικές ελίτ γίνεται οπλο στα χέρια λαϊκιστών πολιτικών λόγος ακόμη και για νοθεία στις εκλογές τα αποτελέσματα των οποίων αμφισβητούνται ;

Όταν η δημοκρατία υποχωρεί και ο αυταρχισμός ενισχύεται κανένας δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής.

Χρήστος Αλεξανδρής

Δημοσιογράφος