Βιβλιοπαρουσίαση: “Αυτοί οι άπιστοι Έλληνες” (Those Infidel Greeks) - Ο Ελληνικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας μέσα από Οθωμανικά Αρχειακά Έγγραφα - Μια μοναδική έκδοση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη

Γράφει ο
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

  Η ελληνική επανάσταση ήταν το σημαντικότερο γεγονός στο 19ο αι. που είχε ευρύτερο αντίκτυπο. Αποκάλυψε τον αδύναμο πλέον χαρακτήρα της άλλοτε οθωμανικής αυτοκρατορίας και επιτάχυνε τη διάλυσή της. Σε διεθνές πολιτικό επίπεδο απέδειξε ότι είναι ο “μεγάλος ασθενής”. Έδειξε το δρόμο σε άλλους λαούς των Βαλκανίων να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους διαμορφώνοντας εθνικές συνειδήσεις. Για τους Έλληνες ο αγώνας αυτός ήταν σημαντικός, επειδή έβγαλε πάλι την Ελλάδα στην επιφάνεια του δυτικού πολιτισμού με ιδέες, αξίες και αρετές όπως η αυτοθυσία, η ανδρεία και ο ρομαντισμός. Σε μια Ευρώπη με αυτοκρατορίες, η ελληνική επανάσταση πρόβαλε την αρχή της αυτοδιάθεσης, ώστε από οθωμανική επαρχία να γίνει ανεξάρτητο κράτος.

   Οι παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση και κατανόηση του ιστορικού γεγονότος είναι πολλαπλοί, η πλήρης γνώση των οποίων συμβάλλει στη σφαιρική γνώση. Από τη μελέτη της Ελληνικής Επανάστασης έλλειπε η οθωμανική άποψη. Έπρεπε να γίνει γνωστή και αυτό είναι το περιεχόμενο του βιβλίου που μιλάμε. Πρόκειται για αδημοσίευτο αρχειακό υλικό, το οποίο προέρχεται από το υπουργικό συμβούλιο και το άμεσο περιβάλλον του Σουλτάνου, παρουσιάζοντας πτυχές και γεγονότα του πολέμου της ελληνικής Ανεξαρτησίας.

   Στα κείμενα των εγγράφων αποκαλύπτεται η  αντίδραση της “Υψηλής Πύλης” στο ξέσπασμα των τοπικών εξεγέρσεων του 1821, τον τρόπο που οι Οθωμανοί αντιλήφθηκαν την πραγματικότητα και ποια ήταν η αντίδρασή τους απέναντι στους “άπιστους Έλληνες”.

   Στα έγγραφα αυτά γίνεται κριτική για σημαντικά γεγονότα που αγώνα, τόσο στη στεριά, όπως η μάχη της Αλαμάνας, η καταστροφή των Τούρκων στα Βασιλικά Λοκρίδας, η αποτυχία  της εκστρατείας του Μαχμούτ Πασά (Δράμαλη) να φτάσει στην Τριπολιτσά και να ηττηθεί στα Δερβενάκια, αλλά και στη θάλασσα, με κορυφαίο γεγονός την πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στο λιμάνι της Χίου από τον Κωνστ. Κανάρη και το θάνατο του ναυάρχου Καρά Αλή. Η παρακμή του ναυτικού αποτυπώνεται στην ανικανότητα του αυτοκρατορικού ναυτικού, να χτυπήσει τα ελληνικά πλοία, αλλά και η αδυναμία του να βοηθήσει τους Τούρκους στο Μοριά. Ο φόβος των οθωμανικής ηγεσίας από τα ελληνικά πυρπολικά καταγράφεται από την εντολή να φυλάσσουν τα στενά του Ελλησπόντου, όπου ο τουρκικός στόλος κατέφευγε για ασφάλεια.

   Η έκδοση αυτή είναι το αποτέλεσμα έρευνας από μια πολυπληθή ομάδα σύγχρονων ερευνητών, με την εποπτεία του Δρος Σουκρού Ιλιτζάκ, που περιλαμβάνει 700 έγγραφα μεταγραμμένα από τα οθωμανικά, μεταφρασμένα στα αγγλικά και πλήρως σχολιασμένα. Είναι επιστολές που βρίσκονται στα Μητρώα Ayniyat, στα Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινούπολης, οι οποίες χρονολογούνται από τον Ιούνιο του 1821 έως το 1826, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις αρχίζουν την επίσημη διπλωματική επέμβασή τους. Είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, που υλοποιήθηκε από τον εκδοτικό οίκο Brill. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε τη συμβολή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη για την επέτειο των 200 ετών από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης του 1821.

    Η έκδοση είναι στα αγγλικά, με τίτλο  “ThoseInfidelGreeks” [“Αυτοί οι Άπιστοι Έλληνες”] και υπότιτλο “The Greek War of Independence through Ottoman Archival Documents” [Η Ελληνική Επανάσταση μέσα από τα Οθωμανικά Αρχεία].

   Η έκδοση είναι δίτομη. Προτιμήθηκε η αγγλική γλώσσα, ώστε η έκδοση να ανταποκριθεί στο παγκόσμιο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τα έγγραφα αυτά και να θυμίζει ξανά τον διεθνή αντίκτυπο που είχε από τότε η Ελληνική εξέγερση, σε χρόνους επαναστάσεων. Περιλαμβάνει 147 επιστολές στο έτος 1821, 200 επιστολές στο έτος 1822, 119 επιστολές στο έτος 1823, 26 επιστολές στο έτος 1824, 87 επιστολές στο έτος 1825 και 18 επιστολές στο έτος 1826.

   Μετά από σχετική συμφωνία με τον εκδοτικό οίκο Brill, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη εξασφάλισε τα πνευματικά δικαιώματα του έργου, επιτυγχάνοντας την ηλεκτρονική και ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Είναι μια σημαντική προσφορά του Ιδρύματος στην ελληνική ιστορία. Με ένα «κλικ» το σύνολο του έργου θα είναι διαθέσιμο για αποθήκευση σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης και όποιος θέλει μπορεί “να κατεβάσει” το βιβλίο από την ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου Brill και να το λάβει.