Πρόταση προς την Περιφέρεια Στερεάς για συνεργασία Στερεάς με Πανεπιστήμια και δημιουργία ομάδων νέων επιστημόνων - Πλαίσιο διαβούλευσης του νέου επιχειρησιακού προγράμματος 2021-2027

Γράφει η Aφροδίτη Παπαθανάση
Οικονομολογος

Η περιφέρεια Στερεάς, σύμφωνα με το εγκεκριμένο πρόγραμμα της για 2021-2027 , είναι η 13η Περιφέρεια, στη συμμετοχή της Γ’ βαθμιας εκπαίδευσης στην ΕΤΑΚ, παρά την τάση βελτίωσης, που θα ενισχυθεί με την εγκατάσταση Σχολών του ΕΚΠΑ, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης είναι η 2η περιφέρεια με το μικρότερο αριθμό ερευνητών και απασχολούμενων σε θέσεις έρευνας, ενώ υστέρηση καταγράφεται ως προς τη ψηφιακή συνδεσιμότητα. Η διείσδυση των ΤΠΕ είναι χαμηλή, παρουσιάζεται μικρότερη χρήση Η/Υ σε σχέση με τη χώρα, ενώ είναι 9η Περιφέρεια στη διείσδυση του διαδικτύου. Το 67,09% των ατόμων χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για συναλλαγές με το Δημόσιο (2017) χαμηλότερο από το 2014 (69,92%). Η ΑΠΑ των ΤΠΕ στην ΠΣΤΕ υποχωρεί από 79,8 εκ € το 2014 σε 76,4 εκ € το 2016. (https://pste.gov.gr/wp-content/uploads/2022/10/SFC.pdf).

Η έλλειψη ισχυρού ερευνητικού κέντρου στη Στερεά, ανάλογο του ΙΤΕ στην Κρήτη ή των Ιδρυμάτων στην Αχαΐα, επηρεάζει όχι μόνο τις δυνατότητες εξέλιξης των επιχειρήσεων στην περιοχή, αλλά και τις δυνατότητες της Αυτοδιοίκησης  για κοινωνικές και αναπτυξιακές ουσιαστικές παρεμβάσεις– αν βέβαια  επιλέξει ότι θέλει να ακούσει κάτι άλλο και απαγκιστρωθεί από μικροπολιτικές.  Επηρεάζει επίσης το κύμα γνώσης και αντιλήψεων στην κοινωνία της περιφέρειας, τις δυνατότητες να αμφισβητεί «σωτήρες» και να καυτηριάζει «μαυρογιαρούλους», αλλά ουσιαστικά τις δυναμικές που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν για την παραμονή νέων επιστημόνων στη στερεά, μέσω ανάπτυξης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών που ενισχύουν την καινοτομία και μεταφορά τεχνολογίας, μέσω ανάπτυξης πρωτοβουλιών στην αυτοδιοίκηση με αναζήτησης πρόσθετων πόρων με την υποστήριξη των επιστημόνων, αλλά και με τις απαραίτητες συνέργιες που πρέπει η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση να αναπτύξει με τις τοπικές κοινωνίες προς όφελος της Χώρας.

Πέραν του Γεωπονικού, τους Πανεπιστημίου Θεσσαλίας  και του ΕΚΠΑ, η Στερεά οφείλει να αναπτύξει συνέργιες και ισχυρές συνεργασίες με το Πολυτεχνείο, τα τμήματα Πληροφορικής,  τους Μεταλλειολόγους, τις Αρχαιολογικές Σχολές, τις Οικονομικές Σχολές, όπως το Οικονομικό Πανεπιστήμιο.

Δεν εννοείται η Περιφέρεια με την πιο ισχυρή βιομηχανική ζώνη, αυτή των Οινοφύτων, με τη Μεταλλεία Βωξίτη, τη Κωπαΐδα και την παραγωγική γη σε Σπερχειό και Φωκίδα, την κτηνοτροφία και την βιώσιμη τουριστική δυνατότητα της Ευρυτανίας,  τους Δελφούς, τα υδατικά αποθέματα του Μόρνου, τις Τουριστικές και παραγωγικές δυνατότητες της Ευβοίας, να αποτελεί στην προβολή του αύριο μόνο ως η  ενεργειακή μπαταρία της Αττικής. Επίσης σε αυτόν το τόπο υπάρχουν κοινωνίες σε παραβατικότητα και αποκλεισμό, Ρομά, κέντρα Προσφύγων και πληθυσμός σε γήρανση, ενώ οι υποδομές Υγείας υποχωρούν, κυρίως από έλλειψη επαρκούς ανθρώπινου δυναμικού.

Η σχέση της Περιφέρειας με τη Γνώση και τις Επιστήμες, είναι το σημείο «ένα» για την τύχη της περιοχής στο αύριο, όχι του 2021-2027, το μικρό πλαίσιο ενός ακόμη ευρωπαϊκού προγράμματος, αλλά της υποδομής σε ανθρωπινό δυναμικό και αναπτυξιακούς μετασχηματισμούς για να πάμε παρακάτω.

1. Η Περιφέρεια, η Αυτοδιοίκηση συνολικά και οι Παραγωγικοί και Κοινωνικοί Εταίροι πρέπει να συνάψουν σύμφωνα μακροχρόνιας συνεργασίας, σαφώς με μετρήσιμα αποτελέσματα, με ισχυρά τριτοβάθμια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα με στόχο την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης. Και μόνο αυτό ως πρώτο βήμα θέλει πολλή δουλειά, τεχνοκρατική και εξόχως πολιτική, καθώς θα πρέπει να απαντηθούν τα πολιτικά ερωτήματα που προηγούνται των δυνατοτήτων ή όχι ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής και απλά να μην γίνει δεξίωση επωνύμων με σπατάλη απλά πολύτιμων πόρων.
2. Διαφάνεια, Διαύγεια, Αξιοκρατία.

Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Όλα είναι γνώριμα και κατανοητά. Αν οι διαδικασίες για τη σύνδεση της Στερεάς με τα Πανεπιστήμια, τα Ερευνητικά τους Κέντρα και το επιστημονικό δυναμικό, δεν εξασφαλίσει τα παραπάνω στις επιλογές συνεργασιών, αλλά  και στο δυναμικό των νέων επιστημόνων, για μια ακόμη φορά, οι «μαυρογιαλούροι» θα παίξουν στην πλάτη των όποιων δυνατοτήτων και των νέων παιδιών. Είναι αποκλειστική ευθύνη των υπηρεσιών διαχείρισης προγραμμάτων και της πολιτικής ηγεσίας της Περιφέρειας, αν θα γίνει ουσιαστικό βήμα ή καταστρατήγηση της Διαφάνειας, Διαύγειας, Αξιοκρατίας.

1. 3.   ΤοΠΡΟΓΡΑΜΜΑ – πρόταση:

Η Περιφέρεια, πέραν των συνεργιών και συνεργασιών της με τα πανεπιστήμια, πρέπει μαζί τους να αποτυπώσει σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής μέριμνας, προσκλήσεις προςνέουςεπιστήμονεςγιατηνδημιουργίατοπικά (πχ μεταλλειολόγοι, αρχαιολόγοι, επιστήμονες που μπορούν να γράψουν και καταθέσουν ευρωπαϊκά προγράμματα προς χρηματοδότηση – πχ Χάρμαινα)  καιθεματικά περιφερειακά (πχ Υγεία – τηλεματική, υδατικοί πόροι – διαχείριση, αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κίνδυνων) ομάδωννέωνεπιστημόνων. Οιομάδεςαυτές μπορούννασυνεργαστούν μετηνΑυτοδιοίκηση, ταΕπιμελητήριαγιασυγκεκριμέναέργασκοπούή μετηνΠεριφέρειαγια περισσότεροολιστικές προσεγγίσεις, μετηνεποπτείατωνΠανεπιστημίων. ΝαδημιουργηθείδηλαδήστηΣτερεάτο «κύτταρο» πουλείπει, αυτότηςσύνδεσηςτηςΠεριφέρειας μετηνΕρεύνα, τηνενισχυτικήδιαδικασίααιτήσεωνγιαεθνικάκαιευρωπαϊκά προγράμματακαιτηνδημιουργίαυπεραξίαςεπιστημονικούκεφαλαίουστην περιοχή.