Η σύνδεση της σποράς με τον Άγιο Σπυρίδωνα (Γράφει ο Kώστας Μαστροκώστας)

Στη λαϊκή παράδοση, η 12η Δεκεμβρίου που γιορτάζουμε τον Άγιο Σπυρίδωνα είχε κατά το παρελθόν ιδιαίτερη σημασία για τους αγρότες, καθώς συνδέθηκε με τη σπορά φακής. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, η ημέρα αυτή θεωρούνταν ευνοϊκή για τη σπορά, ειδικά για καλλιέργειες όπως η φακή, που είναι ανθεκτική και βασικό στοιχείο της αγροτικής διατροφής. Οι γεωργοί έσπερναν φακές ανήμερα της γιορτής, πιστεύοντας ότι με την ευλογία του Αγίου η καλλιέργειά τους θα ήταν αποδοτική. Το έθιμο αυτό συνοδευόταν συχνά από ευχές και τελετές, όπως ο αγιασμός των σπόρων, που στόχευαν να εξασφαλίσουν γονιμότητα της γης και καλή σοδειά.
Ο Άγιος, γνωστός για τα θαύματά του και την ταπεινότητά του, θεωρείται προστάτης των φτωχών και των αγροτών. Θεωρείται επίσης προστάτης των τσαγκάρηδων καθώς και των ορφανών παιδιών.
Η γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα σηματοδοτεί μια περίοδο που, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες, ήταν κατάλληλη για τις τελευταίες σπορές, ιδιαίτερα σε περιοχές με ηπιότερο κλίμα. Σε πολλές περιοχές, οι αγρότες θεωρούσαν την ημέρα αυτή ευνοϊκή για την ολοκλήρωση των γεωργικών εργασιών. Οι καλές καιρικές συνθήκες ανήμερα της γιορτής θεωρούνταν σημάδι ευλογίας και επιτυχίας για τη νέα καλλιεργητική περίοδο. Στις περιοχές αυτές η γιορτή συνοδευόταν με θρησκευτικές τελετές και αγιασμούς των χωραφιών για να δώσουν στους ξωμάχους που τα καλλιεργούσαν καλή σοδειά αλλά και να προστατευθεί η καλλιέργεια από φυσικές καταστροφές.
Η σύνδεση της σποράς με τον Άγιο συμβόλιζε την πίστη και την ελπίδα για την ευόδωση των κόπων του γεωργού αφού ο Άγιος συμβόλιζε και αυτός τις ίδιες έννοιες. Με βοηθό τον Άγιο της ελπίδας και με την δέηση προς αυτόν θα εξασφαλίζονταν για τον φτωχό γεωργό η αναγκαία προστασία από την οργή της φύσης και η ευημερία για να πορέψει την φαμελιά του.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, ιδιαίτερα στην Κρήτη και τα Επτάνησα, καταγράφονται αναφορές για αγροτικά έθιμα που σχετίζονται με τον Άγιο Σπυρίδωνα. Εξάλλου ο Άγιος θεωρείται και προστάτης της Κέρκυρας ιδιαίτερα αγαπητός στον οποίον οι Κερκυραίοι αναφέρονται και επικαλούνται συχνά για κάθε πρόβλημα μικρό ή μεγάλο που αντιμετωπίζουν.
Οι παλιοί έλεγαν ότι από του Αγίου Σπυρίδωνα και μετά η μέρα μεγαλώνει σπυρί-σπυρί. Άλλοι λέγανε ότι ο Άγιος Σπυρίδωνας θεράπευε τα σπυριά (για αυτό και στη γιορτή του οι πιστοί φέρνουν κόλλυβα στην εκκλησία) και έδιωχνε την πανούκλα, σε μια εποχή που μαστιζόταν από τη συγκεκριμένη νόσο. Πολλοί επίσης υποστηρίζουν ότι ο Άγιος Σπυρίδωνας είναι βοηθός του Αϊ-Νικόλα σε θάλασσες και στεριές και βοηθάει όσους κινδυνεύουν, είτε στα ανοιχτά πέλαγα είτε στην στεριά. Για αυτό και κάθε τόσο, οι κάτοικοι τη Κέρκυρας αλλάζουν τα παπούτσια στο λείψανο του Αγίου, αφού φθείρονται ενόσω εκείνος γυρίζει για να βοηθήσει όσους τον επικαλεστούν…
Την τιμητική τους σήμερα έχουν:
ο Σπυρίδων, ο Σπυρίδωνας, ο Σπύρος,
ο Σπυρέτος, ο Σπυράκης, ο Σπυράκος και ο Σπήλιος.
Επίσης η Σπυριδούλα, η Σπυρούλα, η Σπυρέτα,
η Σπυρίνα, η Σπυρίδινα και η Λούλα.
Χρόνια Πολλά και Καλά σε όλες και όλους!