Οι άγνωστοι στρατιώτες και τα μνημεία τους

Γράφει ο
Αθ. Α. Γκίκας, Μαθηματικός

«Στου χάρου την ολονυχτιά σας φώτιζε αγιοκέρι

θυσιαστήρια Κιλκίς, Λαχανά, Κρέσνα, Τζουμαγιά ^.

Στη νύχτα του δαρμού σας ήμουν της αυγής τ’ αστέρι ^.

για σας είναι ο ύμνος μου ο πλατύς»

Κ. Παλαμάς

Στις φονικές μάχες του Λαχανά, Κρέσνας, Τζουμαγιάς έλαβε μέρος ο όρθιος στο δεξιό της φωτογραφίας ο νιότερος της παρέας, των Ευζώνων.

Είναι ο Αθανάσιος Γκίκας αδελφός του πατέρα μου.

Ταγματάρχης του ήταν ο θρύλος Ι. Βελισσαρίου.

Γράφει ο Ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς για τη μάχη του Λαχανά:

«Οι Εύζωνες του Βελισσαρίου εμάχοντο γενναία. Στα δεξιά των Ευζώνων πολεμούσε με το ίδιο πείσμα το 4^ο σύνταγμα πεζικού υπό τον Παπακυριαζή από την Υπάτη, σύγαμβρος (μπατσιανάκης) με τον Βελισσαρίου και συναγωνίζονταν ποιος θα περάσει τον άλλον στην ανδρεία.

Μετά τη μάχη ο Βελισσαρίου βλέπει το λοχαγό Ζήρα, υπασπιστή του Παπακυριαζή, και του λέει:

-       Βρε Ζήρα που είναι ο διοικητής σου για να ιδεί πως πολεμάνε οι Εύζωνες μου.

-       Σκοτώθηκε πριν λίγο !!

• Ο Βελισσαρίου μετανοιωμένος μουρμούρισε ο Θεός ν’ αναπαύσει την ψυχή του και συνέχισε να καταδιώκει τον εχθρό σε Κρέσνα και Τζουμαγιά μέσα στο νοτιοδυτικό άκρο της Βουλγαρίας»

Γράφει ο ιστορικός της εποχής:

«Το πυροβολικό άρχισε να επιμηκύνει τη βολή γιατί οι αλαλάζοντες Εύζωνοι του Βελισσαρίου επλησίασαν τον εχθρό»

Όμως η μοίρα έπαιξε άσχημο παιχνίδι σε αυτά τα παλικάρια.

Η Σερβία με την οποία πολεμούσαμε μαζί τη Βουλγαρία, υπέγραψε σύμφωνο φιλίας με τη Βουλγαρία, οπότε όλος ο στρατός της στράφηκε εναντίον του Βελισσαρίου στη Τζουμαγιά.

Το αποτέλεσμα το μαντεύετε: Έπεσε ο Βελισσαρίου και Εύζωνας Θανάσης Γκίκας και άλλοι πολλοί. ήταν Ιούλιος του 1913 και η τελευταία μάχη των Βαλκανικών Πολέμων.

Τα σώματά τους είναι θαμμένα εκεί το ύψωμα 1378 της Άνω Τζουμαγιάς μέσα στη Βουλγαρία.

Ας μας γίνει μάθημα η συνθηκολόγηση της Σερβίας. Δεν υπάρχουν αιώνιοι σύμμαχοι ^.  υπάρχουν μόνο αιώνια συμφέροντα !

Και πως τα φέρνει η ζωή ! Και μεις που ματώσαμε με την Βουλγαρία στα πεδία των μαχών, σήμερα είμαστε ομοτράπεζοι στην Ε.Ε. και συζητάμε ήρεμα και απλά.

Με τον εξ ανατολών γείτονα δυσκολευόμαστε. Αυτόν τον κατανοώ καλύτερα ως αντίπαλο παρά ως έντιμο συνομιλητή.

Το στράτευμα έστειλε μαζί με το «εστέ υπερήφανοι» στην οικογένεια Γκίκα και τα προσωπικά του αντικείμενα. Όχι πολλά έναν ασημένιο σταυρό και το άλλο το στρογγυλό χάλκινο.

Κατά τη διήγηση του πατέρα μου το σταυρό τον κρέμασε η βασίλισσα Όλγα στους Εύζωνες της σειράς του με την εντολή να ελευθερώσουν τη Μακεδονία.

Αυτό έπραξε πολεμώντας γενναία στις μάχες Λαχανά, Κρέσνας και σφράγισε αυτές τις νίκες με το θάνατό του στη Τζουμαγιά.

Το 2002 με Δήμαρχο Υπάτης τον κ. Τσιλογιάννη στήθηκε το ηρώο στα Λουτρά Υπάτης στον περίβολο της Εκκλησίας. Είχε την καλοσύνη να με ρωτήσει τι θα ήταν πρέπον να γράψουμε στη μαρμάρινη στήλη.

Βρήκε καλή την πρότασή μου αντί των ονομάτων να γράψουμε τους στίχους του ποιητή Ι. Πολέμη.

«Εδώ δεν ξεχωρίζουν

με όνομα οι νεκροί

Στη δόξα σμίγουν όλοι

και ένας είναι όλοι αυτοί»

Το ίδιο έπραξε και η Ελλάδα στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη στην Αθήνα.

Αντί ονομάτων, που δε θα χωρούσαν όχι μόνο στη Πλατεία Συντάγματος, αλλά και στους πέριξ δρόμους, έγραψε τους τόπους Λαχανά, Κιλκίς, Δοϊράνη, κλπ. Τόποι στους οποίους η ιστορία ανέβηκε όλες τις κλίμακες των περιπετειών και των θριάμβων.

Και τώρα στο σήμερα και στα όσα γίνονται και λέγονται για το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη.

Αν και συντάσσομαι με τον ποιητή Βαλαωρίτη που γράφει σε σχετικό ποίημα για το θάνατο προσφιλούς του προσώπου:

«Δεν θέλω κόσμου χλαλοή

οι ξένοι λησμονάνε

θέλω να μείνω μοναχός

Σκοτάδι και … ερημιά»

Κατανοώ και τους τρόπους διαμαρτυρίας των οικείων των θυμάτων των Τεμπών. Εκείνο που δεν ανέχομαι είναι τους αυθορμήτως !! συμπάσχοντες, οι οποίοι, ίσως κάνω και λάθος, βλέποντας τα γραμμένα ονόματα των 57 νεκρών σε αράδες τις φαντάζονται σκαλοπάτια κλίμακας που μπορεί να τους οδηγήσει στο πάνω διάζωμα του μνημείου, στη Βουλή !!