ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: Από τη Λαμία μέσω Λιμογαρδίου και Γκούρας προς Αλμυρό, 1893

Γράφει ο Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος

… το πρωί της 25ης Μαρτίου, ανηφορίσαμε την θεσσαλική οδό στην κοιλάδα που βρίσκεται η πόλη. Οδηγεί σε ένα μικρό επίπεδο πίσω από το φρούριο, πάνω στον οποίο βρίσκεται το μικρό χωριό Ταράτσα(1), καθώς και ένα μεγάλο κτίριο περιτριγυρισμένο από όμορφα δένδρα, που  παλιά χρησίμευε ως χώρος καραντίνας (2). Εδώ αφήσαμε το δρόμο και ακολουθήσαμε προς τα ανατολικά μια μεγάλη κοιλάδα, η οποία ξεκινά από τα βόρεια ευρισκόμενα της Αντίνιτσας (1144 μ.) και του Προφήτη Ηλία Δίβρης και με άγρια φαράγγια κατεβαίνει φθάνοντας στην πεδιάδα 2χλμ. Ανατολικά της Λαμίας… Ένα στενό βραχώδες φαράγγι  μας οδηγεί προς τα πάνω δια μέσου των απότομων ασβεστολιθικών τοιχωμάτων  της ανατολικής πλευράς της κοιλάδας καταλήγοντας ακριβώς στην κορυφή Μαυρομαντήλα (877μ.)

Τριγύρω υπάρχουν άθλιοι θάμνοι πουρναριών διάσπαρτοι στη γυμνή επιφάνεια. Ένα χειμαδιό από Βλάχους νομάδες βρίσκεται κρυμμένο χαμηλά στο φαράγγι, οι πολυάριθμες κλαδοκαλύβες που μοιάζουν με καλάθια είναι φτιαγμένες πυκνά, περιτριγυρισμένες από έναν αγκαθωτό φράχτη και φυλασσόμενες από τρομερά λυκόσκυλα…  καταλήξαμε τώρα σε ένα κυματοειδές υψίπεδο, το οποίο με ομαλή άνοδο συμφύεται με την κύρια κορυφογραμή της Όθρυος.

Ακολουθεί τον κύριο δρόμο προς την Γκούρα, (Ανάβρα), εμείς όμως στρίβουμε προς τα δεξιά , ώστε να επισκεφθούμε τα μεταλλεία χαλκού στο Λιμογάρδι.

Σύντομa (3,5 ώρες από την Λαμία) καταλήγουμε στο ομώνυμο  χωριό (190 κατοίκους, 730 μ), … το χωριό αυτό –ένα τσιφλίκι- βρίσκεται σε απομονωμένη ερημιά και οι άθλιες καλύβες του δείχνουν να συνωστίζονται φοβισμένες γύρω από τον κυρίαρχο πύργο του τσιφλικά, που είναι εξοπλισμένος με ισχυρά σιδερένια κάγκελα στα παράθυρά του. Μεγάλα τσοπανόσκυλα μας απαγορεύουν να πλησιάσουμε σ’ αυτό, οι στρατιώτες με δυσκολία  τα απωθούν χρησιμοποιώντας τις ξιφολόγχες  και τα κοντάκια τους, μέχρι που οπλισμένοι σαν αστακοί φύλακες του σπιτιού εμφανίζονται και μας καλωσορίζουν, αφού πρώτα διαπιστώνουν την ταυτότητά μας. Καθότι ακόμη και τους στρατιώτες δεν τους εμπιστεύεται κανείς ανυποψίαστα, αφού πρόσφατα οι ληστές συνηθίζουν να κυκλοφορούν στις επιδρομές τους με στολές στρατιωτών.

Ο επιστάτης του σπιτιού ήταν ένας Αλβανός από το Αργυρόκαστρο, η δε υπερήλικη μητέρα του φρόντιζε το σπίτι. Παρευρισκόταν εκείνη την εποχή και ο έφηβος γιός του ιδιοκτήτη, ενός βουλευτή(3)από τη Λαμία, για να επιβλέπει το κυνήγι. Δεν αναγνωρίσαμε τον πλούσιο νεαρό στα κουρελιασμένα ρούχα του, άλλωστε εκτός από ψωμί δεν υπήρχε στο σπίτι τίποτα φαγώσιμο. Στην ελληνική ύπαιθρο απουσιάζουν τα πλέον αναγκαία για να προετοιμάσει κανείς μία συνήθη ημέρα ένα γεύμα, όχι από φτώχεια – καθόσον τριγυρνούσαν αρκετά πτηνά στις αυλές και στο χωριό- αλλά από τεμπελιά και έλλειψη υπευθυνότητας. Αυτή η τελευταία φυσικά δεν εμπόδισε τους οικοδεσπότες μας να συμμετέχουν στο μεσημεριανό μας φαγητό που είχαμε φέρει μαζί μας.

Αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε σε μια περιοχή, η οποία διαφέρει σημαντικά από κοινωνική άποψη από την υπόλοιπη Ελλάδα, λόγω της μεγάλης γαιοκτησίας- τσιφλίκια- με ανελεύθερο, καταπιεσμένο και καταπονημένο αγροτικό πληθυσμό, και λόγω της έως σήμερα εδραιωμένης ληστοκρατίας. Και τα δυο φαίνεται να είναι ισχυρά αλληλοεξαρτώμενα, όπως και στη Σικελία.

Ολόκληρη η Θεσσαλία και η Ήπειρος, καθώς και η κοιλάδα του Σπερχειού στενάζουν κάτω από αυτή την διπλή μάστιγα. (Συνεχίζεται)





ALFRED RHILIPPSON - ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΚΑΙ ΗΠΕΙΡΟΣ

Ταξίδια και εξερευνήσεις στην Βόρεια  Ελλάδα-Εκδ. Δέσποινα Κυριακίδη, 2014.

1.    Tαράτσα- μικρό χωριό στη βόρεια πλευρά της Λαμίας, δεξιά από το άλλοτε Σανατόριο και το σημερινό νοσοκομείο. Ο χώρος είχε κατοικηθεί από την Μυκηναϊκή Εποχή. Βρέθηκαν τάφοι σε πρόσφατες ανασκαφές.
2. Μπροστά από το σημερινό νοσοκομείο  λειτούργησε το Λοιμοκαθαρτήριο από το 1833 μέχρι το 1881.
3. Πρόκειται για το βουλευτή Δημολιούλια –πληροφορίες Δημ. Νάτσιου.