Μουσειο…λόγος «Ταξίδι στα Μουσεία Χαρταετού»

Γράφει η Ηλιάνα Ζιώγα,

Μουσειολόγος - Σύμβουλος Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Η Καθαρά Δευτέρα πλησιάζει, με μικρούς και μεγάλους περιμένουν πως και πώς να πετάξουν τους χαρταετούς τους ψηλά στον ουρανό. Χαρταετοί σε διάφορα μεγέθη, χρώματα και σχέδια, με τις ζωηρές ουρές τους, θα πάρουν τις θέσεις τους στο γαλάζιο τ’ ουρανού. Η ιστορία του χαρταετού χάνεται στο πέρασμα των αιώνων, το ταξίδι ξεκινά από τις χώρες της Ανατολής,  αλλά δεν αργεί να φτάσει και στη χώρα μας και να προσαρμοστεί στα ελληνικά δεδομένα.

Γνωρίζετε ότι υπάρχουν Μουσεία Χαρταετού; Και φυσικά υπάρχουν!

Το «Weifang Kite Museum» στην Κίνα άνοιξε για πρώτη φορά το 1989, διαθέτει δώδεκα ενότητες με μοντέλα και χαρταετούς από το αρχαίο παρελθόν της Κίνας έως τη σύγχρονη εποχή και χαρταετούς από όλο τον κόσμο. Βρίσκεται στην πόλη Weifang, γνωστή ως η παγκόσμια πρωτεύουσα των χαρταετών, στην επαρχία Shandong στην ανατολική Κίνα.

Η περιοχή αυτή έχει μακρά ιστορία και παράδοση στην κατασκευή διαφορετικών ειδών χαρταετών. Το 1989, κατά τη διάρκεια του 6ου  Διεθνούς Φεστιβάλ Χαρταετού, ιδρύθηκε η Διεθνής Ομοσπονδία Χαρταετού με εκπροσώπους από την Κίνα, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και άλλες δώδεκα χώρες με έδρα το Weifang.

Η βιοτεχνία της Weifang είχε την ίδια φήμη με τη Suzhou της επαρχίας Zhejiang από τη βασιλεία του αυτοκράτορα Qianlong της δυναστείας Qing πριν από περίπου 217 χρόνια και ήταν η μεγαλύτερη περιοχή παραγωγής χαρταετού και κέντρο διανομής της Κίνας κατά τη διάρκεια της δυναστικής εποχής. Το Μουσείο και το κράτος στηρίζουν την προώθηση των τεχνικών κατασκευών και τις προβάλλουν ως τουριστικό αξιοθέατο από τη δεκαετία του 1980. Η πόλη τους μάλιστα για το λόγο αυτό προσελκύει πολλούς τουρίστες από άλλα μέρη στην Κίνα και το εξωτερικό κάθε χρόνο.

Η έκθεση του Μουσείου παρουσιάζει την ιστορική εξέλιξη των χαρταετών, εξηγεί για τις διάφορες σχολές και στυλ, παρουσιάζει τη “Διεθνή Συνάντηση Χαρταετών Weifang” και τη διεξαγωγή διαγωνισμών χαρταετού, όπου για εκατοντάδες χρόνια, οι κάτοικοι στο Weifang διατηρούν το έθιμο του πετάγματος χαρταετού.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι χαρταετοί της Weifang έχουν ένα ξεχωριστό στυλ, επηρεασμένοι από τις λαϊκές τέχνες Weifang της κατασκευής γλυπτών από πηλό, του κεντήματος, της κατασκευής κοσμημάτων και του σκαλίσματος ξύλινων πρωτοχρονιάτικων ζωγραφιών. Επίσης, σε αυτή παρουσιάζεται η ιστορία των χαρταετών, αλλά και χαρταετοί της Βόρειας Κορέας, της Νότιας Κορέας, της Ιαπωνίας, της Μαλαισίας, της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η έκθεση κυρίως επικεντρώνεται στην παραδοσιακή τέχνη κατασκευής χαρταετών, περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει το δέσιμο, την επικόλληση, το βάψιμο και το πέταγμα. Αυτές ονομάζονται «τέσσερις δεξιότητες κατασκευής χαρταετών». Παρουσιάζονται επίσης, χαρταετοί από το Πεκίνο, την Τιαντζίν, τη Γουεϊφάνγκ και τη Ναντόνγκ.

Για τους λάτρεις του χαρταετού, υπάρχει ακόμη μία έκπληξη. Κάθε χρόνο από τις 20 Απριλίου έως τις 7 Μαΐου στην πόλη Weifang, στην έδρα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Χαρταετών, πραγματοποιείται το «Διεθνές Φεστιβάλ Χαρταετού». Το πολιτιστικό γεγονός θεωρείται από τις σημαντικότερες διοργανώσεις της χώρας προσελκύοντας πλήθος τουριστών τόσο από την Κίνα όσο και από όλο τον κόσμο.  

Ακόμη ένα Μουσείο Χαρταετού στην Ινδία το «Patang Kite Museum», βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του Sanskar Kendra. Είναι το μουσείο της πόλης που απεικονίζει την τέχνη και τον πολιτισμό, στην περιοχή Kocharb του Ahmedabad στην Ινδία, εδώ και 66 χρόνια.  Το Patang Kite Museum είναι αφιερωμένο στους χαρταετούς και παρουσιάζει τις διάφορες μορφές των χαρταετών από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη περίοδο. Φιλοξενεί 125 τύπους χαρταετών, συμπεριλαμβανομένου ενός χαρταετού με διαστάσεις 3,66 μέτρα. Είναι το μοναδικό μουσείο χαρταετών σε ολόκληρη τη χώρα και δεύτερο στον κόσμο.

Ο ιδρυτής του Bhanubhai Shah δώρισε την πολύτιμη συλλογή χαρταετών στο κράτος και έτσι το 1954 σχεδιάστηκε ο χώρος που θα φιλοξενούσε τα μοναδικά εκθέματα, μια πληθώρα μοναδικών σκαλιστών χαρταετών, συμπεριλαμβανομένων χαρταετών με στάμπα, χαρταετούς με καθρέφτη, ιαπωνικούς χαρταετούς και άλλα. Το μουσείο διαθέτει ξεχωριστές ενότητες για διαφορετικά θέματα, όπως ανθρωπολογία, φυσική ιστορία, αρχαιολογία, θέατρο κλπ.

H έκθεση του «Patang Kite Museum», περιλαμβάνει πολλούς χαρταετούς ύψους 6,71 επί 3,66 μέτρα. Ένας από τους χαρταετούς της έκθεσης είναι φτιαγμένος με 400 κομμάτια χαρτιού!

Επίσης, από τα σημαντικότερα εκθέματα είναι χαρταετοί που απεικονίζουν θρησκευτικό περιεχόμενο, όπως είναι ένας χαρταετός μήκους 4,88 μέτρα που αναπαριστά τον χορό Garba και ένας χαρταετός με το πορτρέτο του Radha Krishna. Διαθέτει επίσης χαρταετούς με εικόνες γνωστών προσωπικοτήτων όπως ο Μαχάτμα Γκάντι, ο Τζαουαχαρλάλ Νεχρού και άλλοι.

Εκτός από την έκθεση των χαρταετών, το μουσείο περιλαμβάνει πληροφορίες για την ιστορία της κατασκευής χαρταετού, καθώς και μερικές εκπληκτικές εικονογραφήσεις από βαμβάκι, χαρτί, νάιλον και μπαμπού. Το μουσείο παρουσιάζει την ιστορία των χαρταετών ξεκινώντας από το 200 π.Χ., όταν σύμφωνα με την παράδοση ο μοναχός Χουιέν Τσανγκ πέταξε χαρταετό τη νύχτα, για να μπορέσει να ξεφύγει από τον στρατό του Λιου Πανγκ της δυναστείας των Χαν στην Κίνα. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το 1752, όταν ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έδειξε στον κόσμο πώς ο κεραυνός ήταν ηλεκτρισμός πετώντας έναν χαρταετό μέσα από μια καταιγίδα.

Τέλος, το μουσείο περιγράφει πώς το πέταγμα του χαρταετού οδήγησε το 1902 τους αδελφούς Ράιτ, στην ανάπτυξη του αεροπλάνου και την εμφάνιση των σύγχρονων χαρταετών.

Το πέταγμα του χαρταετού είναι μια όμορφη εμπειρία για όλους τους ανθρώπους, τις οικογένειες και κυρίως τα παιδιά. Αν θέλετε να κάνετε αυτή την εμπειρία να χαραχτεί στη μνήμη σας ακόμα πιο έντονα, δεν έχετε παρά να φτιάξετε το χαρταετό μόνοι σας. Στο Κέντρο Ιστορίας Πολιτισμού- Ψηφιακό Διαδραστικό Μουσείο Ευρυτανίας στην Περιφέρεια μας, θα σχεδιάσουμε και θα δημιουργήσουμε τον χαρταετό και θα ζήσουμε το έθιμο της Καθαράς Δευτέρας ακόμα πιο έντονα, έχοντας μοιραστεί όλοι μαζί μια ακόμα μοναδική στιγμή δημιουργίας.