Οι έμποροι της ηθικής! (Άρθρο του Χρήστου Αλεξανδρή)

Πέρυσι, στις διακοπές του καλοκαιριού, διάβασα το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ. Η Άννα Φρανκ ήταν ένα μικρό κοριτσάκι που, από τα παιδικά του χρόνια, ένιωσε τη φρίκη της καταδίωξης των Εβραίων και τον τρόμο του πολέμου. Η οικογένειά της που είχε καταφύγει και κρυφτεί στην Ολλανδία ανακαλύφθηκε τον Αύγουστο του 1944 στο καταφύγιό της στο Άμστερνταμ και στάλθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Τον Μάρτιο του 1945 η Άννα Φρανκ πέθανε στο στρατόπεδο, σε ηλικία μόλις 16 χρονών. Μετά τη σύλληψη της οικογένειας βρέθηκαν ανάμεσα σε εφημερίδες και βιβλία τα χαρτιά του ημερολογίου της μικρής Άννας, που έγραφε από τα 13 της χρόνια κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην Ολλανδία. Σε αυτό το μικρό και ευκολοδιάβαστο βιβλιαράκι υπάρχει μια συγκλονιστική φράση που μου έχει χαρακτεί βαθιά στη μνήμη.

Γράφει η Άννα Φρανκ στο Ημερολόγιό της: “Είναι να απορεί κανείς που δεν έχω εγκαταλείψει όλα μου τα ιδανικά. Μοιάζουν τόσο άτοπα και άχρηστα.

Κι όμως είμαι προσκολημμένη σ' αυτά, επειδή ακόμα πιστεύω σε πείσμα όλων, ότι οι άνθρωποι κατά βάθος είναι στ’ αλήθεια καλοί”. Είναι μια φράση-γροθιά στην σκληρή πραγματικότητα της εποχής μας.

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται, με τις δολοφονίες αμάχων, με εκατοντάδες μικρά παιδιά να έχουν την τύχη της Άννας Φρανκ και να μην μπορούν να χαρούν τα παιδικά τους χρόνια.

Διαπράττονται και πάλι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Όλοι σήμερα δηλώνουν συγκλονισμένοι με τις δολοφονίες αμάχων στην Ουκρανία.

Η ηθική καταδίκη της τερατώδους βαναυσότητας των εισβολέων είναι δεδομένη. Σύσσωμοι οι ηγέτες της Δύσης εκφράζουν τον αποτροπιασμό τους. Κανείς όμως δεν μπορεί να σταματήσει την αιμοτοχυσία αθώων.

Οι περισσότερες χώρες της Δύσης σήμερα βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι καθώς καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στο ηθικό και το δίκαιο και το στενό οικονομικό συμφέρον. Πως να καταφέρεις να ισορροπήσεις ανάμεσα στα ιδανικά και τις αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε ο δυτικός πολιτισμός και στην ανάγκη να συνεχίσουν να λειτουργούν χωρίς τον κίνδυνο να μείνουν από καύσιμα οι δυτικές οικονομίες ; Είναι υπερβολή, άραγε, να μιλήσουμε για εμπόρους ηθικής ; Καταδικάζουν φραστικά ένα αυταρχικό καθεστώς με το οποίο όμως διατηρούν εμπορικές σχέσεις ;
Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο οι ηγέτες της Δύσης έχουν αποκαλέσει δικτάτορα τον Πούτιν και παράνομο τον πόλεμο που διεξάγει στην Ουκρανία.

Την ίδια ώρα, όμως, συνεχίζουν να προμηθεύονται πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία, χρηματοδοτώντας την πολεμική του μηχανή. Η διεθνής πολιτική σκηνή δεν είναι ένας κόσμος αγγελικά πλασμένος, μας λένε οι διεθνολόγοι, και γι’ αυτό δεν πρέπει να κάνουμε επιλογές με βάση το συναίσθημα. Σωστά αλλά τότε προς τι η ηθικολογία ;

Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον χαρακτήρισε “εγκλήματα πολέμου” τις “απαράδεκτες επιθέσεις εναντίον αμάχων” στην Μπούτσα και το Ιρπίν, υποσχόμενος ότι το Λονδίνο θα εντείνει τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας και θα αυξήσει τη στρατιωτική βοήθειά του προς την Ουκρανία. «Θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να λιμοκτονήσει η πολεμική μηχανή του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν» ανέφερε σε ανακοίνωσή του. Την ίδια άποψη εκφράζουν και όλοι οι ηγέτες της Δύσης. Για εγκλήματα πολέμου κάνουν λόγο όλοι.

Η ανθρωπότητα έχει γνωρίσει πολλούς δικτάτορες μέχρι σήμερα. Δεν είναι όλοι ίδιοι, έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους. Τους συνδέει όμως ένα κοινό σημείο. Το άφθονο αίμα αθώων πολιτών που έχυσαν απλόχερα.

Ωστόσο οι δυτικοί ηγέτες δεν είχαν κανένα πρόβλημα να συναναστρέφονται και να συναλλάσσονται οικονομικά με όλους αυτούς τους δικτάτορες, δεχόμενοι να κάνουν πολλές παραχωρήσεις, υποχωρήσεις και εκπτώσεις στις αξίες, τα ιδανικά και τα πιστεύω τους που, στην εποχή μας, “μοιάζουν τόσο άτοπα και άχρηστα” όπως ακριβώς ήταν και στην εποχή της Άννας Φράνκ. Με τη διαφορά ότι οι ηγέτες της Δύσης δεν ζουν τα χρόνια της αθωότητας. Εκτός κι αν πιστεύουν ότι οι δικτάτορες είναι κατά βάθος καλοί άνθρωποι.

Χρήστος Αλεξανδρής